Deneme, düşünceye dayalı bir yazı türüdür. Makalede belirli bir konu yoktur. Bir fikir, toplumsal bir olay, bilimsel bir olgu, retorik, plastik sanatlar yazının konusu olur. Denemeler, bir tezin savunması için yazılan denemelerdir. Bu nedenle yapısı ileri sürülen görüş ve bu görüşü destekleyecek fikirlerle iç içe örülmüştür.
Yazı ülkemizde gazetenin yayımlanmasıyla tanınmaya başlandı. Sütunlardan makaleler. Gazetelerin ön sayfalarında yer alan yazılara başyazı denir. Gazete başyazısı genellikle aynı yazar tarafından yazılır. Gazetenin dünyaya bakışını ve olaylara bakış açısını tanımlar. Gazetenin okuyucu sayısı üzerinde de etkisi vardır. Bazı insanlar, genel yayın yönetmeni gazete değiştirdiğinde veya beğendikleri makalenin yazarı eskisi kadar etkili ve tutarlı yazmadığında gazetelerini değiştirirler. Bu nedenle makale yazmak çok önemlidir. Makale yazarı okuyucu ile iletişimini koparmamalıdır.
Türk edebiyatındaki gelişimi
Günümüzde makaleler iki gruba ayrılabilir: bilimsel makaleler ve dergi makaleleri. Ancak makalenin Türk edebiyatındaki serüveni, gazetenin yayın hayatımıza girmesiyle başlar. Türk edebiyatında ilk gazete 1831’de çıkan Takvîm-i Vekâyi’dir. Yarı resmi ve gizli olarak yayınlanan Cerîde-i Havadis’i 1840’ta tamamen devlet kontrolünde olan gazete takip etmiştir. 1860 yılında Ag Efendi ile birlikte Genasi tarafından çıkarılan Tercümân-ı Ahval, Batılı anlamda ilk gazete olarak kabul edilir.
Şinasi’nin 1862’de çıkardığı Tasvîr-i Efkar, ikinci özel gazetedir. Shinasi, söz konusu belgeler aracılığıyla yazılı bir tür olarak “deneme”nin temellerini attı. Bu gazetelerde özellikle güncel konularda yayınlanan yazılar, Türk edebiyatında türünün ilk örnekleridir.
İbrahim Şinasi, ilk sayısı 22 Ekim 1860’da yayınlanan Tercümani Ahval gazetesinde Türk edebiyatı ile ilgili ilk makaleyi yayınladı. Yazının Türk edebiyatına ilk kez gazete ile girmesi tesadüf değildir. Makale, Türk toplumunun entelektüel yaşamına yeni bir bakış açısı getirdi. Olayları sebep-sonuç ilişkileri çerçevesinde sorgulamak, değerlendirmek, çözüm önerileri getirmek ve bunları kanıtlara dayandırmak bu tipin özellikleridir.
Halka ulaşmanın en popüler yollarından biri de gazetedir. Bu nedenle Shinasi, gazete aracılığıyla izleyiciye ulaşabilmiş, makaleler aracılığıyla ele aldığı konuyu açık ve anlaşılır bir şekilde ve her yönden açıklama fırsatı bulmuştur.
Yazının ayırt edici özellikleri nelerdir?
• Entellektüel bir planla yazılmıştır.
• Yazar, söylediklerinin doğruluğundan emin olmalı ve söylediklerini mantıklı bir çerçeveye oturtabilmelidir. Söylediği her şey daha önce söyledikleriyle çelişmemeli.
• İşlenen konu, kendisinden önce söylenen ve yazılanlardan ayrı olmalıdır.
• Okuyucunun konunun önemini anlaması için örnekleme, karşılaştırma, tanıklık gibi nesnel veriler kullanılmalıdır.
Makale yazılırken tartışılan düşünce kanıtlarla desteklenmeli, yazar her türlü iddia için kanıt göstermeli ve düşünce her yönüyle değerlendirilmelidir. Makalenin kısa ve öz olması amaçlanmamıştır. Bu nedenle düşüncenin ayrıntılı olarak ortaya konulması gerekir. Yazar fikirlerini savunmalı, tartışmalı ve sunduğu kanıtlarla bir sonuca varmalıdır.
Makalenin objektif bir bakış açısıyla ve resmi bir üslupla yazılması beklenir. Anlatım açık ve anlaşılır olmalıdır.
Deneme türünün Türk edebiyatındaki önemli temsilcileri şunlardır: Namık Kemal, Ziya Paşa, Şemeddin Sami, Muallem Naci, Beşir Fuat, Hüseyin Cahit, Fuad Köprülü, Ahmet Mithat, Süleyman Nazif, Ziya Kokalp, Yakup Kadri Karaosmanu Karağlu, Bayami Safa. Faleh Rifqi Atay, Fahri Ozansoy davası, Yaşar Nabi.
Giriş bölümü: İleri sürülen argüman, görüş veya fikir, makalenin başında sunulur. Bu, makalenin en kısa kısmıdır. Genel maddeye göre bir veya iki paragrafı geçmemelidir. İyi bir giriş, makalenin oluşturulmasına yol açabilir. Giriş bölümünde, makaledeki fikrin gelişme yönü belirtilir. Okuyucu, yavaş yavaş bilgi ve fikir atmosferine tanıtılır.
Okuyucu genellikle bu bölümü ilk bakışta okur; Sarıya dönerse, onu ilgilendiriyorsa, makaleyi sonuna kadar okumaya karar verir. Bu bakımdan, denemelere giriş çok ustaca ve dikkatli bir şekilde biçimlendirilmelidir. Bu bölümde konu detaya girmeden sunulmakta olup, bu da aşırı abartıya kaçmadan yapılmalıdır. Nelere odaklanılması ve nelerin konuşulması gerektiği iki paragraf halinde ortaya konulmalıdır.
Geliştirme bölümü: Geliştirme bölümünde giriş bölümünde bahsedilen konu anlatılır, makalenin yazılma amacı, bu amaçla ilgili bilgi ve belgeler, tezin savunması ve iki ucun çürütülmesi sunulur. Konuyla ilgili bilgi ve belgelerin ele alındığı ve işlendiği, konunun genişletildiği ve ileri sürülecek fikrin geçerliliğinin kanıtlandığı bölüm geliştirme bölümünü oluşturur. Geliştirme departmanı, çeşitli yönlerden toplanan ve sunulan fikirlerin genişletilmesi ve desteklenmesinden oluşur. Tüm fikir yazılarında olduğu gibi yazının geliştirme bölümünde de anlatılacak fikirlerin temiz olması gerekmektedir. İfade edilen fikirlerin inandırıcı ve iddialı bir karaktere sahip olabilmesi için uygun yollarla açıklanması, desteklenmesi ve ispatlanması gerekmektedir.
Gelişme bölümü, makale yazarının inandırıcı olmak için var gücüyle çaba sarf ettiği alandır ve bu bölümde kanıtlar sunulur ve ileri sürülen görüşlerin geçerliliğini kanıtlamak için karşılaştırmalar, şekiller ve örnekler verilir. Argümanın, görüşün veya iddia edilen düşüncenin açıklanması ve doğrulanması, makalenin gövdesini oluşturur. Bu bölümde yazar fikirlerini açacak, geliştirecek ve ölçecektir. Bunun için sıklıkla tanımlama, karşılaştırma, temsil, tanıklık ve nesnel verilerin kullanılması gibi yöntemlere başvurur. Böylece okuyucuyu söylediklerinin doğruluğuna ve doğruluğuna inandırır.
Sonuç bölümü: Sonuç bölümü. Bir bakıma özet bölümü gibi görülebilir. Başlangıçta sunulan ve daha sonra açıklanan bakış açısı – genellikle – sonuç bölümünde bir paragrafta tekrarlanır. Ancak buradaki asıl işlev, yazma etkisinin zirvesine ulaşmaktır. Bu bölümde yazar, söylediği her şeyi belli bir sonuca ulaştıracak şekilde bir iki cümle ile sonucu vurgular.
Genellikle deneme yazarları seçtikleri konu hakkında söyleyeceklerini bu bölümde bir yargıya dönüştürerek toparlarlar. Ancak bu kısım her zaman gerekli olmayabilir, yazar makalenin gelişme kısmında ne söylediğini açıkça belirtirse, konuyu çevirmemişse başka bir özetleme amacı ile makalesini bitirmeyebilir.
Maddenin etkili olabilmesi için sadece bu planın uygulanması yeterli değildir. Makalede ele alınan fikre uygun bir başlık vermek gerekir. Makaleler genellikle kısa, dikkat çekici başlıklara sahip olmalıdır. Yazıda okuyucunun dikkatini çeken asıl şey yazının başlangıç ve bitiş bölümleridir, bu yüzden bu bölümlerde anlamlı bir anekdot, dikkat çekici bir diyalog ya da anıya yer verilmesi yazının etkili olmasını sağlar.
Araştırma makalesi yazmak uzun bir aşama ve bilgi toplamayı gerektirir. Bu nedenle, zaman olarak sabır gerektirir. Yazmaya başlamadan önce yazının yazılacağı konu hakkında kapsamlı bir araştırma yapmak, tüm kaynakları taramak ve bilgi fişleri oluşturmak gerekir.
Batı’da çok eski örnekleri bulunan bu türler ilk örneklerini Tanzimat döneminde vermiştir. Şinasi’nin Ağa Efendi ile birlikte çıkardığı ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval’in ilk sayısında yer alan Mukaddime (Giriş) başlıklı yazısı ülkemizdeki ilk yazı olarak kabul edildi. Ancak bu makale, mevcut anlamda çağdaş bir makalenin tüm özelliklerini içermemektedir.
Hem Tanzimat döneminde hem de Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati dönemlerinde yazılan denemeler, eleştiri ve polemik karışımının ürünü oldukları için asıl deneme türünden oldukça uzaktırlar. Bu tür, ülkemizde Cumhuriyet dönemi dışında çağdaş bir hüviyet kazanmadı ve günümüzde birçok yazar ve bilim insanı çeşitli dergi ve gazetelerde çeşitli konularda çeşitli yazılar yazmaktadır.
Sohbet ve makale arasındaki farklar: Üç öğe etrafında sohbet ve makale grupları arasındaki farklar:
1 – Makalede konunun derinlemesine analizinin aksine, konuşmalarda konu yüzeyden incelenir.
2 – Yazılarda yer alan fikir savunma ile sabittir. Konuşmaların ispat amacı yoktur.
3- Yazılarda daha ciddi ve sağlam bilimsel bir dil kullanılsa da sohbetlerde dürüst argo kullanılmaktadır.
Makale ve Paragraf Arasındaki Farklar:
1 – Makale yazarı, ele aldığı fikirleri bilimsel bir yöntemle incelerken, masal yazarı kişisel bir bakış açısıyla yazarı inceler.
2- Denemede yazar düşüncelerini kanıtlamak zorundadır. Bunun için sağlam kuvvetli deliller göstermesi gerekiyor.
3- Fıkrada böyle bir şart yoktur. Masal yazarı, ispatlamak istese de istemese de her türlü örneği kullanabilir.
4 – Makale bilimsel bir makale olduğu için resmi ve ciddi bir ifade kullanır. Espride samimi, teselli edici ve içten bir anlatım vardır.
Bir makale ve bir makale arasındaki fark
Bir deneme yazarı, özgürce seçtiği bir konudaki kişisel görüşlerini okuyucularıyla paylaşırken okuyucuyu düşündürmeyi amaçlar. Edebi bir dil kullanarak halka hitap eder.
Makalenin yazarı öğretmeyi ve bilgilendirmeyi amaçladığından, iddiasını bilimsel belgeler, anketler, istatistikler gibi verilerle kanıtlamaya çalışır. Bilimsel bir dil ve jargon kullanarak, konuya doğrudan ilgisi olan sınırlı bir okuyucuya hitap ediyor.
Bir didaktik nesir türü olan deneme, bir düşünürün, bilim adamının veya araştırmacının seçilmiş bir konu hakkındaki duygu ve düşüncelerini kanıt, bilgi, bulgu, belge ve diğer kaynaklardan yararlanarak açıkladığı yazı türüdür. sonuca varır. özel hükümler ile.
Makaleler, içeriklerini belirleyen konularına göre birçok türe ayrılır. Örneğin resim, müzik, tiyatro gibi sanat dallarını ilgilendiren yazılar sanat yazısı, ulusal veya uluslararası siyaseti ilgilendiren yazılar siyasi yazı, askeri yazı askeri yazı, psikolojik yazı psikolojik yazı, bilimsel yazı bilimsel yazı, makale Dini konularla ilgilenmek Dini denemeler olarak da adlandırılır.
Makaleler genellikle popüler ve bilimsel gazete ve dergilerde yayınlanır. Bir gazetenin çoğunlukla ön sayfasında yer alan ve o gazetenin genel düşünsel yapısını temsil eden yazılara başyazı, bu yazıyı yazan kişiye de yazı işleri müdürü denir.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]