Sesin telli bir telin titreştirilmesiyle elde edildiği çalgı türlerine telli çalgılar denir. Bu enstrümanlar kendi içlerinde ses çıkarmanın bir yoludur; Stringer, shuttlecock ve tokmak olarak adlandırılan üç gruba ayrılırlar.
Yaylı Çalgılar: Vibrato, yayın tele sürtünmesiyle oluşur. At kılı veya sentetik kılların tahta bir çubuğa gerilmesiyle yay yapılır. Yaylı çalgılarda ses çıkması için bir el yardımıyla yay tellere sürülürken diğer elin parmakları yayın sürüldüğü tele bastırılır. Bu enstrümanlarda, diğer pek çok çalgıda olduğu gibi, tel uzunluğu arttıkça ses kalınlaşır (alçalır), kısaldıkça ses incelir (yüksek).
Genelde telli çalgılarda parmağın telin neresine bastığına bağlı olarak ses değişir. Bunun nedeni telin nereye basıldığına bağlı olarak tel mesafesinin uzaması veya kısalması nedeniyle oluşan titreşimdir. Ses de telli çalgılarda kullanılan pizzicato tekniği yani telin parmakla çekilmesi tekniği ile elde edilir.
keman, viyola, çello, kontrbas, cimens, kabak keman, tanbur, ıklığ; telli çalgılara bazı örneklerdir.
Pena ve parmaklı çalgılar: Pena veya parmakla titreşen çalgılara mızraplı çalgılar denir. Plikrom geçmişte kiraz ağacından yapılırken günümüzde plastikten yapılmaktadır. Pena enstrümanlarında, tutamak kısmına parmağınızla dokunarak veya sürükleyerek bir ses üretilebilir. Bu teknolojiye Shelp denir.
Pena çalgılarında yaylı çalgılarda kullanılan temel ilkelerin aksine yay yerine mızrap veya parmak kullanılmaktadır. Telli çalgılar arasında istisnai bir saz olan lir, mızrapla değil, parmakla telin çekilmesiyle çalınır.
Bağlama, gitar, mandolin, tanbur, cümbüş mızrap, harp parmakla çalınan çalgılara örnektir.
Darbeli Çalgılar: Bu çalgı türünde diğer telli çalgılardan farklı olarak ses bir tokmak yardımıyla elde edilir. Çoğumuz piyanoyu tuşlu bir çalgı olarak bilsek de aslında darbeli bir çalgıdır. Piyanodaki her tuş, keçeyle sarılmış bir tokmakla tutturulmuştur. Bu mekanizmada basılan tuş içeriden takılı olduğu tamponu harekete geçirir. Çekiç, bağlı olduğu tele içeriden uzanan tellerden sırayla vurarak ses çıkarır. Piyano, çalgılar arasında ses aralığı en geniş olan çalgıdır.
Piyanodan esinlenen org, piyanonun aksine tuşlu bir çalgıdır. Tuşlar, elektronik bileşenler sayesinde ses üretir.
katip: Ömer Hanut
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]