Türkler tarih boyunca birçok alfabe kullanmışlardır. Binlerce yıllık Türk tarihinde alfabede değişiklik görmemiz normaldir. Ancak son zamanlarda Türkler bazen birden fazla alfabeyi benimsemişlerdir. Bu durum dil ve edebiyat ortamında değişimlere neden olmuş ve çeşitli gelişmelere vesile olmuştur.
Türklerin farklı alfabeleri kabul etmelerinde çeşitli sebepler etkili olmuştur. Göktürkler döneminde Türklere mensup olan ve milli alfabemiz olan Göktürk alfabesini kullanan Türkler; İslam’ın etkisiyle Arap hat sanatından etkilenmeye başladı. Göktürkler devlet ortadan kalkana kadar Göktürk alfabesini kullandılar. Uygurlar yavaş yavaş İslam’ı kabul etmeye başlayınca, Arap harflerini biraz değiştirerek oluşturdukları Uygur alfabesini kullanmaya başladılar. Zamanla Göktürk alfabesinin yerini Uygur alfabesi almıştır. Karahanlılar döneminin sonlarına kadar alfabe bazen bir arada kullanılsa da Uygur alfabesi hakimdi.
Osmanlı dönemi ile birlikte Arapların Türkler üzerindeki etkisi artmış ve Arap harfleri olduğu gibi kabul edilmiştir. Arap alfabesi 6-7 asırdır kullanılmaktadır. Bu dönemde Arap alfabesinde sesli harflerin çıkarılması veya alfabeye yeni harflerin eklenmesi gibi bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu nedenle bu dönemde kullanılan alfabeye “Osmanlı alfabesi” demek yanlış olmaz.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte Türk dilinin gerilemesine ve bozulmasına neden olduğu görülen Arap alfabesi ile Türk dili üzerindeki Arap ve Fars etkisi kaldırılmış; Latin kökenli Türk alfabesi kabul edildi. Dil devrimi sayesinde Türkçenin fonetik yapısına daha uygun harfler kullanılmış ve kısa sürede Türkiye’de okuma yazma oranında önemli bir artış gözlemlenmiştir.
Latin alfabesinin kullanılmaya başlandığı dönemde, Sovyet Rusya’nın baskıcı ve soykırımcı rejimi altında yaşamaya çalışan Türk boyları, Rus alfabesini (Kiril alfabesi) kullanmaya zorlanmıştır. kendilerine karşı baskıcı tavırları nedeniyle istemeden de olsa Kiril alfabesini kullanmaya başlayan Türkler; Ancak Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsızlıklarını kazanmalarıyla birlikte Türk alfabesini (Latin alfabesi) kullanmaya başladılar. Bugün Kırgızistan ve Kazakistan gibi sadece birkaç Türk ülkesi bu alfabeyi kullanmaktadır.
Türklerin tarih boyunca kullanmış olduğu beş farklı alfabe hakkında bilgi edinebileceğiniz sayfaların linkleri aşağıdadır:
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]