Tiananmen Olayı, diğer adıyla Çinlilerin tabiriyle “4 Haziran Olayı”, Çin Halk Cumhuriyeti topraklarında meydana gelen en önemli ayaklanmalardan biridir. Bu ayaklanmayı bu anlamda popüler kılan şey, medya kuruluşlarının bu olayı ayaklanma anında canlı yayınlamalarıdır. Bunun dışında benzer olaylar Çin’de defalarca yaşandı ancak dünyaya gerektiği gibi aktarılamadı ve yaşananlar dünyada ses getirmedi. İlk olarak 15 Nisan 1989’da Çinli eğitimli öğrenciler ve işçiler ile bir grup aydın reform talebiyle sokaklara döküldü. Adını aldığı “Tiananmen”, Çin Halk Cumhuriyeti’nin başkenti Pekin’de bir meydanın adıdır. Olayın büyük bir bölümü burada geçtiği için başta Batılılar olmak üzere birçok kişi bu olayı Tiananmen olayı olarak adlandırdı. Çin’de Hu Yaobang’ın ölümünden sonra artan ciddi enflasyon ve yolsuzluk, başta entelijansiya olmak üzere öğrenci ve işçileri direnmeye sevk etti.
Ellerinde herhangi bir silah bulunmayan bu grup, Çin Halk Cumhuriyeti hükümeti, Çin Komünist Partisi ve dolayısıyla Çin ordusu ile karşı karşıya geldi. SSCB’nin dağılması da bu isyana ciddi katkıda bulunmuştur. Avrupa’da görülen AB merkezli demokrasi ve özgürlük hareketi Sovyetlerin kan kaybetmesine neden olmuş, Çin Halk Cumhuriyeti de nasibini almıştır. Çin’deki baskıcı rejim tarafından dışlanan bir grup insan grev, açlık grevi ve çeşitli yöntemlerle direndi, ancak Çin Halk Cumhuriyeti ordusu çok sert karşılık verdi. Özellikle Jiang Zemin’in yerine Zhao Ziyang’ın geçmesi bu pasajı tetikledi. Batı’nın reformlarından ilham alan bu grup, aynı reformların Çin’de de yapılması gerektiğini savundu. Ancak bu birçok kişinin hayatına mal oldu.
4 Haziran’da başlayan ciddi direnişte, bu direnişin doğrudan simgesi olan bir kişi var. Bu kişiye daha sonra “Tank Adam” adı verildi. Ancak adı hala gizemini koruyan bu kişi, Tiananmen Meydanı’nda korkusuzca 4 tankla karşılaştı ve durdu. Sonrasında bu kişinin başına gelenler hakkında bilgi verilmesi istenmesine rağmen güvenilir verilere ulaşılamadı. Ancak Çinli yetkililer bu kişinin kesinlikle öldürülmediğini doğruladı. Olaylar sonucunda 2500’den fazla kişinin hayatını kaybettiğine inanılıyor. Ayrıca 8.000’den fazla kişi ağır yaralandı. Ayrıca Avrupa ve Amerika da bu olaylara kayıtsız kalmamış ve Çin Halk Cumhuriyeti’ne silah ambargosu uygulamıştır. Bu olaylar, Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki son büyük ciddi ayaklanma olarak kayıtlara geçiyor. Ardından yapılan ciddi reformlar ülkenin seviyesini ciddi anlamda yükseltti.
yazar:Emir Karasu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]