Pestisitler, zararlı böcekleri, istenmeyen bitkileri ve diğer zararlıları önlemek için kullanılan maddelerdir. Pestisitlerin ekonomik üretimi ve kullanım kolaylığı nedeniyle; Ürünü zararlıların olumsuz etkilerinden koruyarak ürün kalitesini ve verimini arttırır. İdeal pestisit seçici olmalı, ortamda birikmemeli, istenmeyen zararlı maddeleri kontrol altına almalı ve sisteme kaybolmalıdır. Ancak günümüzde bazı pestisit türleri çevre üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle yasaklanmış veya kısıtlanmıştır.
Pestisitlerin sınıflandırılması
Pestisitler, bulaştırdıkları zararlılara, fiziksel bileşime, görünüşe ve bileşime göre sınıflandırılır.
A- Böcek öldürücüler: Böceklere karşı kullanılırlar. Kimyasal böcek öldürücüler, hedef organizmaların sinir sisteminde toksik madde olarak işlev görür.
B- Herbisitler: Bitkileri ve yabancı otları yok etmek için kullanılırlar.
C- Mantar öldürücüler: Mantarları yok etmek için kullanılır. Böylece ürünlerin bozulmasını engellerler.
D- Fümigatörler ve böcek kovucular: Fümigatörler, böcekler, kemirgenler ve nematodlarla mücadelede kullanılırlar. Bu tip pestisitlerin ortak özelliği uygulama esnasında gaz oluşturarak en ulaşılmaz yerlere kadar nüfuz ederek haşereleri etkilemesidir. Genellikle normal pestisitlerin sonuç vermediği yerlerde kullanılırlar.
Dünyada nüfusun hızla artmasıyla birlikte gıda ihtiyacı gündeme gelmiştir. Bu da aynı tarım arazisinden daha fazla ürün elde edilmesi ihtiyacını ortaya çıkardı. Buna bağlı olarak tarım ürünlerinde verimliliği artırmak ve israfı azaltmak için zararlı tarım malzemeleriyle mücadele etmek zorunlu hale gelmiştir. Bu amaçla tarımsal zararlılara karşı pestisit adı verilen kimyasallar kullanılmaktadır. Pestisitlerin yaygınlaşması sonucunda tarım ürünlerinde kayıplar azalmış ve bu sayede üretim büyük oranda artmıştır.
Pestisitler kendileri için belirlenen hedeflerin dışında çevreye yayılarak insan sağlığını olumsuz etkilemekte, çevre kirliliğine ve doğal yaşamın bozulmasına neden olmakta, içme sularında, meyve ve sebzelerde kalıntı oluşumuna yol açmaktadır. Havada çok düşük seviyelerde uygulanan pestisitler su ve toprağa, oradan da bitki ve hayvanlara geçerek besin zincirine ulaşabilmektedir.
Pestisitler insanlara iki şekilde zarar verir. Birincisi, pestisitin doğrudan vücuda alınmasıyla oluşur. Bu şekilde meydana gelen zehirlenmelere akut zehirlenme denir. İkincisi, pestisitlerin kullanıldığı ortamlardan veya pestisit üretim veya kullanım alanlarında çalışanlardan alınan gıdalardaki kalıntıların sürekli olarak ağız yoluyla alınması ile ortaya çıkan kronik zehirlenmelerdir. Pestisitler vücuda girdiğinde enzimlerin etkisiyle metabolize edilir ve vücuttan atılır. Ancak belli bir kısmının birikmesi ile kronik zehirlenme meydana gelir.
Pestisitler, aşırı gübre ve pestisit kullanımı nedeniyle tarımı en çok kirleten maddeler arasında yer almaktadır. Bu sayede sadece yüzey ve yer altı suları kirlenmekle kalmaz, aynı zamanda gıdalarda bulaşma taşıyıcısı olurlar. Pestisitlerin canlı organizmalar üzerindeki zararlı etkilerinden dolayı bazı pestisitlerin kullanımı yasaklanmış, bazı pestisitlerin ise kullanımı kısıtlanmıştır.
Ancak pestisit kalıntılarını azaltmak için; Yıkama, soyma, ısıl işlemler (kaynatma, pişirme, pastörizasyon, sterilizasyon), depolama, ışınlama, mikroorganizmalarla parçalama ve bazı katıların eklenmesi.
yazar: Gizem Sidim
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]