oyun Teorisi, Sosyal problemleri açıklamaya ve çözmeye yardımcı olabilecek karar verme çalışmasına matematiksel bir yaklaşımdır. Çoğunlukla rekabet ve işbirliği arasında seçim yapmaya odaklanma eğilimindedir. İnsanlar rekabetçi durumlarda kazanmaya veya çıkarlarını maksimize etmeye çalışırlar. Bazı oyunlarda bir kural vardır, bazı gerçek durumlarda olduğu gibi kazanan tüm ilkeleri alır; Böyle bir oyuna örnek olarak satranç verilebilir. Bu oyunlar doğası gereği çok rekabetçidir ve sadece bir kişi onları kazanabilir. Ancak, diğer oyunlar kazanmak için işbirliği gerektirir. Örneğin birçok modern video oyunu, tek bir oyuncunun ilerlemesi için birden çok oyuncu arasında takım stratejisi gerektirir. Gerçek dünyada, düşmanlık zamanlarında bile, hasımların ortak çıkarları vardır ve bir dereceye kadar işbirliği yapmaları gerekir. (Soğuk Savaş sırasında bile yoğun Doğu-Batı düşmanlığına rağmen, Moskova ve Washington nükleer savaşı önleme ortak hedefi doğrultusunda işbirliği yapıyorlardı.)
Oyun teorisi nedir?
Oyun teorisi, iki veya daha fazla katılımcı arasındaki stratejik etkileşimlerin incelenmesi için analitik araçlar sağlar. Karmaşık sosyal ilişkileri incelemek için çoğunlukla basit sayısal modelleri kullanan oyun teorisi, güvensiz katılımcılar arasındaki işbirlikçi davranış olasılığını ve bunlarla ilişkili riskleri gösterebilir. Gerçek hayattaki durumları simüle etmek için kullanılan oyunların genellikle beş unsuru vardır:
1. Oyuncular veya karar vericiler.
2. Her oyuncu için mevcut stratejiler.
3. Oyuncuların davranışlarını yöneten kurallar.
4. Sonuçlar (Oyunun belirli bir noktasında oyuncular tarafından yapılan seçimlerin her sonucu.)
5. Olası her sonucun sonucu olarak her oyuncunun kazancı
Bu oyun, her oyuncunun her durumda en karlı sonuca ulaşmasına yardımcı olacak stratejiler kullanacağını varsayar.
Gerçek hayat, insanların kasıtlı veya kasıtsız olarak başkalarının zararına bile olsa kendi çıkarlarını koruduğu durumlarla doludur. Bu ilişkileri kurmak için kullanılan oyunlarda, genellikle iki oyuncunun çıkarları çatışır; Bir oyuncu için ödeme ne kadar yüksek olursa, diğer oyuncular o kadar az kazanç elde eder. Uzlaşılan bir sonuca ulaşmak için oyuncular stratejilerini koordine etmelidir çünkü her oyuncu kendi potansiyel kazancını arıyorsa birleşik bir sonuç etkisizdir. Bu kavram aşağıda mahkûmun ikilemi oyunu kullanılarak gösterilmektedir.
Bu ve diğer oyunlar, karşılıklı yarar sağlayan sonuçlara ulaşmak için işbirliği potansiyelini gösterir. Bununla birlikte, her oyuncu kendi çıkarlarını korumayı cazip bulduğundan, güvensiz katılımcılar arasında işbirliği kurmanın zorluklarını da vurguluyorlar. İşbirliği, her iki oyuncunun da bireysel maksimum kazançlarını kabul etmesini ve bunlardan vazgeçmesini gerektirir, ancak oyuncular teslim olmak yerine kendi çıkarlarını en üst düzeye çıkarmak isterlerse, sonunda tamamen kaybedebilirler.
Oyun teorisinin faydaları
Bu modeller, belirli durumlarda katılımcılara sunulan stratejik seçenekler ve bunların potansiyel sonuçları hakkında fikir verebilir. Bu görüşe dayanarak, karar vericiler eylemlerinin potansiyel etkilerini daha iyi değerlendirebilir ve daha arzu edilir hedefler üreten ve çatışmadan kaçınan kararlar alabilirler.
Oyun teorisi, stratejik seçimleri ve potansiyel toplu sonuçları vurgulayarak, kontrol edilemeyen bir silahlanma yarışından ve nükleer savaştan kaçınmak da dahil olmak üzere, potansiyel olarak yıkıcı bir ilişkinin karşılıklı yarar için nasıl organize edilebileceğini, yönetilebileceğini ve döndürülebileceğini göstermeye yardımcı oldu.
Oyun teorisi örneği: mahkumun ikilemi
Tutuklu ikilemi, en genel anlamıyla, iki ayrı sorgu odasında, mahkumların birbirlerinden habersiz, birbirleri adına yaptıkları anlaşmalardır. Bu durumun 3 olası sonucu vardır;
– Tutuklulardan birinin diğer tutuklu hakkında konuşması ve sessiz kalması durumunda ifade veren tutuklu serbest bırakılır, susan tutuklu ise 20 yıl hapis cezasına çarptırılır.
– Her iki mahkum da sessiz kalırsa, delil yetersizliğinden bir yıl hapis cezasına çarptırılacak.
– Son çare olarak, her iki tutuklu da seslerini yükseltirlerse 5’er yıl hapis cezasına çarptırılacaklar.
Gerekçeye göre tarafların sessiz kalacağı ve birer yıl hapis cezasına çarptırılacağı düşünülüyor. Ancak mahkûmlar kendi aralarında anlaşamadılar ve diğerinin konuşup konuşmayacağından emin olamadılar. Biri konuşursa kimse konuşmaz. Bir yıl hapis cezasına çarptırılır. Bu durumda insanlar kendi çıkarlarını grubun çıkarlarından önde tuttukları sürece zarar görecektir. Yani her iki taraf da her ikisinin de yararına birlikte çalışmalı ve grubun çıkarları doğrultusunda hareket etmelidir.Oyun teorisi bu ana fikirden esinlenmiştir.
Kaynak:
https://www.beyondintractability.org/essay/prisoners_dilemma
https://www.muhendisbeyinler.net/john-nash-ve-tutsak-ikilemi/
yazar:Merve Karaca
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]