medyauzmani.com
Neurofeedback (Nöro) Terapinin Kullanım Alanları ve Sağlık Açısından Faydaları « YerelHaberler – Yerel Haberler

Neurofeedback (Nöro) Terapinin Kullanım Alanları ve Sağlık Açısından Faydaları « YerelHaberler

Neurofeecback(Nörofeedback) insanların beyin aktivitelerinin belirli yönlerini bilinçli olarak nasıl kontrol edeceklerini öğrenmelerine yardımcı olmayı amaçlayan bir biofeedback eğitimi biçimidir. Nöro terapi, nöro tedavi veya neırofeeback terapisi olarak da anılmaktadır. Bu umut verici yeni teknolojinin depresyon, DEHB, kronik ağrı, baş ağrısı ve hatta bazı TSSB ve şizofreni semptomlarından çok çeşitli durumlar için potansiyel bir tedavi olduğu ileri sürülmüştür. Bu yazıda nörofeedback terapisinin sağlık açısından faydaları yer almaktadır.

Bilişsel İşlev

Bazı araştırmacılar, nörofeedback’in nöroplastikliği (beynin değiştirme ve uyum sağlama kapasitesi) geliştirmeye yardımcı olabileceğini öne sürmüştür. Bu da, yaşlanmaya bağlı bilişsel işlevlerdeki doğal düşüşlerin yavaşlamasına veya tersine çevrilmesine yardımcı olabilir. Örneğin, erken bir çalışma nörofeedback eğitiminin yaşlılarda bilişsel işleme hızını ve yürütme işlevini geliştirdiğini bildirmiştir.
Başka çalışmalar, azalan sensorimotor ritim (SMR) beta ritimleri gibi belirli spesifik nörofeedback eğitim türlerinin reaksiyon süresinin iyileşmesine yardımcı olabileceğini bildirmiştir. Bir başka ön çalışmaya göre, nörofeedback yoluyla alfa beyin dalgası aktivitelerini arttırmayı öğrenebilen deneklerin, görsel-uzamsal bir akıl yürütme görevinde (zihinsel nesne rotasyonu) daha iyi performans gösterdikleri bildirilmiştir.

Dikkat ve Çalışma Belleği

Çalışan bellekle ilgili sorunlar genellikle dikkat ve kısa süreli bellekle ilgili sorunlarla ilişkilidir. Bazı ön bulgulara göre, sağlıklı bireyler, belirli beyin dalgası aktivitesi türlerini (bu durumda alfa-, te- ve SMR dalgaları) artırarak çalışma hafızasını geliştirdiklerini ve dikkat sürelerini uzattıklarını bildirmişlerdir.
32 insan denekte yapılan bir başka çalışmada, EEG tabanlı nörofeedback’in yaşlı hastalarda dikkati ve çalışma belleğini geliştirirken, daha genç denekler konsantrasyonlarını ve dikkatini geliştirdiklerini bildirmiştir. Bu, bazı araştırmacıların nörofeedback’in yaşa bağlı bilişsel bozukluğu önlemek için etkili bir yol olabileceğini öne sürmesine neden olmuştur, ancak kesin olarak bulmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulacaktır.
Bir başka çalışmada, 18 sağlıklı yetişkinin kan oksijen seviyesine bağlı sinyallerini kontrol etmeyi öğrenmesine yardımcı olmak için fMRI tabanlı nörofeedback eğitimi kullanılmıştır ve gelişmiş çalışma belleği yeteneklerine yardımcı olmuştur.

Öğrenme ve Bellek

Bazı erken kanıtlar EEG tabanlı nörofeedback eğitiminin yeni anıların (hem kısa hem de uzun süreli hafıza) edinimini ve organizasyonlarını geliştirme potansiyeline sahip olabileceğini düşündürmektedir. 50 sağlıklı yetişkinde yapılan bir ön çalışmaya göre, alfa dalga gücünü artırmak için EEG tabanlı bir nörofeedback programı kullanmanın, birden fazla bellek türünün doğruluğundaki artışlarla ilişkili olduğu bildirilmiştir. Alfa dalgalarındaki artış ne kadar güçlü olursa, her bir denekte o kadar fazla hafıza artışı görülmüştür.
Başka bir çalışmada, EEG tabanlı nörofeedback eğitiminin deneklerin% 70’inde sözel belleği, kısa süreli görsel belleği ve çalışma belleğini iyileştirdiği bildirilmiştir. Bu nörofeedback eğitiminin geleneksel bilişsel eğitimden daha etkili olduğu bildirilmiştir ve çalışmanın yazarları, nörofeedback’in beyin hasarından muzdarip hastalara potansiyel olarak fayda sağlayabileceğini öne sürmüştür. Son olarak, 27 sağlıklı insan denek üzerinde yapılan bir başka çalışma, EEG tabanlı nörofeedback’in uyku sırasında bellek konsolidasyonunu geliştirdiğini bildirmiştir.

Beceri Eğitimi

Birkaç ön çalışmada, stresli koşullarda sahne alırken profesyonel müzisyenlerin performansını arttırdığı bildirilen dikkat ve gevşeme ile ilişkili beyin dalgalarını desteklemek için EEG tabanlı neurofeedback kullanılmıştır. Bir takip çalışması, acemi müzisyenlerin yaratıcılığını ve teknik becerilerini arttırmak için alfa / teta EEG neurofeedback eğitimini kullanmıştır. Bu çalışmaya göre, SMR neurofeedback teknik becerilerini belirgin şekilde artırmış olabilir.
Neurofeedback eğitiminin, daha fazla yaratıcılık sergileyen ve alfa ve teta dalga aktivitelerini arttırmak için eğitildikten sonra daha yüksek refah bildiren 33 okul çocuğundaki müzik performansını artırdığı bildirilmiştir. Bu ön bulgu nörofeedback’in sınıfta bir öğrenme aracı olarak yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Bir başka ön çalışma, EEG neurofeedback’in aktörlerin daha hızlı öğrenmesine yardımcı olduğu, yaratıcılıklarını, performanslarının kalitesini geliştirdiklerini ve güvenlerini arttırdıklarını bildirilmiştir.

Kaygı

Birkaç erken çalışmaya göre, alfa dalga aktivitelerini arttırmak için nörofeedback eğitimi alan hastalar anksiyete ve diğer olumsuz duygularda azalma olduğunu bildirmişlerdir. Bir çalışmada, bir grup tıp öğrencisinde alfa ve teta beyin dalgalarını artırmayı amaçlayan nörofeedback eğitiminin ruh halini arttırdığı ve güveni artırdığı bildirilmiştir. Benzer şekilde, birkaç ön çalışma, alfa ve teta beyin dalgası nörofeedback eğitiminin müzisyenler, dansçılar ve şarkıcılarda performans kaygısını ve stresi azalttığını bildirmiştir.

Depresyon

Birkaç ön çalışmaya göre, frontal kortekste alfa beyin dalgalarını hedefleyen nörofeedback, ruh halini artırarak ve kaygıyı azaltarak depresyonun potansiyel olarak tedavisinde erken umut vaat etmiştir. Hemodinamik nörofeedback yani belirli beyin bölgelerindeki kan akışını kontrol etmek için eğitim, ayrıca depresyon için potansiyel bir tedavi olarak incelenmiştir. Bazı araştırmacılar bunun duyguların işlenmesi ve düzenlenmesinde yer alan kilit bir beyin ağı olan limbik sistemdeki olumlu anılara verilen yanıtları artırarak işe yarayabileceğini düşünmektedir. Benzer şekilde, 10 depresyon hastasında yapılan kontrollü bir çalışma, beynin olumsuz bilgilere verdiği yanıtları azaltmak için neurofeedback kullanımının da depresyon semptomlarını iyileştirmede etkili olduğunu bildirmiştir.

Uyku Kalitesi

38 sağlıklı insan katılımcı üzerinde yapılan bir erken çalışmaya göre, sensorimotor ritim (SMR) adı verilen bir beyin dalgasını arttırmak için nörofeedback eğitiminin insanların daha hızlı uykuya dalmasına ve uyku kalitesini artırmasına yardımcı olduğu bildirilmiştir. Neurofeedback’in 29 yetişkin uykusuzluğunda uyku kalitesini artırdığı bildirilmiştir. Bir çalışmada, 18 seans uzaktan nörofeedbackin (internet üzerinden uygulanan) hem uykuya dalmak için gereken süreyi hem de toplam uyku süresini arttırdığı bildirilmiştir.

DEHB

Bazı erken çalışmalar, DEHB’nin yaygın semptomlarını iyileştirmek veya daha iyi yönetmek için nörofeedback eğitiminin potansiyelini araştırmıştır. Örneğin, fMRI nörofeedback tedavisi alan 20 DEHB hastasında yapılan bir çalışmada, beynin seçici dikkatle ilgilenen bir parçası olan ön singulat kortekste aktivasyonun arttığı bildirilmiştir. DEHB olan 38 çocuk üzerinde yapılan bir başka çalışmada, 30 seans nörofeedback eğitiminin (SCP) bilişsel işlevi ve dikkati arttırdığı bildirilmiştir. Ek olarak, bu etkiler ilk tedaviden sonra 6 aya kadar hala görülmüştür. Bu bulgu DEHB olan 23 çocuk üzerinde yapılan bir başka takip çalışması ile doğrulanmıştır.

Öğrenme Güçlükleri

16 öğrenme özürlü çocuk üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, 2 aylık EEG nörofeedback), ebeveynleri tarafından bildirildiği gibi, davranış ve bilişsel yeteneklerin (hafıza, dikkat ve tutum gibi) gelişmesine yol açmıştır. 20 seans EEG nörofeedback eğitimi alan disleksi olan 19 çocuk üzerinde yapılan bir başka çalışmada, yazım becerilerinde iyileşme bildirilmiş ancak okuma becerisi yoktur. Son olarak, 30-35 seans EEG nörofeedback eğitimini içeren başka bir çalışmada, 12 disleksik çocuğun okuma hızını ve anlama becerilerini en az iki tam sınıf düzeyinde geliştirmesine yardımcı olduğu bildirilmiştir. Bazı çalışmalar, gelişimsel engelli çocuklar için nörofeedback potansiyelini de incelemiştir.

Otizm Spektrum Bozukluğu

Asperger Sendromlu 150 hastadan elde edilen verilerin büyük ölçekli bir incelemesi, EEG nörofeedback’in Asperger semptomlarını iyileştirme potansiyeli olabileceği sonucuna varmıştır. Çalışmanın yazarlarına göre, neurofeedback hastaların dikkatini artırdı ve akademik başarı düzeylerini geliştirmiştir. Benzer şekilde, birkaç ön çalışmaya göre, nörofeedback eğitiminin sosyal davranışı, iletişim becerilerini ve yönetici kontrolünü geliştirdiği bildirilmiştir.

Kafa Yaralanmalarından Kurtulma

Kafa travması ve beyin travması genellikle olağan tıbbi tekniklerle tedavi edilmesi zor olan benzersiz bilişsel bozukluklara yol açar. İlginç bir şekilde, bazı araştırmacılar, nörofeedback’in, kafa travması sonrası hastaların bilişsel işlevlerini geri kazanmasına yardımcı olabileceğini öne sürmüşlerdir. Örneğin, çeşitli kafa travması semptomları olan 27 hastanın bir çalışmasında, kafa travması semptomlarını iyileştirdiği özelleştirilmiş nörofeedback eğitiminin rapor edildiği bildirildi ve bu faydaların ilave nörofeedback eğitim seanslarıyla daha da güçlendiği bildirilmiştir. Benzer şekilde, başka bir çalışmada beta EEG nörofeedback’in 12 kafa travması hastasının dikkatlerini artırmasına yardımcı olduğu bildirilmiştir.

Bağımlılık

Kronik alkolizm alfa, teta ve beta beyin dalgalarını büyük ölçüde değiştirebilir. Bu nedenle, bazı araştırmacılar bu beyin dalgalarının yeniden eğitilmesinin yani normalleştirilmesini, potansiyel olarak bağımlılığın tedavisine yardımcı olabileceğini öne sürmüşlerdir. Toplam 121 alkolikte yapılan birkaç erken çalışmaya göre, nörofeedback eğitiminin birçok alkolistin bağımlılık tedavisinden sonra 12-21 aya kadar güvende kalmasına yardımcı olduğu bildirilmiştir.

TSSB

Bir erken inceleme makalesinde, nörofeedback eğitiminin TSSB semptomları üzerine etkileri üzerine 5 bireysel pilot çalışma incelenmiştir. Bu derlemenin yazarları, nörofeedback’in TSSB için olası bir potansiyel tedavi olduğu sonucuna varmıştır. 52 TSSB hastasında yapılan bir randomize kontrol çalışması (RCT) çalışmasına ve 3 askeri gazisi olan daha küçük bir pilot çalışmaya göre, EEG nörofeedback ve fMRI nörofeedback eğitiminin her birinin TSSB semptomlarını iyileştirdiği bildirilmiştir.

Baş Ağrısı ve Migren

Bazı erken kanıtlar, nörofeedback eğitiminin migren ve baş ağrılarını hafifletmek için yararlı olabileceğini düşündürmektedir. Örneğin, bir derleme makalesinin yazarları, nörofeedback tedavisinin baş ağrılarının sıklığını% 50’ye kadar azaltabileceği sonucuna varılmıştır. Ancak, gerilim baş ağrısı olan çocukların bu faydaları sürdürmek için her 6-12 ayda bir hatırlatma eğitimine ihtiyacı vardır. Toplam 75 hastada 4 farklı biofeedback tedavisi (alfa neurofeedback dahil) yapılan bir çalışmada, farklı nörofeedback tedavilerinin her birinin migren baş ağrılarının sayısını azaltmada bir etkisi olduğu bildirilmiştir.

Kronik Ağrı

Kronik ağrının tedavisi genellikle zordur ve mevcut tedavilerin, hastaların ağrı kesici ilaçlara bağımlı olma potansiyeli gibi birkaç büyük dezavantajı vardır. Bununla birlikte, bazı araştırmacılar, nörofeedback eğitiminin ağrı bozuklukları için güçlü ve daha etkili bir alternatif tedavi olabileceğini öne sürmüştür. Ancak, şimdiye kadar çok sayıda kontrollü çalışma yapılmamıştır.
Bir erken çalışmaya göre, kronik ağrısı olan 10 hasta, EEG nörofeedbackini takiben ağrı şiddetinde derhal rahatlama yaşadıklarını bildirmişlerdir. Bu hastaların bazılarında, ağrıdaki bu azalma ilk tedaviden sonra 3 aya kadar devam etmiştir. Benzer şekilde, başka bir ön çalışma fMRI neurofeedback’in kronik ağrı hastalarının ağrı semptomlarını azaltmasına yardımcı olduğunu bildirmişlerdir.

Fibromiyalji

Fibromiyaljili 30 hastada yapılan bir çalışmadan elde edilen ön kanıtlar, nörofeedback’in ruh hali, zihinsel netlik ve uykuda önemli iyileşmelere yol açabileceğini bildirmiştir. 36 fibromiyalji hastasında yapılan bir diğer erken çalışma, 20 seans EEG nörofeedback eğitiminin, ağrı eritalopramın (Lexapro) 10 mg/günü kadar ağrıyı kontrol etmede eşit derecede etkili olduğunu bildirmiştir.

Yeme Davranışı ve Kilo Kaybı

Bir derlemenin yazarlarına göre, neurofeedback yeme bozuklukları, obezite ve gıda istekleri için umut verici bir tedavi olabilir. Aksi sağlıklı 6 kilolu veya obez erkekte yapılan bir pilot çalışma, hemoensefalografi nörofeedback’in gıda ile öz kontrolün artmasına yardımcı olduğunu ve hatta hastaların toplam vücut ağırlığını azalttığını bildirmiştir. Benzer şekilde, başka bir ön çalışma, nörofeedback’in 8 aşırı kilolu veya obez erkeğin düşük kalorili yiyecekleri seçmesine yardımcı olduğunu bildirmiştir. Bununla birlikte, bu hastaların gizli atıştırmalık eğilimlerinin bir kısmını da arttırmıştır, bu nedenle sonuçlar karışık ve sonuçsuzdur.

Parkinson Hastalığı

16 Parkinson hastasında yapılan bir çalışmada, nörofeedback’in sadece 8 seans eğitimden sonra dengeyi (hem ayakta hem de hareketli) iyileştirdiği bildirilmiştir. Bir başka ön çalışmada, 30 Parkinson hastalığı hastasının motor eğitimi ile kombine 2 seans fMRI neurofeedback sonrasında gelişmiş hareket hızı ve diğer motor fonksiyonlar gösterdiği bildirilmiştir. Ve bununla birlikte, iki tedavinin kombinasyonu, nörofeedback eğitiminin kendisinin bu iyileştirmelerden doğrudan sorumlu olup olmadığından henüz emin olamadığımız anlamına gelmektedir.

Epilepsiyi Etkileyebilir

Klinik verilere göre, epileptik hastaların 1/3’üne kadar konvansiyonel nöbet tedavilerine başarıyla yanıt vermemektedir. Bu, bazı araştırmacıları nörofeedback eğitimine alternatif bir alternatif tedavi olarak bakmaya motive etmiştir. Bir çalışmaya göre, sensorimotor ritim (SMR) ve yavaş kortikal potansiyeller (SCP) nörofeedback eğitiminin test edilen hastaların% 70’inde nöbet sıklığını azalttığı bildirilmiştir. Benzer şekilde, başka bir çalışmada 25 epilepsi hastasının nörofeedback ile tedavi edildikten sonra nöbetsiz hale geldiğini ve hastaların% 76’sının artık nöbet önleyici ilaçlara ihtiyaç duymadığını bildirmiştir.
Bir başka çalışmada 8 epilepsi hastasından 5’inin EEG-tabanlı nörofeedback kullanarak nöbet sıklığını azalttığı bildirilmiştir. Bununla birlikte, epilepsi hastalarında nörofeedback çalışmalarından elde edilen verilerin büyük ölçekli bir derlemesinin yazarları, mevcut kanıtların hala biraz zayıf olduğu ve bu vakalarda nörofeedback eğitiminin tıbbi etkinliğini kesin olarak belirlemek için çok fazla araştırmanın yapılması gerektiği sonucuna varmıştır.

Serebral Palsi

Serebral palsi ile doğan çocuklar, doğumdan hemen sonra EEG ile tespit edilebilen genel beyin aktivitesinde anormalliklere sahiptir. Bazı araştırmacılar, bu anormallikleri nörofeedback eğitimi ile düzelterek, serebral palsili çocukların konuşmalarını, fiziksel koordinasyonlarını ve duygu düzenleme yeteneklerini geliştirebileceğini önermişlerdir. Bununla birlikte, serebral palsi hastalarının genellikle beyin fonksiyonlarında çok özel bozukluklar olması nedeniyle, her hasta için etkili eğitim programları bulmak oldukça zor ve zaman alıcı olabilir, bu nedenle bu tedavinin potansiyelini bir şekilde sınırlayabilir. Ek olarak, bir çalışma alfa nörofeedback’in serebral palsi sendromları üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığını bildirmiştir.

Şizofreni

Tek bir ön çalışmaya göre, nörofeedback’in, geleneksel antipsikotik ilaçlara cevap vermeyen şizofreni tanılı 48 hastanın 47’sinde semptomları iyileştirdiği bildirilmiştir. Bu bulgu, nörofeedback tekniklerinin, etkili bir şekilde yönetilmesi zor olan ciddi psikolojik bozukluklar için potansiyel bir tedavi olabileceğini düşündürebilir, ancak yine de daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulacaktır.

OKB

Bir erken çalışmaya göre, nörofeedback ile tedavi edilen 36 hastanın 33’ü OKB semptomlarında önemli iyileşmeler bildirmiştir. Hatta bu hastaların 19’u bu iyileşmelerin ilk tedaviden sonra 26 aya kadar sürdüğünü bildirmiştir. Başka bir çalışmada, nörofeedback eğitimi verilen iki hasta, OKB’nin ortak davranışlarında (örneğin obsesif yıkama, bakım ve kontrol) iyileşmeler gördü. Bir hasta ayrıca depresyon ve anksiyetede iyileşme gördü ve hatta daha dışa dönük hale gelmiştir. Bununla birlikte, bu çalışmanın örnek büyüklüğü son derece küçüktür ve neurofeedback’in OKB semptomlarını ve davranışlarını hafifletmek için etkili bir yaklaşım olup olmadığından emin olmak için çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulacaktır.

Tourette Sendromu

Birkaç ön çalışma, teta beyin dalgalarını azaltmak ve sensorimotor korteksteki aktiviteyi arttırmak için nörofeedback eğitimi kullanmanın Tourette sendromlu hastalara hareketleri üzerinde daha iyi kontrol sağlayabileceğini bildirmiştir. Bu potansiyel olarak motor “tiklerini” (ani ve kontrolsüz hareketler) azaltmaya veya hatta tamamen ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bu erken sonuçları daha da doğrulamak için çok daha fazla takip araştırması gerekecektir.

Kulak Çınlaması

Kulak çınlaması temporal lobda belirli beyin dalgası paternleri ile ilişkilendirilmiştir. İki çalışmaya göre (sırasıyla 21 ve 15 kulak çınlaması hastası ile), nörofeedback’in kulak çınlaması semptomlarının şiddetini azaltmak için bazı erken potansiyel gösterdiği bildirilmiştir.
Neurofeedback eğitimi, küçük klinik çalışmalarda ilginç bazı erken sonuçlar vermiştir. Bu tür çalışmalarda gözlemlenen en önemli potansiyel faydalar, gelişmiş bilişsel işlev, çalışma belleği ve öğrenme yeteneğidir. Bu nedenle, bazı araştırmacılar şu anda diğerleri arasında öğrenme güçlüğü, otizm, OKB, DEHB ve Tourette olanlara fayda sağlayıp sağlayamayacağını araştırmaktadır.
Bazı araştırmalar, çeşitli ağrı ve hareket bozuklukları, ayrıca yeme bozuklukları, uyku bozuklukları ve kulak çınlaması için neurofeedback’in potansiyel faydalarını da buldu. Bununla birlikte, neurofeedback’in tüm potansiyel faydalarına ilişkin kanıtların, onu bir tedavi olarak önermek için yetersiz olduğu düşünülmektedir.

Kaynakça:
psychologytoday.com
brainworksneurotherapy.com

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Diğer gönderilerimize göz at

[wpcin-random-posts]

Yorum yapın