Bağımsız çeşitlilik ilkesi veya bağımsız çeşitlilik yasası, germ hücreleri geliştikçe farklı genlerin birbirinden bağımsız olarak nasıl ayrıldığını açıklar. Genlerin bağımsız çeşitliliği ve bunlara karşılık gelen özellikler ilk kez 1865 yılında bezelye bitkilerinde yaptığı genetik çalışmalar sırasında Gregor Mendel tarafından fark edildi. Mendel, iki özellikte farklılık gösteren organizmalar arasındaki çaprazlamalar olan dihibrit çaprazlamalar gerçekleştirirken, yavrulardaki özellik kombinasyonlarının her zaman ebeveyn organizmalardaki özellik kombinasyonlarıyla eşleşmediğini keşfetti. Bu verilerden bağımsız çeşitlilik ilkesini formüle etti.
Bu bağımsız genetik çeşitlilik, ökaryotlarda mayoz sırasında ortaya çıkan bir yasadır. Meiosis, ana hücredeki kromozom sayısını yarıya indiren ve gamet adı verilen dört üreme hücresi üreten bir hücre bölünmesi türüdür. İnsanlarda, diploid hücreler 46 kromozom, anneden kalıtılan 23 kromozom ve babadan kalıtılan ikinci benzer 23 kromozom setini içerir. Benzer kromozom çiftlerine homolog kromozomlar denir. Mayoz sırasında, homolog kromozom çiftleri ikiye bölünerek haploid hücreler oluşturur ve homolog kromozomların bu ayrışması veya çeşitlenmesi rastgeledir. Bu, anne kromozomlarının hepsinin bir hücrede ayrılmayacağı, babanın tüm kromozomlarının başka bir hücrede ayrılacağı anlamına gelir.
İçindekiler
Bağımsız çeşitlilik ilkesine genel bir bakış
Bağımsız çeşitliliğin bir başka özelliği de rekombinasyondur. Rekombinasyon mayoz sırasında meydana gelir ve yeni genetik kombinasyonlar üretmek için DNA segmentlerini kırma ve yeniden birleştirme işlemidir. Rekombinasyon, anne ve baba genlerinin parçalarını karıştırarak genlerin birbirinden bağımsız olarak çeşitlenmesini sağlar. Genetik bağlantı nedeniyle aynı kromozom üzerinde birbirine çok yakın yerleştirilmiş genler için bağımsız varyasyon yasasının bir istisnası olduğuna dikkat etmek önemlidir.
1860’larda Gregor Mendel adlı bir keşiş, kalıtımı yöneten birkaç ilke keşfetti. Mendel’in bağımsız çeşitlilik yasası olarak bilinen böyle bir ilke, gamet oluşumu sırasında alel çiftlerinin ayrıldığını belirtir. Bu, özelliklerin yavrulara birbirinden bağımsız olarak aktarıldığı anlamına gelir. Bu yasanın ana noktaları şunlardır:
• Bağımsız çeşitlilik yasası nedeniyle, özellikler ebeveynlerden yavrulara birbirinden bağımsız olarak aktarılır.
• Mendel’in ayrılma yasası, bağımsız farklılık yasasıyla yakından ilişkilidir ve onun temelini oluşturur.
• Tüm kalıtım modelleri Mendel ayrım modellerine uymaz.
• Eksik baskınlık üçüncü fenotipe neden olur. Bu fenotip, ana alellerin bir kombinasyonudur.
• Birlikte baskınlıkta, her iki ebeveyn alleli de tam olarak ifade edilir. Sonuç, her iki alelin özelliklerine sahip üçüncü bir fenotiptir.
Mendel, tohum rengi ve kabuk rengi gibi iki farklı özelliği olan bitkiler arasında iki hibrit melezleme yaptıktan sonra bu prensibi keşfetti. Bu bitkilerin kendi kendine tozlaşmasına izin verildikten sonra, yavrular arasında aynı 9:3:3:1 oranının ortaya çıktığına dikkat edin. Mendel, özelliklerin yavrulara bağımsız olarak aktarıldığı sonucuna vardı.
Mendel’in ırk ayrımcılığı yasası
Bağımsız çeşitlilik yasasının temeli, ayrışma yasasıdır. Mendel’in önceki deneyimleri, onu bu genetik prensibi formüle etmeye yöneltti. Apartheid hukuku dört ana kavram üzerine kuruludur. Birincisi, genlerin birden fazla formda veya alelde bulunmasıdır. İkincisi, organizmalar eşeyli üreme sırasında iki aleli (her ebeveynden bir tane) miras alır. Üçüncüsü, bu aleller mayoz sırasında ayrılır ve her gamete tek bir özellik için bir alel bırakır. Son olarak, heterozigot aleller, bir alelin baskın, diğerinin resesif olduğu durumlarda tam baskınlık gösterir. Özelliğin bağımsız olarak iletilmesine izin veren alellerin ayrılmasıdır.
Mendel’in bağımsız dağılım yasasındaki temel mekanizmalar
Mendel o zamanlar bunun farkında olmasa da artık kromozomlarımızda genlerin olduğu biliniyor. Biri anneden, diğeri babadan gelen homolog kromozomlar, bu genleri her iki kromozom üzerinde aynı yerde içerir. Homolog kromozomlar çok benzer olsa da, farklı genetik aleller nedeniyle özdeş değildirler. Mayoz I sırasında, homolog kromozomlar profaz I’de hücrenin merkezinde sıralanırken, oryantasyonları rastgeledir, böylece bağımsız çeşitliliğin temeli görülebilir.
Mendel dışı kalıtım nedir?
Bazı kalıtım kalıpları, düzenli Mendel ayrım kalıplarını göstermez. Eksik baskınlık durumunda, örneğin, bir alel diğerine tamamen hakim değildir. Bu, orijinal alellerde gözlenenlerin bir karışımı olan üçüncü bir fenotiple sonuçlanır. Eksik hakimiyetin bir örneği aslanağzı bitkilerinde görülebilir. Kırmızı bir aslanağzı, beyaz bir aslanağzı ile çapraz tozlaşır ve pembe aslanağzı yavruları üretir. Eş baskınlıkta, her iki allel de tam olarak ifade edilir. Bu, her iki alel için farklı özellikler gösteren üçüncü bir fenotiple sonuçlanır. Örneğin, kırmızı laleler beyaz lalelerle çaprazlandığında ortaya çıkan yavru bazen kırmızı ve beyaz çiçeklerle çiçek açar.
Genlerin çoğu iki tür alel içerirken, bazıları bir özellik için birden fazla alele sahiptir. Bunun insanlarda yaygın bir örneği ABO kan grubudur. ABO kan gruplarında temsil edilen üç alel (IA, IB, IO) vardır. Bazı özellikler poligeniktir, yani birden fazla gen tarafından kontrol edilirler. Bu genler, belirli bir özellik için iki veya daha fazla alel içerebilir. Poligenik özellikler için birçok olası fenotip vardır. Bu tür özelliklere örnek olarak ten rengi ve göz rengi verilebilir.
Kısaca; Bağımsız çeşitlilik yasası, dihibrit çaprazlara dayanmaktadır. Bir kişiliğin mirasının her zaman aynı bireydeki diğer kişiliklerin mirasından bağımsız olduğunu belirtir. Başka bir deyişle, birden fazla kişiliğin kalıtımı aynı anda incelenirse, her bir kişiliğin faktörleri veya genleri bağımsız olarak diğer gen veya faktöre ayrılır. Bağımsız bir çeşidin iyi bir örneği, bir dihibrit Mendel melezidir. Yeni kümelerin varlığı, yuvarlak yeşil, buruşuk sarı, tohum şekli ve tohum rengi genlerinin bağımsız olarak değiştiğini gösterir.
kaynak:
http://hihg.med.miami.edu/code/http/modules/education/Design/CoursePageContent.asp?ID=94
https://www. Reasontco.com/bağımsız-assortment-373514
yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]