Dünya var olduğundan bu yana çeşitli felaketlere tanık olmuş olsa da evrenselliği ve yarattığı tahribatla onu diğerlerinden ayıran bir tek felaket vardır. 20. yüzyılın başı dünyanın ilklerini beraberinde getirdi. Bu dönemde ilk kez bir dünya savaşı çıkmış ve bu savaş ilk kez “dünya savaşı” olarak adlandırılmıştır. 1914 yılında başlayan Birinci Dünya Savaşı, başta savaşa katılan milletler olmak üzere dünyadaki tüm yerleşim birimlerini etkileyecek sonuçlar doğurmuştur. Yaklaşık 4 yıl süren bu yıkıcı savaşın sonlarına doğru Ocak 1918’de İspanyol Gribi adı verilen bir hastalık ortaya çıktı. Birinci Dünya Savaşı. Biyolojik olarak H1 N1 olarak kodlanan ve H1 N1 ile aynı koda sahip olan “domuz gribi”nin bir uzantısı olan bu hastalık günümüzde dünya tarihinin en ölümcül salgını olarak kabul ediliyor. Öyle ki dünyadaki herhangi bir savaşta bile buna II. Dünya Savaşı dahil, hiç bu kadar kısa sürede bu kadar ölüm olmamıştı.
Ocak 1918’de başlayan salgın, dünyayı 3 yıl boyunca koruması altına aldı ve hemen her yerde ölümlere ve sakatlıklara neden oldu. Batılıların dediği gibi “İspanyol Gribi” dünyayı yok edebilirdi. Neyse ki sadece 3 yıl sürdü ama aynı zamanda 100 milyondan fazla insanı öldürdü. Bu anlamda dünya tarihinin ve kayıtlara geçen en ölümcül salgını olan İspanyol gribi, adını İspanya’dan alıyor ama gerçekte hastalığın bu bölgeyle doğrudan bir bağlantısı yok. 1. Dünya Savaşı’na katılmayan İspanya’da diğer savaşan uluslara göre hayat normal seyrederken, savaşan ülkelerdeki medya yasaklar nedeniyle sansürlü haberler yayınlamayı başardı. Hal böyle olunca da söz konusu salgınla ilgili ilk resmi yayını bizzat İspanyollar yaptı. Bu, bu hastalığı doğurdu ya da başka bir deyişle salgına “İspanyol gribi” adı verildi. Hastalığın ilk görüldüğü ülke İspanya olmasa da ilk vaka ABD’de görüldü.
Amerika Birleşik Devletleri’nde görülen ve ilk kurbanlarını buradan alan İspanyol gribi, dünyanın tüm kıtalarına çok tehlikeli bir şekilde yayıldı. İlginç olan, o dönemde ticari hava taşımacılığının olmamasına rağmen salgının dünyaya nasıl yayıldığı. Ancak uzmanlar daha sonra hastalığın hava ve rüzgarla dünyayı dolaştığını ve böylece Amerika Birleşik Devletleri’nde başlamasına rağmen durdurulamaz bir hızla tüm dünyaya yayıldığını fark etti. Avrupa ve Asya’da da ciddi tahribata yol açan İspanyol gribi dünya çapında 100 milyona yakın insanı öldürdü. Söylentiye göre ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk bile bu hastalığa yakalanmış, tedavi gördükten sonra bu hastalıktan kurtulmuştur. Bu anlamda hastalık, Türkiye’deki kurtuluş mücadelesinin kaderini ciddi şekilde etkileyebilir. 1920 yılının sonlarına doğru salgın ortadan kalktı ve salgına karşı bir aşı geliştirildi.
yazar:Emir Karasu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]