Neredeyse her gün, bilgisayarı veya akıllı telefonu olan milyonlarca insan, işletim sistemi terimini bilsinler veya bilmesinler, bir işletim sistemiyle etkileşime giriyor. Kısacası, işletim sistemleri cihaz donanımıyla ilgilidir. Bu sistem, klavye ve fareden Wi-Fi’ye, depolama aygıtlarından ekran işlevlerine kadar sistemin her bir öğesinin çalışmasını düzenler. Başka bir deyişle, işletim sistemi giriş ve çıkış aygıtlarıyla ilgilenir. İşletim sistemleri, donanımlarıyla iletişim kurmak için donanım yaratıcıları tarafından yazılan aygıt sürücülerini kullanır.
İçindekiler
işletim sistemi hedefleri
İşletim sisteminin (kısaca işletim sistemi) temel amacı, kullanıcı programlarını uygulamak ve kullanıcı için görevleri kolaylaştırmaktır. İşletim sistemi, ister donanım ister yazılım kaynakları olsun, bir bilgisayar donanımı üzerindeki tüm kaynakları yönetmekten sorumlu olan bir yazılım parçasıdır. Bu kaynakların akılcı kullanımından da sorumludur. İşletim sisteminin hayal edebileceği yer, çalışırken uygulama ile cihaz arasında bir yerdir. Örneğin bir uygulamadan yazdırma isteniyorsa, işi işletim sistemine devrediyor. İşletim sistemi, doğru sinyalleri göndermek için yazıcı sürücüsünü kullanarak belgeyi yazıcıya yazdırma komutunu gönderir. Sinyalin yazdırılacak programda ihtiyacı olan uygulamaya gönderilip gönderilmediği önemlidir çünkü bu işletim sisteminin işidir.
İşletim sistemi, birden fazla tarayıcı sekmesinin ve diğer uygulamaların açılmasına izin vererek kullanıcının cihaz deneyimini sorunsuz hale getirmekten sorumludur. İşletim sistemi, gerçekleştirilecek görevler için gerekli olan uygun miktarda donanım kaynağı tahsis ederek donanım çoklu görevine izin verir. Hangi işlemlerin çalıştırılacağını, kaç CPU çekirdeği atanabileceğini belirler ve gerekli görevleri gerçekleştirir. Yalnızca işlem gücünün tahsis edilmesinden değil, aynı zamanda dahili bellekten de sorumludur. Bu dahili belleğin dahili belleğinde RAM veya RAM belirtilir. RAM, işlemci için gerekli tüm çalışma verilerinin depolandığı yerdir. İşletim sistemi, RAM’in kullanıcının manipüle etmek istemediği gereksiz veriler veya uygulamalarla tıkanmamasını sağlar.
işletim sistemi işlevleri
İşletim sistemindeki en alt seviyeye bakacak olursak çekirdek olarak bilinen nokta burasıdır. Peki çekirdek nedir ve işletim sistemi çekirdeğinin işlevi nedir? Çekirdek, işletim sisteminin merkezidir ve bu tek program, işletim sistemi başladığında yüklenen ilk şeylerden biridir. Çekirdek, ilki süreç yönetimi olan bir dizi işlevden sorumludur. Süreç yönetimi, daha önce bilindiği gibi, her bir CPU’ya tahsis edilen görevlerin miktarı ile ilgilidir. İşlem, işlemci tarafından belirtilen zamanda tamamlandığında, programlama olarak bilinir. Aşağıdaki gibi üç temel zamanlama türü vardır:
1. En kısa sürede tamamlanabilmesi için CPU tarafından tahsis edilen en kısa süreci içeren kısa görev önceliği.
2. Her işleme belirli bir süre tahsis etmeyi içeren döngüsel programlamadır, ancak bu durumda işlemci, işlem tamamlanmamış olsa bile tüm işlemleri periyodik olarak karıştırır. Herhangi bir process ayrılırsa, işlemci belirli bir süre içinde geri döner.
3. Adından da anlaşılacağı gibi, zamanlama, işlemin işlemciye işlemin önceliğine göre tahsis edildiği bir önceliktir.
Ayrıca işletim sistemi, donanım ile iletişim kurmaya yardımcı olur ve donanım ile CPU arasında bir denge sağlar. Bu çok önemlidir çünkü CPU’nun işlem hızı G/Ç aygıtlarınınkinden çok daha yüksektir. CPU süresini iyileştirmek için işletim sistemi aşağıdaki gibi iki önemli yöntem kullanır:
• İlk yöntem önbelleğe almadır, bu teknikte giriş ve çıkış verileri geçici olarak sırasıyla giriş tamponunda ve çıkış tamponunda saklanır. Tamponlar, kanalda çok fazla veri varsa, giriş ve çıkış arasında yeterli yanıt süresi sağlayarak belirli bir gecikme sağlar.
• Kullanılan ikinci yöntem sedimantasyon olarak bilinir. Bu, belirli bir cihaza çok fazla sinyal yüklemek yerine, aynı cihazda gerçekleştirilen farklı görevleri hizalamaya ve yürütmeye izin veren bir cihaz yönetim teknolojisidir.
İşletim sisteminin son görevi bellek yönetimidir. Bir bilgisayarda, hem CPU hem de I/O cihazları RAM ile etkileşime girer. Bir programın yürütülmesi gerektiğinde, program yürütülüp tamamlanana kadar RAM’e yüklenir. Bellek alanı boş olduğunda, CPU’dan daha fazla yürütme için diğer programlar RAM’e yüklenir. Belleği yönetmenin iki popüler yolu vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Bellek yönetiminde ilk şey bölümlemedir. Bu, RAM’in aynı boyuttaki bellek yuvalarına veya farklı boyutlardaki bellek yuvalarına bölünmesini içerir. Bu, bazı programların RAM’e yerleştirilmesine yardımcı olur, ancak kalıcı bellek yöntemi belirli bir bellek alanı israfına neden olur. Daha fazla bellek verimliliği sağladığı için farklı bellek boyutlarının kullanılması tercih edilir.
• İkinci yöntem, sanal bellek olarak bilinir. Bu, kullanıcının bilgisayarın RAM’inden daha büyük programları yüklemesine izin veren işletim sistemleri tarafından kullanılan bir tekniktir. Bu teknikte programın tamamı ana belleğe yüklenemese bile belleği verimli kullanan program çalıştırılır.
İşletim sisteminin yaptığı son şey dosyaları yönetmektir. Dosya yönetiminde, işletim sistemi bilgisayardaki dosyaları, klasörleri ve dizin sistemini yönetir. Bilgisayardaki tüm veriler bir dosya biçiminde saklanır ve işletim sistemi, Dosya Ayırma Tablosunu (FAT) kullanarak tümü hakkındaki bilgileri tutar. FAT, dosya adı, dosya türü (metin veya ikili), boyut, başlangıç adresi ve erişim modu (seri/dizinlenmiş/doğrudan/göreli) gibi dosyalar hakkında genel bilgileri depolar. İşletim sistemi dosya yöneticisi, FAT güncellemesinin yanı sıra bellek oluşturmaya, düzenlemeye, kopyalamaya ve ayırmaya yardımcı olur. Ek olarak, işletim sistemi dosyaların uygun okuma veya düzenleme erişim haklarıyla açılmasını sağlar.
kaynak:
https://www.techopedia.com/definition/3515/operating-system-os
https://www.computerhope.com/jargon/o/os.htm
yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]