Rüzgarlar nedeniyle deniz ve göllerdeki yüzey sularının periyodik titreşimleri. Açık deniz akıntılarındaki serbest dalgaların unsurları, denizlerdeki suyun yer değiştirmesidir.
Akımları oluşturan (başlatan) faktörler
sabit rüzgarlar
Seviye farkı
Yoğunluk farkı (tuzluluk)
– gelgit
kabartma dalga
Sarp kıyılarda dalgaların aşındırıcı gücü çok fazladır. Açık denizde görülen (büyük) serbest dalgalar, sığ kumsallarda kırılır (çatlar). Dalgalar genellikle dik kıyılarda aşınır ve genellikle sığ kıyılarda birikir.
Falaise (Yalyar)
Yüksek kıyılarda, kıyıların alt kısımları dalgaların etkisiyle aşınır ve bazı boşluklar oluşur. Bu oyuklar genişledikçe çatıları çöker ve denize dik kumsallar oluşur. Bu sarp kıyılara kayalık veya kayalık denir.
Ülkemizde uçurumlar en çok Karadeniz kıyılarında oluşmaktadır. Çünkü bizim çok dik kıyılarımız Karadeniz kıyılarıdır. Hopa – Sarp, Cide – İnebolu arası ve Şile civarı falezli kıyıların en fazla olduğu yerlerdir. Akdeniz’de Tiki ve Şili kıyılarında da akıntılar oluştu.
sürüklenmeler
dalga sedimantasyon
Akıntı ve dalga oluşumu faaliyetleri çoğunlukla alçak kıyıların önünde gerçekleşir. Başlıca birikim biçimleri şunlardır:
1. Kıyı barajı
Sahilde oluşan uzun, ince kum şeritleridir. Denizden gelen dalgaların getirdiği kum taneciklerinin birikmesi sonucu oluşur.
2. Kıyı oku
Denize doğru uzanan kıyı bariyerleri sonucu oluşurlar. Kıyı stoklarının gelişmesi ve körfez ağzının kapanmasıyla oluşan kıyı grubuna ait göllere lagün adı verilir. Örneğin: Büyük ve Küçük Çekmece gölleri bu şekilde oluşmuştur.
3. Tombolo
Kıyıya yakın bir adanın denize doğru gelişen kıyı oklarıyla anakaraya bağlanması sonucu oluşan bir yarımadadır. Örnek: Marmara Denizi’nin güneyindeki Kabidağ Yarımadası.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]