beyin kanseriVe
Beyin dokusunda kanserli hücrelerin (malign hücrelerin) ortaya çıktığı nadir bir hastalıktır. Kanser hücreleri, kas kontrolü, duyular ve hafıza gibi beyin fonksiyonlarına müdahale eden kanserli doku (tümör) oluşturmak için büyür. Tümörler kötü huylu (kötü huylu) ve iyi huylu (benign) tümörler olarak ikiye ayrılır. Beyin dokusundan gelişen kanser hücrelerine birincil beyin tümörleri, beyne vücudun diğer bölgelerinden yayılan tümörlere ise metastatik veya ikincil beyin tümörleri denir. İstatistikler, beyin kanserinin nadir görülen bir hastalık olduğunu göstermektedir (yılda yeni kanser hastalarının %1,4’ü). Beyin tümörlerinin sadece %5’inin nörofibromatozis ve tuberoskleroz gibi genetik nedenlere bağlı olduğuna inanılmaktadır.
Beyin kanserinin sınıflandırılması:
Aynı beyin dokusundan kaynaklansalar bile tüm beyin tümörleri aynı değildir. Tümörler, kanser hücrelerinin mikroskop altında görünümlerine göre sınıflandırılır. Sınıflandırma ayrıca hücrelerin büyüme hızı hakkında bilgi sağlar:
Birinci derece: Doku iyi huyludur. Hücreler neredeyse normal beyin hücreleri gibidir ve yavaş büyürler.
ikinci sınıf: Doku uğursuz. Hücreler, bir derece I tümörden alınan hücrelere göre normal hücrelere daha az benzer.
Üçüncü derece: Anormal hücreler, normal hücrelerden çok farklı görünen malign dokuda aktif olarak büyüyor. Belirgin şekilde anormal (anamorfik) bir görünüme sahiptir.
Dördüncü derece: Malign doku en anormal ve hızla büyüyen hücreleri içerir.
Beyin kanseri türleri ve aşamaları:
Birincil beyin tümörleri, genellikle orijinal olarak geliştikleri beyin dokusu tipine (beyin sapı kanserleri dahil) göre adlandırılır. Bunlar gliomalar, meningiomlar, hipofiz adenomları, vestibüler schwannomlar ve ilkel nöromlardır (medulloblastomlar). Astrositomlar, oligodendrosit gliomalar, ependimomlar ve koroid pleksus papiller tümörlerini içeren birkaç glioma alt tipi vardır. Glioblastomalar astrositlerden kaynaklanır ve genellikle agresif (malign) tümörlerdir. Derece III (anaplastik) glioma bir epiglottom iken, derece I akustik nöroma iyi huylu bir tümördür. Ancak iyi huylu tümörler de kafa içi basıncın artmasına, vasküler yapıların baskılanmasına veya beyin omurilik sıvısının akışının tıkanmasına neden olacak kadar büyürlerse çok ciddi sorunlara neden olabilirler.
Bir organda (akciğer gibi) gelişen kanser hücreleri, lenfatik sistem ve/veya kan yoluyla beyin gibi diğer organlara yayılabilir. Diğer organlara yayılmış (metastaz yapmış) kanser hücrelerinden oluşan tümörlere metastatik tümörler denir. Metastatik beyin kanseri, vücuttaki başka bir organdan köken alan ve beyin dokusuna yayılan bir hücre kitlesidir. Metastatik beyin tümörleri, birincil beyin tümörlerinden daha yaygındır. Genellikle kanserin ilk geliştiği organ veya dokuların adını alırlar. Örneğin, beyne metastaz yapan akciğer tümörleri veya meme kanseri en yaygın türleridir.
Beyin kanserleri diğer organlara nadiren yayıldığı için evreleri hücre tipi ve derecesine göre belirlenir. Meme veya akciğer kanseri gibi kanserlerde evreler, kanser hücrelerinin yerleşimi ve yayılımına göre belirlenir. 0’dan 4’e kadar olan aşamalar ardışıktır ve son aşama dördüncü aşamadır.
Beyin kanseri nedenleri:
Hem primer hem de metastatik beyin tümörlerinde sağlıklı hücrelerden kanserli hücrelere geçişin nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır. Araştırmacılar tarafından toplanan veriler, belirli risk faktörlerine sahip kişilerin beyin kanseri geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Petrol rafinerilerinde çalışanlar, jet yakıtı veya benzin gibi kimyasallarla çalışanlar, kimyagerler, tekstil ve kauçuk endüstrisi çalışanları, tarım ilaçlama işçileri, genel nüfusa göre daha yüksek beyin kanseri oranlarına sahiptir.
Beyin kanseri olan birkaç bireyi olan bazı ailelerde, tümörlerin kalıtsal olup olmadığı belirlenmemiştir. Sigara, radyasyona maruz kalma ve viral enfeksiyon (HIV) gibi diğer risk faktörleri de araştırıldı ancak kesin bir sonuç alınamadı. Ayrıca beyin kanserinin kafa travması veya cep telefonu kullanımından kaynaklandığına dair yeterli kanıt yoktur. Aspartamın (yapay bir tatlandırıcı) beyin kanserine neden olduğuna dair birçok makale yayınlanmış olsa da, 100’ün üzerinde toksikolojik ve klinik çalışma bunun aksini de göstermediğini göstermektedir.
Kaynak:
Diana Glass Masinka, “Johns Hopkins Hastalarının Beyin Kanseri Rehberi”, Sudbury, MA: Jones ve Bartlett Learning, 2011.
Ulusal Kanser Enstitüsü, “Beyin Kanseri,” https://www.cancer.gov/types/brain/hp.
Peter McClaren Black, “Beyin Tümörü İle Yaşamak”, Holt Ciltsiz Kitaplar, 2006.
yazar:Juni Saraoğlu’nu aç
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]