Üreme, herhangi bir canlı türü için olduğu gibi baykuşlar için de önemlidir, çünkü onlara ebeveynlerden yavrulara gen aktarma fırsatı verir. Baykuşlar genellikle tek eşlidir ve türler arasında farklılıklar olsa da aynı eşler birkaç yıl çiftleşme amacıyla çiftleşebilir. Yiyeceğin mevcudiyeti veya avın bolluğu, genç baykuşların yetiştirilmesi ve yetiştirilmesinde önemli bir faktördür. Bazı türler tipik olarak ilkbaharda üremeye başlasa da, yavruların yetiştirilmesi ve büyümesi genellikle yiyeceğin mevcudiyetiyle aynı zamana denk gelir. Baykuşlar arasında üremeyi belirlemede önemli bir rol oynayan diğer faktörler arasında avlanma riski, çiftçilik faaliyetleri, uygun hava koşulları, uygun çiftleşme ve hastalık yer alır.
İçindekiler
Baykuşlarda üremeyi etkileyen faktörler
Aşağıdaki gibi baykuşlar arasında cinsel üremeyi etkileyen faktörler vardır:
gıdanın mevcudiyeti,
hava koşulları;
tüy rengi,
avlanma tehlikeleri,
yaş,
• hastalık,
kocanın varlığı,
habitat kalitesi,
tarımsal uygulamalar,
yuva kutuları yerleştirmek,
Yiyecek mevcudiyeti
Av mevcudiyeti, kuşun vücut durumunu etkilediği için baykuş yetiştiriciliğinde önemli bir husustur. Bu nedenle baykuşlarda üremeyi etkileyen en önemli faktör olarak kabul edilebilir. Avın varlığı sadece kuşun vücut durumunu değil, aynı zamanda ebeveynlerin ve yavruların hayatta kalmasını da etkiler. Yiyecek mevcudiyeti, habitat, iklim ve tarımsal faaliyetler gibi diğer faktörler tarafından belirlenir.
Peçeli baykuşların üreme başarısının, diyetlerindeki fare oranıyla arttığı, ancak diyetlerindeki fare oranıyla azaldığı gösterilmiştir. Fareler, baykuşların tercih ettiği av olarak farelere göre bazı avantajlara sahip gibi görünmektedir ve fareler, farelerden üç kat daha ağırdır. Bir baykuşun, bir farenin eşdeğer ağırlığını yakalamak ve bir fareyi yakalamak için üç kat daha fazla enerji harcaması gerekirdi. Farelerin varlığı, baykuşlar arasında başarılı üreme ve üretilen yavru sayısı ile olumlu bir şekilde ilişkilidir. Ek olarak, kavrama boyutu ve yavruların hayatta kalması, fare yoğunluklarının mevcudiyeti ile pozitif olarak ilişkilidir.
hava Durumu
Soğuk ve karlı havalarda baykuşların vücut ısılarını düzenleme ihtiyacından dolayı yiyecek ya da enerji ihtiyacı artar. Her iki ihtiyacı da karşılamaya yetecek kadar olmadıkça, üreme için alınabilecek besinler kesinlikle önce hayatta kalmaya yöneliktir. Ayrıca bu soğuk havada av az bulunur ve bulunması zordur. Baykuşların tüylerinden dolayı soğuk havanın etkisini hissetmeyecekleri düşünülebilir ancak baykuş tüylerinin vücut için beklendiği kadar yalıtım sağlamadığı bildirilmiştir. Ayrıca baykuşların daha az yağları olduğu biliniyor, bu da aşırı hava koşullarına dayanabilecekleri anlamına geliyor. Özetle, şiddetli hava, özellikle soğuk hava, avın mevcudiyeti ve baykuşlar için artan yiyecek talebi nedeniyle baykuş üremesini sınırlayan önemli bir faktördür.
Peçeli baykuşların kış mevsimindeki üreme performansındaki ana farklılıktan sorumlu olduğu bildirilmiştir. Kış aylarında üreme büyük ölçüde azalır ve bu da potansiyel yetiştiricilerde önemli ölüm oranlarına yol açar. Ayrıca baykuşun hayatta kalması için gerekli olan vücut ısısını korumak için artan enerji ihtiyacı nedeniyle avın yakalanmasını ve avına erişimi engeller. Baykuşlarda üreme başarısı bazen kuzey enlemlerinde daha yüksektir. Kuzey benekli baykuşunun (Strix occidentalis caurina) üremesinin kış yağışlarıyla negatif ilişkili olduğu, Kaliforniya benekli baykuşunun (Strix occidentalis occidentalis) üremesinin ise yağışla pozitif ilişkili olduğu gösterilmiştir. Baykuşlarda üremeyi etkileyen en önemli faktörlerin hava şartları ve av mevcudiyeti olduğu görülmüştür.
tüy boyama
Tüy rengindeki farklılıkların, baykuşlar arasında davranışsal, fizyolojik ve zindelik farklılıklarına neden olma eğiliminde olduğu bildirilmiştir. Tüy rengi, baykuşlarda gelişmiş bir bağışıklık tepkisi ile ilişkilidir. Erkek baykuşların eş seçimi konusunda kararlarını etkileyen önemli bir faktördür. Araştırma sonuçları, daha fazla dişi benekli baykuşun, gelişmiş bağışıklık tepkisi ve yuvalama ile ilişkili kan emici sinekler (Carnus haemapterus) ile kuluçka dönemini azalttığını gösterdi. Erkek baykuşların, yüksek üreme kalitesi gibi faktörler göz önüne alındığında, yoğun benekli dişileri seçmesi normaldir.
Dişilerin tüylerinin rengi, parazit direnci ile pozitif olarak ilişkilidir ve yoğun benekli dişi baykuşun, parazit doğurganlığının azaldığının bir göstergesi olduğu öne sürülmüştür. Ayrıca tüy lekelenmesi kalıtsal bir özellik olarak tanımlanır. Erkek, dişinin genetik kalitesinin bir göstergesi olarak üreme için bu özelliği seçebilir ve bu, yavrunun parazitlere direnme yeteneğini öngören kalıtsal bir özelliktir.
Erkek baykuşlarda, açık renkli erkek peçeli baykuşların kırmızımsı kahverengi erkeklere göre daha az üreme başarısına sahip olduğu ve kırmızımsı kahverengi olanlar kadar sık yavru beslemediği bildirilmiştir. Ancak Orta Doğu’daki peçeli baykuşların ılıman bölgelere göre daha açık renkli olduğu gözlemlenmiştir. Daha koyu baykuşların daha büyük kanatlara ve kuyruklara sahip olduğu ve daha fazla Cricetidae tüketen daha koyu kırmızımsı baykuşlara göre daha az Muridae tükettiği bildirilmiştir.
Baykuşların yavrularının üremesini ve hayatta kalmalarını etkileyen bir diğer önemli faktör de yırtıcılık tehdidinin ortaya çıkmasıdır. Baykuşların ana avcısı, günlük çakır kuşu Accipiter gentilis’tir. Yırtıcı kuşların günlük avlanması, doğal sararan baykuş ölümlerinin yaklaşık %73’ünü oluşturabilir. Bir araştırma raporu, avlanmanın daha çok dişi üremeye yöneldiğini buldu. Yetiştiriciler ve ebeveynler, yavruları beslemek için yuva dışında daha fazla zaman geçirdikleri için avlanmaya karşı daha savunmasız olabilirler. Predasyonun yüksek olduğu yıllarda, yetiştiricilerin yavrular için yiyecek miktarını azaltarak predasyona maruz kalma oranlarını azaltmaları mantıklıdır. Yiyecek dağıtımını yalnızca üreme oranlarını azaltarak veya daha küçük kavramalar bırakarak azaltabilirler. O halde, avlanmanın düşük olduğu yıllarda üreme eğiliminin yüksek olması şaşırtıcı değildir. Predasyona eğilimli bölgelerde üreyen 1-2 yumurta içeren küçük pençeli baykuşların, daha az maruz kalan alanlarda üreyen büyük pençeli baykuşlara göre üreme girişimini tamamlama olasılıklarının daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.
Dünyanın bazı bölgelerinde, özellikle Birleşik Krallık’ta, Mart sonu ve Nisan aylarında topraklarda, oyuklarda ve binalarda akarlar görülmeye başlar. Bu, çoğu durumda baykuşların kendilerini üremeye adadıkları zamandır. Bu nedenle, tespit edilirse üreme girişimini tamamlamamakla tehdit edilebilirler. Genel olarak, üreyen ebeveynlerin ve üreme girişimi başına daha fazla sayıda yavru üretenlerin, üremeyen ebeveynlere veya daha az yavru üretenlere göre daha fazla yırtıcılık riski altında olduğu gözlemlenmiştir. Uzun ömürlü ebeveynlerin yırtıcı olma riskinin en yüksek olduğu yıllarda savunmasızlıklarını hafife almaları yaygın bir uygulamadır. Güvenlik açıklarını aşağıdaki gibi üç temel yolla en aza indirirler:
• üreme faaliyetlerinden tamamen kaçınmak,
• Üretilen yavru sayısını veya kalitesini düşürerek,
• erken dönemde gebe kalma girişimini ihmal etmek,
yaş
Baykuşlar arasında yaşın cinsel ön üretimi biraz etkilediği gösterilmiştir. Dişi baykuşlar yaşlandıkça üreme eğilimi biraz artar, ancak bu yalnızca önceki yılda başarılı civcivleri olan ebeveynlerde görülür. Önceki yıllarda başarılı bir şekilde yumurtadan civciv çıkaran dişi baykuşların, yavru olmayanlara göre yaşlandıkça üreme olasılıklarının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Hayatta kalma ve üreme oranlarının yaşa bağlı olduğu gözlemlenmiştir.
hastalıklar
Popülasyon büyüklüğündeki azalma ve birçok yaban hayatı türünün neslinin tükenmesi, bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkmasından kaynaklanmaktadır. İklim değişikliği ve insan değişikliğinden kaynaklanan çevresel değişiklikten kaynaklanan vektörlerin ve patojenlerin hareketinin bu hastalıkların yayılmasını kolaylaştırdığı gözlemlenmiştir. Nesli tükenmekte olan türler, azalan üreme performansının veya doğrudan ölümün sonucu olabilir.
Mat kullanılabilirliği
Baykuşlar eşeyli üreme geçirdikleri için üreme eşlerinin mevcudiyeti üremeleri ve başarıları için kritik öneme sahiptir. Eşin varlığının yanı sıra eşin yakınlığı ile de ilgilidir. Eşler arasındaki yakınlığın baykuşlar arasında üreme performansını iyileştirdiği gözlemlenmiştir.
Ardışık üreme bölgeleri arasındaki hareket olan üreme yayılımının, baykuşlara baykuşlar arasında akrabalı çiftleşmeden kaçınma ve daha iyi bir üreme bölgesine geçerek veya daha iyi bir eşle çiftleşerek üreme performanslarını iyileştirme fırsatı sağladığı bildirilmiştir. Bununla birlikte, dağılmış bireylerden daha iyi bölgeler veya eşler garanti edilmediğinden, dağılma üreme başarısını azaltabilir.
habitat kalitesi
Baykuşlar, üreme yerleri söz konusu olduğunda bazen çok seçicidirler. Peçeli baykuşların yollardan uzakta yuva kutularında üremeyi tercih ettikleri söylenir. Yollara yakın yuva kutularında üreme, trafik kazaları ve rahatsızlıklar sonucu üremeyi etkileyebilir. Orta Doğu’daki peçeli baykuşların üreme performansındaki farklılıklar, yuva kutularını çevreleyen habitat özelliklerindeki farklılıklarla ilişkilendirilmiştir.
tarımsal uygulamalar
Baykuşların azalmasının nedenlerinden biri olarak yoğun çiftçilik uygulamaları kaydedildi, bu da küçük memelilerin beslenmesi için tarlada daha az tahılla sonuçlanarak baykuşlar için avın mevcudiyetini azaltıyor. Kemirgenler için hendek ve sınırların olmaması da baykuş sayılarını etkileyen bir başka faktördür.
Yuva kutularını yerleştirin
Yetiştirilmeye uygun olmayan alanların olduğu follukların olduğu alanlarda görülebilir, tarla bitkileri av hayvanlarının mevcudiyetini artıracaktır. Baykuşlar için avın mevcudiyetini sınırlayabildiği de kaydedildi. Peçeli baykuşların, mikro habitatlarda çeşitli baykuş diyetlerinin mevcudiyeti nedeniyle ekilebilir alanların olduğu alanlarda üremeyi tercih ettikleri öne sürülmüştür.
kaynak:
owlpages.com/owls/articles.php?a=11
besjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2656.2009.01637.x
yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]