Bal, arılar tarafından yapılan değerli, doğal ve saf bir besindir. Doğanın sağlıklı bir hediyesi olan bal, damağa yayılan hafif bir tatlılığa sahiptir. Kahvaltıların vazgeçilmezi olan bal, içerisinde pek çok vitamin ve mineral barındırdığı için taklit edilmediği takdirde oldukça sağlıklıdır. Formülündeki vitamin ve minerallerin yanı sıra probiyotikler, enzimler ve prebiyotikler de içerir. Aynı zamanda şeker içerdiği için karbonhidrat ve enerji kaynağıdır. Bal, grip gibi kış hastalıklarına karşı bağışıklığı artırır, iltihaplanmayı azaltır, yara iyileşmesini kolaylaştırır, antifungal ve antimikrobiyal etkilere sahiptir ve antioksidanlar içerir. Koyu renkli bal, yüksek antioksidan değeri içerir. Faydası oldukça önemli olmakla birlikte uzmanlar balın bir yaşından küçük çocuklara verilmemesi gerektiğini önermektedir.
İçindekiler
Nektardan bala
Binlerce bal arısı bal yapmak için milyonlarca çiçeği ziyaret eder. Bir tarla arısının bir gram bal üretebilmesi için çiçeği 180.000 kez ziyaret etmesi gerekir. Nektar sayesinde çiçekli bitkiler arıları, bazı böcekleri ve diğer kuşları çeker ve tozlaşma gerçekleşir. Tozlaşmadan bir adım sonra döllenme ve tohumların ve meyvelerin oluşumu gelir. Bu sayede bitkiler üremeye devam eder ve doğal denge korunur.
Bal yapan arılar, kovandaki sayıları onbinleri bulan işçi arılardır. Nektar toplamakla görevli nektar toplayıcı işçi arılar ilkbaharda dolaşarak çiçeklerin nektarını bal midelerinde depolarlar. Burada enzimler yardımıyla disakkaritler (sakaroz) adı verilen ikili şekerler, monosakkaritler (fruktoz ve glikoz) adı verilen tek şekerlere dönüştürülür. Toplayıcı arıların kovana getirdikleri ve boş peteklerde bıraktıkları bal, kovandaki işçi arılar tarafından alınarak peteklerdeki diğer peteklere bırakılır. Bu sırada yiyecek arayan arılar kovandan çıkarlar, çiçekten çiçeğe dolaşırlar ve tekrar nektar toplarlar. Peteklerdeki bal yarı olgunlaşmıştır. Kovan içindeki işçilerin kanat çırpmaları sayesinde bal suyu da kovan havalanırken buharlaşır, yoğunlaşır ve olgunlaşır. Daha sonra bazı işçi arılar bal mumu salgısıyla petekleri kaplar. Piyasadan balı tarayıp tüketmenin, süzme bal tüketmeye kıyasla hiçbir anlamı yoktur. Süzme balı ayrıştırmak daha kolaydır. Peteklerin analizi teknik olarak zor ve zahmetlidir.
Bal hangi koşullarda saklanmalı?
Çiçeklerden alınan nektarın su oranı %80 civarında iken balın su oranı %20’den azdır. İşçi arıların midelerinde nektarı bala dönüştürme işlemi 1-3 gün içerisinde tamamlanır. Kovanlarda bekletilmeyen ve erken hasat edilen bal, tam olarak olgunlaşmadığı için akıntımsı bir dokuya sahiptir. Balın rengi kahverengi, koyu kehribar ve sarı tonlarındadır. Bal, içerdiği glukonik asit ve diğer bazı organik asitler nedeniyle zayıf asidik bir karaktere sahiptir. Balın aroması, kıvamı ve tadı çiçeklerin cinsine, çiçeklerin bulunduğu bölgeye ve boylarına göre değişir. Bala özel aromasını ve tadını veren uçucu organik asitlerdir. Bal virüs ve bakteri gibi mikroorganizmalar içermediği için dışarıdan bir etki olmadıkça bozulmayan bir besindir. Ancak yine de tazeliğini uzun süre koruyabilmesi için uygun ortam koşullarında saklanması gerekmektedir.
Balın besin değerini koruması için cam kapta, serin ve karanlık ortamda muhafaza edilmesi gerekir. Buzdolabında saklanan bal ısınacak yani kristalleşecek ve katılaşacaktır. Bir kavanoz kristalize bal ile ılık suda (40-50 santigrat derece) veya güneş gören bir pencerede bir süre bekletilirse eski akışkanlığını geri kazanacaktır. Bitki çayı hazırlanırken bala ilave edildikten sonra kaynatılmamalı, ısıtıldığında toksik hale gelmemesi için çay demlenirken ilave edilmelidir. Bal kavanozları nemi emip acılaşacağından açık bırakılmamalıdır.
Sahte bal nedir?
Bal kristalleşirse, balın sahte veya sahte olduğunu düşünmek yanlıştır. Şeker ilaveli bal, gerçek doğal balın aksine uzun süre kristalleşmez. Hileli bal, üreticiler (arıcılar) tarafından kovan yakınında glikoz şurubu veya mısır şurubu bırakarak elde edilir. Genellikle nektar toplamaya giden işçi arılar yakınlardaki glikoz şurubuna konur. Ancak bu arada bazı işçi arılar da yaptıkları balın etrafında toplanarak çiçeklerden materyal toplarlar. Bu tür sahte balların dışında, yapay bal aroması, renklendiriciler ve bir miktar polen ilave edilerek glikoz şurubuna arı ilave edilmeden tatlandırılan sahte parafin petekleri ile doldurulmuş ballar da vardır.
Bal kreması nedir?
Ham doğal bal, bileşenlerinin oranına bağlı olarak kristalleşebilir. Ortam sıcaklığı 10 ila 14 santigrat derece arasında olduğunda bal doğal olarak kristalleşir ancak olduğu gibi de tüketilebilir. Amerika ve Avrupa’da bal kontrollü bir şekilde kristallendirilir ve “kremalı bal” olarak satılır. Kaymaklı bal pek çok ülkede cıvık olmadığı ve bir dilim ekmeğe daha kolay sürülebildiği için tercih edilmektedir. Balın saklama sıcaklığının 18-24°C olması idealdir.
Sahte balı gerçek baldan nasıl ayırt ederiz?
Satın alırken tüketicinin gerçek balı anlaması için bazı hususlara dikkat etmesi gerekir.
* Bal, buzdolabına konulduğunda tatlandırılmışsa gerçek baldır. Yaklaşık bir ay buzdolabında saklanacak olan gerçek bal, tereyağı veya krema kıvamını alır.
* Gerçek bal ile donma kavanozun dibinden başlar.
* Havaların soğuğuna rağmen donmayan bal gerçek değil, sahtedir.
* Kavanozdaki bal gerçek ise tabağa döktüğünüzde sürekli fışkırmalıdır. Akış dalgalı ise bal sahtedir.
* Gerçek bal ağıza alındığında keskin bir tat verir, fazla miktarda alındığında ise burun bölgesinde hafif bir yanma hissi oluşur.
* Gerçek balın rengi koyu, sahte balın rengi gerçek baldan biraz daha açıktır.
* Gerçek balın kıvamı daha koyudur.
* Petek alınır ve petek sahte ise ağızda eriyip sakız gibi çiğnenebilir.
* Doğal petekler çatalın yanına bastırılırsa yarılır ama sahte peteklerde çatal dirençle karşılaşır.
* Glikoz şurubundan üretilen bal kolay yanar ama gerçek bal yanmaz.
kaynak:
https://www.ipuclarim.com
http://www.gercekbal.com
http://www.aricanbal.com
yazar: Özdaş süpervizörü
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]