Aşılar
Aşılar, ölümcül hastaları bile günlük hayattan alıkoyan bakteri ve virüsler gibi enfeksiyöz ajanlara karşı panzehirdir. aşılar; Zayıflamış bir hastalık virüsü, hastalığa neden olan kısımlar ve çeşitli toksik maddelerden oluşur. Vücut aşıyı aldığında antikor üretir ve bağışıklık sistemi oluşur. Aşı sayesinde önceden oluşan antikorlar, karşılaştıkları maddelerle savaşırlar. Yani vücut hastalığa hazırlanır.
aşıların bileşimi
aşılar; Bakteriler ve virüsler gibi patojenik mikroorganizmalardan ve ürettikleri toksinlerden yapılır. Yan etkilerini ortadan kaldırmak için öncelikle gerekli işlemlerden geçer ancak vücuttaki antikor üretimini tamamen engellemez.
Canlı (atenüe) aşılar: Canlı virüsler, doğal veya yapay zayıflatma sonunda elde edilir. Canlı aşılar, inek hastalığına neden olan çiçek aşısı gibi zararsız mikroorganizmalara karşı kullanılır.
Ölü mikropların kullanıldığı aşılar, kolera ve boğmacaya karşı kullanılan aşılardır. Aşılar mikroplar tarafından üretilen toksinler içerir: hastalığa neden olan özellikler yok edilir. Isı veya formalin gibi kimyasallar kullanarak etkisini yok eder.
aşı mekanizması
Canlı aşılar mikroorganizmayı çoğaltır. İnaktif aşılar patojenik özelliklerini kaybeder veya çok hafif hastalığa neden olur. Aşılar vücuda girdikten sonra 2-3 hafta bağışıklık güçlenir. Yıllarca bağışık kalır. Öldürülen aşılar vücutta antikor üretir. Hiçbir hastalık belirtisi yok. Tam bir bağışıklık sistemi geliştirmek için öldürülen aşının birkaç kez tekrarlanması gerekir. Ölü bir polen çok uzun bir ömre sahip değildir. İlk aşı iki aylıkken yenidoğanlara yapılır. Anne sütüne bağımlı olan bebeklerin bağışıklık sistemi çok gelişmediği için aşılanma zayıftır. Ergenlik ve çocukluk döneminde vurulan bu aşılar en iyi tepkiyi aldığınız dönemdir.
Yan etkiler
Aşı yan etkileri değişkendir. Canlı aşılamadan sonra orta derecede atlatılır. Kızamık aşısı sonrası hafif ateş ve kızarıklık görülebilir. ölü bakteriler, anatoksinler veya virüsler gibi etkisizleştirilmiş maddeler içeren iğnelerin yan etkileri; Enjeksiyon yerinde ateş, halsizlik, kızarıklık, şişlik gibi sonuçlar ortaya çıkabilir.
Aşılama ciddi ve hafif komplikasyonlar olarak ikiye ayrılır. Ciddi komplikasyonlar nadirdir. Konvülsif nöbetler, nadiren ensefalit. Boğmaca, kızamık ve çiçek hastalığına karşı aşılamadan sonra çocukları etkiler. Hafif komplikasyonlar da deriden kaynaklanan semptomlardır. Aşı yapılan bölgede lenf bezlerinde şişme meydana gelir.
Aşı yapılamayan durumlar
Canlı aşıların verilmemesi gereken durumlar vardır. bunlar; İshal, ateş, bulaşıcı hastalıklar, kalp hastalığı, gebelik ve erken doğum.
– Kortizon tedavisi görenlere canlı aşı yapılması, vücudun bağışıklık sistemine karşı antikor üretmesini engellediği için uygun değildir.
– Malign tümörü olan hastalar antikor üretemediği için ne ölü aşı ne de anatoksin aşısı kullanılır.
Merkezi sinir sistemi hastalığı olan kişilere boğmaca aşısı kesinlikle uygulanmaz. CNS hastalığı olanlar, zayıflatılmış aşılar verirken çok dikkatli olmalıdır.
– Gastrointestinal sistem hastalıklarından muzdarip olanlar çocuk felci aşısı yapmak için uygun değildir.
– Alerjik özelliği olan hastalara yumurta proteini içeren aşılar yapılmamalıdır. (Antihistamin tipi aşılar dikkatle verilmeli, diğer aşıların korunmasına öncelik verilmelidir.)
Karaciğer hastalığı olan hastalara BCG aşısı yapılmamalıdır. Ayrıca tifo ve difteri aşısı yapılırken dikkatli olunmalıdır.
aşı türleri
çocuk felci aşısı
Oral çocuk felci aşısı. Çocuklar ağızdan almakta zorlanırsa, küp şeker emerek verilmesi uygundur. Aşılama sonucunda zamana bağlı olarak antikor düzeylerinde azalma meydana gelir. Doğru ve yeterli dozlarda aşılama ömür boyu devam eder.
Kortizon ve kanser ilaçları kullanan, radyoterapi alan hastalarda bağışıklık sistemi baskılanır. Yani bağışıklık sistemi zayıflar. Tedbir olarak hamile kalmayı düşünen bir kadının üç ay içinde hamile kalması uygun görülmemektedir. Olumsuz bir etkiye dair bir kanıt olmamasına rağmen, önlem almaya değer.
difteri aşısı
Difteri günümüzde çok nadir görülen bir hastalık olmasına rağmen ömür boyu ölümcül bir hastalıktır. Bu aşı, boğmaca ve tetanoz aşısı ile birlikte her on yılda bir verilir.
Nadiren, difteri aşısı olan yetişkinler enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişme ve ateş yaşayabilir. Bebeklerde ilk aşı önemli bir yanıt vermez. Reaksiyonlar 2-3 gün içinde kaybolur.
Difteri hastaları iki gruba ayrılabilir. İlk durumda, hastayla temas halinde olan kişi en fazla 5-6 yıl önce difteri aşısı olmuştur. İkinci vaka, difteri aşısının bulunmaması veya aşının üzerinden uzun yıllar geçmesidir. Henüz iyileşmemiş veya difteri aşısının akut döneminde olan hastalarda, emzirme, gebelik, kurdeşen, egzama vb. Alerjik cilt hastalıklarında uygulanmamalıdır. Şeker hastalarına difteri aşısı yapılmamalıdır. Diğer uygulanmaması gereken hastalıklar ise kötü huylu tümörler gibi ağır kronik hastalıklardır.
Tetanoz aşısı
Toprakta yaşayan Clostridium tetani derideki kesik ve sıyrıklardan vücuda girer. 8 ila 16 günlük kuluçka döneminden sonra tedavi görülmezse ölümcüldür. Çene kapanması kuluçka döneminden önce gerçekleşir ve tüm vücuda yayılır. Tetanoz aşısı devlet tarafından zorunlu hale getirildi. İmmünomodülatör etki 5 yıl sürer. 5 yılda bir yapılması gereken çok önemli bir aşıdır. Çobanlar, çöpçüler, toprak yol yapımcıları, madencilik, askerlik, çiftçiler, sporcular, askerler tetanozun en sık görüldüğü mesleklerdir. Bu mesleklerde olan kişilerin ekstra dikkatli olması gerekir. Ekim bölgesinde nadiren şişlik ve kızarıklık görülür. Birkaç gün içinde geçer.
boğmaca aşısı
Kolay bulaşan bulaşıcı bir hastalıktır. Nöbetlere, beyin fonksiyon bozukluklarına ve zatürreye neden olabilen bir hastalıktır. Hastalık çocuklarda daha sık görülür ve bu yaşlarda belirtileri şiddetlidir. Tetanoz ve difteri aşısı ile birlikte verilir. Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık ve şişlik görülür. Refleksler yaşla birlikte artar.
kızamık aşısı
Yaygın olarak bir çocukluk hastalığı olarak bilinen kızamık, tehlikeli derecede nadir ve nadirdir. Otitis media, pnömoni ve bronşite neden olabilir. Kızamık çocukluk döneminde tespit edilir. Çocuklar topluluğa girmeden önce kızamığa karşı aşılanmalıdır. Kabakulak ve kızamıkçık aşısı ile birlikte verilir. Aşıdan 6 gün sonra çocukların %6’sında 5-6 gün kızamık döküntüsü görülür.
Kabakulak aşısı
Kabakulak, çocukları etkileyen bir hastalık türüdür. Tükürük bezlerini etkiler. Diğer organlarda enfeksiyona neden olur. %90 aşılanmış kişilerde 10 yıl bağışıklık sağlar. Yumurta alerjisi olan kişilere uygulanmamalıdır.
kızamıkçık aşısı
Çocukluk çağı bulaşıcı hastalıklarının en hafifidir. Hamilelikte hastalık en büyük tehlikedir. Kızamıkçık aşısının yan etkileri hastalık kadar hafiftir. Nadiren birkaç ay sürüyor gibi görünüyor. Deri döküntüsü, halsizlik, ateş, boyun ve koltuk altlarında şişmiş lenf düğümleri ve kurdeşen gibi yan etkiler en sık görülen yan etkilerdir. Yetişkin kadınlar nadiren 2-3 gün eklem ağrısı yaşarlar.
hepatit aşısı
Dünya çapında önemli bir sağlık sorunu olan hepatit, bir virüs kaynaklıdır. Hepatit virüslerinin A, B, C, D ve E tipleri vardır. Bağışıklık en az 4-5 yıl sürer. Bu işlemden sonra tekrarlanmalıdır. Yetişkinlerde kolun dış yüzeyinden, bebeklerde kalçanın üst kısmından kas içine uygulanır. Hepatit aşısı ilk doz ikinci ve altıncı aylarda yapılırsa bağışıklık sisteminin etkisini güçlendirir.
Nadiren ateş, mide bulantısı ve halsizlik görülürken, enjeksiyon yerinde kızarıklık, kaşıntı ve şişlik görülebilir. Yan etkiler birkaç gün içinde kaybolacaktır. B virüsüne karşı tam bir bağışıklık sistemi sağlar.
tüberküloz aşısı
Türkiye’de verem aşısı insidansı artarken dünyada da yaygın olarak görülmektedir. Tüberküloz aşısı ağızdan verildiğinde yeterli antikor üretilememesi sonucu aşı deri içine enjeksiyon yoluyla verilir. Tüberküloz aşısı yapılırken çok dikkatli olunmalıdır. Çiçek aşısına benzer şekilde deriye birkaç kez batırılarak veya deri ovularak uygulanmalıdır. Genellikle kolun dış yüzeyine uygulanır. Kesinlikle cildin altına değil derinine uygulanmalıdır. 3 hafta sonra enjeksiyon yerinde küçük bir lezyon oluşur. Ortaya çıkan yara 2-3 ay içerisinde iyileşir. BCG aşısı bebekleri %80-90 oranında korurken, 10 yaşındakiler için %80, yetişkinler için %50’dir. Aşı tam koruma sağlamaz ama hastalığın vücuda yayılmasını engeller.
Verem aşısı kimlere uygulanmalıdır?
Yeni doğan bebeklerde ve tüberküloz testi negatif olan kişilerde
5-10 yaş arası, hastalığın yaygın olduğu ve ekonomik olarak dezavantajlı sosyal ortamlarda bulunan kişiler ve tüberkülin testi negatif olan kişiler
Ailesinde daha önce bu hastalığı geçiren 5-10 yaş arası kişiler
Askerlik hizmetine başlayanlar
Sağlık kurumlarında çalışanlar
Tıp öğrencisi
Sanatoryumda çocuk personeli
Bunlar aşılama için önerilen koşullardır. Bu şartları taşıyan kişilerin sağlık kuruluşlarında aşılanması zorunludur.
Verem aşısından sonra komplikasyon görülmedi. aşı yanlışlıkla verem hastalığı döneminde yapılmışsa; Kuluçka süresi kısalacaktır. Bununla birlikte, lokalize bir lezyon hızla yayılır ve tüm semptomları ortaya çıkar. Enjeksiyon bölgesinde şişmiş lenf düğümleri lokal bir komplikasyondur. 1-2 ay içerisinde lenf bezlerinin kaybolduğu görülür.
çiçek aşısı
Dünya Sağlık Örgütü 8 Mayıs 1980’de 33’üncü toplantısında çiçek hastalığının tüm dünyadan silindiğini duyurdu. Ülkemizde aşı uygulaması yok.
Kaynak:
İnternet ve Kızılay
katip:İsmet Göksel Kuaför
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]