Akıl hastalığı olan ebeveynlerin çocukları, yaşam kalitelerini düşüren zor deneyimlerle dolu hayatlar yaşarlar. Ayrıca bu süreç, uzun vadede çocukluklarında ağır travmalara yol açabilecek ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Ancak bu çocuklar dünya çapında resmi olarak tanınan bir grup değildir ve onlar hakkında veri ve istatistik toplanmamaktadır. Örneğin, Birleşik Krallık politikaları, genç bakıcıların ihtiyaçlarını kabul eder, ancak ebeveynleri akıl hastalığından muzdarip olan çocukların karşılaştığı belirli zorlukları ele almaz. Diğer ülkelerde durum böyle değil. Avustralya’da bu çocuklar resmi olarak akıl hastası ebeveynlerin çocukları (COPMI) ve çoğu İskandinav ülkesinde “genç akrabalar” olarak tanımlanmaktadır.
Akıl hastalığı olan ebeveynlerin çocukları Birleşik Krallık’ta gizli bir grup olmaya devam ediyor ve çoğu, genellikle akıl hastalığıyla ilişkilendirilen ve onları ihmal edilme riskine sokan utanç ve damgalanma nedeniyle kendilerini genç bakıcılar olarak tanımlama konusunda isteksiz. Birleşik Krallık Çocuk Komiserinin Hassasiyet Raporu (2018), 8. Sınıftaki ortalama çocukların ebeveynlerinde akıl sağlığı sorunları olduğunu ortaya çıkardı – bu, Birleşik Krallık’taki okul çocuklarının %25’ine eşittir. 2018’de, bu grubu savunan ve destekleyen bir İngiliz hayır kurumu olan Our Time, mevcut verilerin bir analizini yaptı.
İngiltere şu anda akıl hastalığı olan bir ebeveynle yaşıyor. Daha fazla kanıt, destek olmadan bu çocukların %70’inin zihinsel sağlık sorunları geliştirmeye devam edebileceğini gösteriyor. Hasta ebeveynlerde, çocuğun yaşamının ilerleyen dönemlerinde ciddi bir akıl hastalığı geliştirme olasılığı %30-50’dir. DSÖ incelemesinde şunlar kaydedildi: “Akıl hastalığı veya madde kullanım bozukluğu olan bir ebeveyni olan çocuklar, aile uyumsuzluğu ve psikolojik sorunlar yaşama konusunda daha yüksek risk altındadır. Bir akıl hastalığının nesiller arası bulaşması, genetik, biyolojik ve sosyal risk faktörleri arasındaki etkileşimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkar.” Hamilelik ve emzirme gibi erken dönemde meydana gelen
Zaman ortaklarımız “KidsTime Netzwerk”in çocukları ve aileleri desteklemek için KidsTime Workshop modelini kullandığı Almanya’da, araştırma, ebeveynlerinde akıl hastalığı olan 3,8 milyon çocuk tespit etti.
İçindekiler
Çocuk ve ebeveyn arasındaki ilişki üzerindeki etkisi
Vaka incelemelerini ve kişisel tanıklıkları kullanan araştırma, akıl hastası bir ebeveyni olan bir ailede büyüyen çocuk ve ergenlerin karşılaştıkları zorluk türlerini tasvir ediyor. Örneğin, çocuklar, özellikle küçük çocuklar, ebeveynleri ile aynı semptomları, yani sanrılar gibi ebeveynlerin teşhisinden kaynaklanan semptomları yaşadıklarını bildirmeleri yaygındır. Bunun nedeni, ebeveynlerin çocuklarına duygusal erişimlerini sınırlayan hastalıkları olabilir. Hastalık belirtileri ve ilaçların yan etkileri, çocuğun duygusal olarak içine kapanmasına neden olabilir ve bu genellikle reddedilme olarak algılanır.
Bu nedenle çocuk, ebeveyne yakınlaşma girişimlerini yoğunlaştırır ve bu ebeveynden daha fazla geri çekilmeye yol açabilir. Bu sadece ebeveyn-çocuk etkileşiminde bir kısır döngü yaratmakla kalmaz, aynı zamanda bu müdahaleler çocuğu, ebeveynlerin kendilerinin olmayan psikopatolojik semptomlarına çekilmekten kaynaklanan sıkıntı gibi daha fazla riske maruz bırakabilir.
Gençlerin bakım rolleri ve sorumluluklarının yükü
Akıl hastalığı olan bir ebeveynle yaşama deneyimi, genellikle çocuğun veya gencin ailelerinde yaşa uygun olmayan bakım rollerini benimsediği anlamına gelir. Ebeveynlerinin rolünde, hastalıkları nedeniyle ebeveynlerinin sürekli olarak dolduramadığı boşlukları doldurabilirler. Bu, ebeveyn önemli ölçüde ajite edildiğinde ve bu nedenle gerçekten daha az yetenekli olduğunda, ebeveyn bunu yapabildiğinde ancak çocuk bu rolü yerine getirmeye alıştığında veya ebeveyn bunu bir sonraki hastalık epizodunu beklerken yaptığında ortaya çıkar.
Ailenin günlük hayatını düzenleyerek, kardeşlerinin ihtiyaçlarını karşılama veya ev işleriyle ilgilenme sorumluluğunu üstlenerek ve aynı zamanda ebeveynleri ve diğer aile üyeleriyle duygusal olarak ilgilenerek refahın sağlanmasına yardımcı olabilirler. Bu çocuklar, ebeveynlerinin duygusal sıkıntı veya davranışsal zorluklar gibi akıl hastalığı semptomlarını yönetmelerine yardımcı oldukları için sıklıkla rol değiştirme yaparlar. Bu genellikle hem etkilenen ebeveynin hem de çocuğun kendisinde çocuğun ihtiyaçlarının odaklanmamasına ve beslenmemesine yol açar.
Bu tür deneyimlerin uzun vadeli etkisi, bu duruma sahip çocukların yavaş yavaş çevrelerindeki yetişkinlere ilişkin becerileri sınırlı bir görüş oluşturmaları ve bu nedenle yetişkinlerin ihtiyaçlarını karşılamalarına güvenmemeleri veya beklememeleri olabilir. Yerine getirmeleri gerektiğini düşündükleri sorumluluklar, bir gencin taşıması gereken ağır bir yüktür.
Bu gençler, bu gerçekçi olmayan sorumluluklarla başa çıkmaya çalıştıkları ve kaçınılmaz olarak başarısız oldukları için, genellikle ebeveyn rolünü üstlenmedikleri ve başarısız oldukları için suçluluk duygularıyla mücadele ederler. Bu aynı zamanda özgüvenlerini ve öz-yeterlik duygularını olumsuz etkileyebilir ve hayatlarının diğer alanlarındaki yeteneklerini sorgulamaya başlayabilirler, bu da iyilik hallerini olumsuz etkiler.
Utanç ve damgalama
Akıl hastalığı olan ebeveynlerin çocukları ve aileleri, akıl hastalığını çevreleyen utanç ve damgalamayı farklı şekillerde yaşarlar. Aile içinde genel olarak akıl hastalığı ve duygularla ilgili iletişime müdahale eder. Ayrıca, aile dışında, yani geniş aile, topluluk ve diğer sosyal ağlarla iletişimi ve destekleyici bağların gelişmesini de engeller. Bu, izolasyon duygularına ve sosyal etkileşimden çekilmeye yol açar. Sonuç olarak, akıl hastalığıyla mücadele eden çoğu ebeveyn, çocuklarının akranlarından çok farklı olduğunu düşünür.
Çocukların fantezilerine eşlik eden türden utanç, damgalanma ve izolasyon, bu çocukların birçoğunun akıl hastalığı hakkında zararlı korkular veya yanlış anlamalar ile yaşadığı anlamına gelir. Örneğin, ebeveynlerinin hastalığına “yakalanacaklarından”, onu geliştirmeye önceden karar verdiklerinden, hastalığın nedeni veya semptomlarının kendileri olduğundan korkarlar. Utanç, damgalanma, korku ve izolasyon, onları rahatlatacak ve durumlarını anlamalarını ve bununla başa çıkmak için stratejiler geliştirmelerini sağlayacak yardım, tavsiye veya bilgi arama olasılıklarını azaltır.
Koruyucu faktörler
KidsTime modeli, ebeveynleri akıl hastalığından etkilenen çocuklar ve ailelerle çalışırken, bir sonraki bölümde daha ayrıntılı olarak açıklanan üç ilke üzerine kuruludur.
• İyi bir açıklama yapın
• Konuşacak güvenilir bir yetişkine sahip olmak
• Yalnız olmadığınızı bilmek
Çocuklara bu durumu anlatmanın önemi
Ebeveynlerinin akıl hastalığından etkilenen birçok çocuk, ebeveynlerinin hastalığı hakkında çok az bilgi veya açıklama aldıklarını bildirmektedir. Hastanedeyken bile, her üç gençten sadece biri ebeveynlerinin durumu hakkında herhangi bir bilgi alıyor. Açıklama yapamamak veya ne olduğunu anlamamak başlı başına rahatsız edici bir deneyim olabilir. Bununla birlikte, bir açıklama verilen gençler, durumu kabullenmelerine yardımcı olmada genellikle bunu önemli bir faktör olarak görürler.
Ebeveynlerinin akıl hastalığı için bir açıklama almak, etkilenen çocukların durumları üzerinde daha fazla kontrol sahibi hissetmelerine yardımcı olmada büyük bir fark yaratabilir. Aynı zamanda akıl hastalığının etkisini ve birçok gencin hastalık, kafa karışıklığı ve kendini suçlamanın kökenleri ve semptomları hakkında sahip olduğu korkutucu yanılgıları hafifletebilir ve hatta bunlara karşı koyabilir. Bu, çocukların ebeveynlerinin “patolojik” ve “yetersiz” davranışlarını ayırt etmelerini sağlayacak ve bu davranışlardan herhangi birini kendilerinin benimseme olasılığını azaltacaktır. İyi bir açıklamaya sahip olmak, uluslararası araştırmaların ebeveynleri akıl hastası olan çocuklar için dirençlilik oluşturmanın anahtarı olarak tanımladığı üç koruyucu faktörden biridir.
Birleşik Krallık’ta ebeveynlerinde akıl hastalığı olan çocuklar için uzman desteği yoktur. Bu çocuklar, sağlık hizmetleri, çocukların sosyal bakımı, okullar veya ebeveynlerinin psikolojik veya sosyal bakımıyla doğrudan ilgilenen profesyoneller gibi birden fazla hizmetle kesişebilir. Bununla birlikte, bu profesyoneller, akıl sağlığı sorunları olan bir ebeveynle birlikte yaşayan veya ona bakan çocukların benzersiz deneyimlerine ilişkin farkındalıktan veya anlayıştan yoksundur ve ayrıca genellikle çocuklarla akıl hastalığı hakkında konuşma güveninden de yoksundur. Bunun iki olumsuz etkisi vardır:
• İlk olarak, gençlerin koruyucu veya destekleyici figürler olarak yetişkinlerle ilgili hayal kırıklıklarını pekiştirir.
• İkinci olarak, bu genç bakıcılar gözden kaçıyor ve bu nedenle tatmin edici bir açıklama veya yardımcı destek almaları pek olası değil.
kaynak:
https://www.mentalhealth.org.uk/a-to-z/p/parents-and-mental-health
https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/parents-and-young-people/information-for-parents-and-carers/parental-mental-illness-the-impact-on-children-and- Ebeveynler ve bakıcılar için gençler
https://www.ranzcp.org/news-policy/policy-and-advocacy/position-statements/children-of-parents-with-mental-illness
yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]