Ahmet Kavroğlu (d. 17 Nisan 1899, Gence, Azerbaycan – ö. 6 Ocak 1975, İstanbul), Türkçe’nin temel eserleri, etimolojisi, Türk lehçeleri ve Anadolu lehçeleri üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan bir dilbilimcidir.
İçindekiler
hayati
İlk ve orta öğrenimini Semerkant’ta, orta öğrenimini Gence’de tamamladı (1916). Kiev Yüksek Ticaret Okulu’nda üç dönem okudu (1916-1918); Ekim Devrimi’nden sonra Gence’ye döndü. Bir süre (1919) Bakü Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nde okuduktan sonra Azerbaycan’ın bağımsızlık mücadelesine katıldı. Azerbaycan’da Sovyet yönetiminin kurulmasından sonra Türkiye’ye gitti (1920). Yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde tamamladı (1924). Bir süre ilahiyat fakültesi kütüphanesinde katip olarak çalıştı. Daha sonra Türkiye Araştırmaları Enstitüsü’nde asistan oldu.
1925’te Alman Dışişleri Bakanlığı’nın bursuyla Almanya’ya gitti ve Berlin ve Breslau üniversitelerinde okudu. Breslau Üniversitesi’nde Friedrich Gezi’nin başkanlığında 75 Azarbajganisce Lieder Bajaty in der Mundart von Gandscha nebst einer sprachlichen Erklarung (1929; Gence lehçesinde 75 eski Azerbaycan halk şarkısı dilbilimsel anlatımla) başlıklı teziyle doktorasını aldı. Aynı yıl Türkiye’ye dönerek İstanbul Daralfonunu Edebiyat Fakültesi Türk Dili Tarihi Bölümü’ne Yardımcı Doçent (Doçent) olarak atandı. 1938’de profesör oldu.
1946’da aynı kürsünün başkanlığına atandı. 1973 yılında emekli olana kadar bu görevi sürdürdü. Azerbaycan Yurt Bilgeci (1932-1934), Turkish Purpose (1942-1943) gibi dergilerin sorumlu müdürlüğünü, Türk Araştırmaları Enstitüsü müdürlüğünü (1965-1973) yaptı. ). 1946 yılından itibaren onun başkanlığında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi neşredildi.
onun çalışmaları
Türk dilinin hemen her alanında araştırma ve incelemeler yayınladı.Türk dilinin gelişim evrelerini göz önünde bulundurarak dört cilt sandığı ancak yayımlamayı başardığı Türk Dili Tarihi’nin birinci cildi (1958-1964) yayımlandı. iki cilt, Türk dilinin başlangıcından 19. yüzyıla, ikinci cilt ise 10. yüzyıldan olup, 15. yüzyılın ortalarına kadar olan dönemi kapsamaktadır. Türk sözlük bilimini ayrıntılı olarak ele alan Cafirooğlu, ilk Türk sözlükbilimci Kaşgarlı Mahmud’u tanıtan bir kitap (Kashgarli Mahmud, 1938) yazdı ve Abu Hayyan’ın Kıpçak sözlüğünü yayına hazırladı (Kitabü’l-İdrak li-Lisani’l-Etrak, 1931). ), Uygur Türkçesi söz varlığını derleyen kapsamlı bir sözlük çalışması yaptı (Uygur Türkçesi, 1934-1938, Bölüm 3; Eski Türkçe Uygur Sözlüğü 1968). Anadolu’nun farklı yörelerinden dil koleksiyonlarını da 9 cilt halinde yayımladı.
Anadolu Lehçeleri Üzerine Malzeme, 1940-41, 2 cilt; 1942; Anadolu Lehçeleri Koleksiyonları, 1944; Güneydoğu İllerimizin Ağızları Derlemeleri, 1945; Kuzeydoğu İllerimizin Lehçeleri Derlemeleri, 1946; Orta Anadolu Ağız Grupları, 1948; Anadolu İllerinin Ağız Grupları, 1951). Philologiae Turcicae Fundamenta’da “Anadolu ve Rumeli lehçeleri”, “Azerbaycan dili” (J. Duerver ile birlikte) ve “Azerbaycan edebiyatı” yazdı. Türk boyları hakkındaki gözlemleri ölümünden sonra yayınlanan bir kitapta yayınlandı (Türk Kavimleri, 1983).
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]