Nesne kalıcılığı terimi, bir çocuğun bir nesneyi artık görmese veya duymasa bile var olmaya devam ettiğini bilme yeteneğini tanımlamak için kullanılır. Çok küçük bir çocukla ce-boo oynayan herkes bunun nasıl çalıştığını anlayabilir. Bir nesne görüş alanından kaybolduğunda, belirli bir yaşın altındaki çocuklar genellikle nesnenin kaybolmasından rahatsız olurlar. Çünkü varlık, görülmemesine rağmen var olmaya devam ettiğini anlayamayacak kadar gençtir.
nesne değişmezliği
Nesne kalıcılığı kavramı, psikolog Jean Piaget tarafından oluşturulan bilişsel gelişim kuramında önemli bir rol oynar. Piaget. Motor becerilerin gelişme süreci olan doğumdan iki yaşına kadar olan dönemde çocukların motor becerileri ile dokunma, görme, tat alma ve hareket fonksiyonlarını anlayabildiklerini savunur.
Erken bebeklik çağındaki çocuklar çok bencildir. Görüşleri ve deneyimleri dışında dünyanın var olduğu hakkında hiçbir fikirleri yoktur. Nesnelerin görülmeseler bile var olmaya devam ettiğini anlamak için çocukların önce nesnenin zihinsel bir temsilini geliştirmeleri gerekir.
grafikler
Piaget bu zihinsel imgelere şemalar adını verdi ve şema, dünyadaki bir şey hakkındaki bilgileri kategorize etme durumudur. Örneğin, bir bebeğin erken yaşta emzirileceğini biberonla veya emzirmeyi planlayarak anlayabilirsiniz. Çocuk büyüdükçe ve daha deneyimli hale geldikçe planları çoğalır ve daha karmaşık hale gelir. Çocuklar özümseme ve uyum sağlama süreçleriyle yeni zihinsel kategoriler geliştirir, mevcut olanları genişletir ve hatta mevcut şemalarını tamamen değiştirir.
Nesne sürekliliği nasıl gelişir?
Piaget, motor becerilerin gelişim aşamasında meydana gelen altı alt süreç olduğunu öne sürdü. Bu süreçler aşağıdaki gibidir:
Doğumdan bir aya kadar: geri bildirim
Motor beceri aşamasının ilk aşamalarında, refleksler çocukların dünyayı anlamalarının ve keşfetmelerinin birincil yoludur. Konumlandırma, emme ve korkutma gibi refleks tepkiler, bir çocuğun çevresiyle etkileşime girme şeklidir.
1-4 ay: Yeni grafikler geliştirin
Ardından, ilk döngüsel etkileşimler yeni şemaların oluşmasına yol açar. Bir çocuk yanlışlıkla parmağını emebilir ve bunun eğlenceli olduğunu anlayabilir. Daha sonra ilginç bulduğu için eylemi tekrarlayacaktır.
4-8 ay: kasıtlı eylemler
4-8 aylıkken bebekler çevrelerindeki dünyaya daha fazla dikkat etmeye başlarlar, hatta bir tepki oluşturmak için eylemler gerçekleştirirler. Piaget bunlara ikincil döngüsel etkileşimler adını verdi.
8 ila 12 ay: daha fazla keşif
8 ila 12 ay arasında, kasıtlı eylemler daha belirgin hale gelir. Bebekler ses çıkarmak için oyuncakları sallayacak ve çevreye tepkileri daha tutarlı ve koordineli hale gelecektir.
12-18 ay: deneme yanılma
Üçüncül döngüsel reaksiyonlar beşinci aşamada gerçekleşir. Bu deneme yanılma içerir ve çocuklar başkalarının dikkatini çekmek için harekete geçmeye başlayabilir.
18 ila 24 ay: Nesne kalıcılığı ortaya çıkar
Piaget, temsili düşünmenin 18 ila 24 ay arasında ortaya çıkmaya başladığına inanıyor. Bu aşamada, çocuklar nesnelerin zihinsel temsillerini oluşturabilirler. Görülemeyen şeyleri sembolik olarak hayal edebildikleri için artık nesne sürekliliğini anlayabilirler.
Nesne kalıcılığı tespiti
Nesne sabitliğinin olup olmadığını belirlemek için Piaget, nesneyi göstermeden veya saklamadan önce çocuğa bir oyuncak gösterecektir. Deneyinin bir versiyonunda, Piaget bir oyuncağı battaniyenin altına saklıyor ve ardından çocuğun nesneyi arayıp bulamayacağını gözlemliyordu. Bazı çocuklar nesneyi ararken, diğerleri nesnenin kaybı karşısında şaşırmış, kafası karışmış veya sıkıntılı görünür.
Piaget, oyunun kaybından rahatsız olan çocukların nesne sürekliliğinde gelişimlerini tamamlamadıklarını, oyunu arayan çocukların ise bu gelişimsel dönüm noktasına ulaştığını savunur. Piaget’nin deneylerinde bu, 8 ila 9 aylıkken meydana gelme eğilimindeydi.
Çalışma battaniyesi ve top
Hedef: Piaget (1963), çocukların nesne saplantısını edindikleri yaş üzerine bir araştırma yaptı.
yöntem: Piaget çocuğu izlerken bir oyuncağı battaniyenin altına saklamış ve çocuğun gizli oyuncağı arayıp aramadığını gözlemlemiştir. Gizli oyunu aramak, nesnelerin hayatta kalmasının kanıtıdır ve Piaget, bir çocuğun yalnızca zihinsel bir temsili varsa gizli bir oyunu arayabileceğini varsayar.
sonuçlar: Piaget, bebeklerin yaklaşık sekiz aylık olduklarında gizli oyuncağı aradıklarını buldu.
çözüm: 8 aylık çocuklar, zihinlerinde nesnenin zihinsel bir temsilini oluşturabildikleri için nesne kalıcılığının tadını çıkarırlar.
değerlendirme: Piaget, çalışmasının sonuçlarının bu gelişmeye ulaşmadığını çünkü 8 aylıktan küçük bebeklerin vücudun hala battaniyenin altında olduğunu anlamadıklarını varsaydı. Ancak, bir çocuğun bir şey aramamasının alternatif nedenleri de vardır ve bunlar şunları içerir:
Çocuğun dikkati dağılabilir veya ona olan ilgisini kaybedebilir ve bu nedenle onu aramak için motivasyondan veya nesneyi almak için gereken motor hareketleri gerçekleştirmek için fiziksel koordinasyondan yoksun olabilir (Mehler & Dupoux, 1994).
kritik değerlendirme
Nesne kalıcılığının Piaget’in iddia ettiğinden daha önce gerçekleştiğine dair kanıtlar var. Bower ve Wishart (1972), 1-4 aylık bebekleri incelemek için bir laboratuvar deneyi kullandı. Piaget battaniye tekniğini kullanmak yerine, bebeğin bir nesneye uzanmasını bekleyin ve ardından nesne görünmez olana kadar ışıkları kapatın. Daha sonra çocuğu bir kızılötesi kamerayla fotoğrafladılar ve çocuğun nesne görünmez hale geldikten sonra 90 saniyeye kadar nesneye ulaşmaya devam ettiğini gördüler.
Yine Piaget’nin çalışmasında olduğu gibi, Bauer’in bulgularının çok karanlık olduğu yönünde eleştiriler var. Her çocuğun görevi tamamlamak ve nesneye ulaşmak için 3 dakikası vardır, bu süre zarfında görevi yanlışlıkla tamamladıkları anlaşılır. Örneğin rastgele gelip bir şeyi bulmak, hatta ışıkların can sıkıntısından ona ulaşmak. (bir nesneyi aramak amacıyla erişmek yerine).
Beklenti araştırmasının ihlali
Piaget’nin iddialarına bir başka meydan okuma, Renee Baillargeon tarafından tasarlanan bir dizi çalışmadan geliyor. Beklenti İhlali (VOE) Modeli olarak bilinen bir teknik kullandı. Çocukların daha önce görmedikleri şeyleri daha uzun süre arama eğiliminde olmalarından yararlanır. Bir VOE deneyinde, bebek önce yeni bir ortamla tanıştırılır ve çevreye bakıp artık onlar için yeni olmadığını gösterene kadar bu uyarana tekrar tekrar maruz bırakılır. Baillargeon ve ark. (1985, 1987), alışkanlığın uyaranı 180 derece kesen bir “asma köprü”dür.
Daha sonra bebeklere, her biri olağan uyaranın bir varyasyonu olan iki yeni uyaran sunulur. Bailargon’un deneylerinde, bu test uyaranlarından biri potansiyel bir olay (yani fiziksel olarak gerçekleşebilecek bir olay), diğeri ise imkansız bir olaydır (yani fiziksel olarak gerçekleşemeyecek bir olay). Asma köprü çalışmasında asma köprünün rayına renkli kutu konur. Beklenmedik bir durumda, asma köprü yolunun kutu tarafından kapatılacağı noktada durun. İmkansız durumda, asma köprü kutunun içinden geçiyor, düz duruyor ve kutu kaybolmuş gibi görünüyor.
Bailargon, çocukların imkansızı aramak için daha fazla zaman harcadıklarını keşfetti. Bunun bebekler için bir sürpriz olduğu sonucuna varır ve bebeklerin, imkansız olay tarafından ihlal edilen fiziksel nesnelerin davranışları hakkında beklentileri olduğu için şaşırırlar. Yani çocuklar kutunun hala asma köprünün arkasında olduğunu ve bir sert cismin diğerinden geçemeyeceğini biliyorlar. Bu çalışmadaki bebekler, Piaget’nin bu bilginin çok ötesinde olduğunu söyleyeceği bir zamanda, beş aylıktır.
son sonuçlar
Piaget’nin teorisi günümüzde çok etkili ve çok popüler olmasına rağmen eleştiri konusu da olmuştur. Piaget’nin çalışmalarına yöneltilen en büyük eleştirilerden biri, çocukların yeteneklerini çoğu zaman hafife almasıdır. Nesne kalıcılığı üzerine yapılan araştırmalar, Piaget’nin vardığı bazı sonuçları da sorgulamaya yöneltti. Araştırmacılar, ipuçlarını kullanarak, dört aylık kadar küçük bebeklerin, hiç görülmemiş veya duyulmamış olsalar bile nesnelerin hala orada olduğunu anlayabildiklerini göstermiştir.
Diğer araştırmacılar, çocukların neden gizli oyuncakları aramadıklarına dair alternatif açıklamalar önerdiler. Çok küçük çocuklar, öğeyi aramak için gereken fiziksel koordinasyona sahip olmayabilir. Diğer durumlarda, çocukların gizli nesneyi bulmakla hiçbir ilgisi olmayabilir.
kaynak:
https://www.doi.org/10.1111/cdep.12098
https://books.google.com/books?id=hK37xrpqdIkC&newbks=1&newbks_redir=0&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false
https://www.simplypsychology.org/Object-Permanence.html
yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın