"Enter"a basıp içeriğe geçin

Yanal sönümleme nedir? ” YerelHaberler

Yanal inhibisyon, uyarılmış bir nöronun yakındaki nöronların aktivitesini inhibe ettiği bir süreçtir. Yanal inhibisyonda, bitişik nöronlara (yanal olarak uyarılabilir nöronlara lokalize) sinir sinyalleri azalır. Yanal engelleme, beynin çevresel girdiyi yönetmesine ve aşırı bilgi yüklenmesini önlemesine olanak tanır. Görme, duyma, dokunma ve koku alma duyusu gibi bazı duyusal hareketlerin keskinleşmesine yardımcı olur.
Yanal inhibisyon, bir nöronun diğer nöronlar tarafından baskılanmasını içerir. Heyecanlı nöronlar, duyusal algıyı keskinleştirmeye yardımcı olan yakındaki nöronların aktivitesini engeller. Görsel engelleme, görsel görüntülerde kontrastı artırırken kenar algısını iyileştirir. Dokunsal inhibisyon cilt üzerindeki basınç algısını arttırır. İşitsel engelleme, ses kontrastını artırır ve fonemik algıyı keskinleştirir.

Nöronların temelleri

Nöronlar, vücudun her yerinden bilgi gönderen, alan ve yorumlayan sinir sisteminin hücreleridir. Nöronların ana bileşenleri hücre gövdesi, aksonlar ve dendritlerdir. Dendritler nöronlardan uzanır ve diğer nöronlardan sinyal alır, hücre gövdesi nöronun işlem merkezidir ve aksonlar, sinyalleri diğer nöronlara iletmek için terminal uçlarında dallanan uzun sinir süreçleridir. Nöronlar, sinir impulsları veya aksiyon potansiyelleri yoluyla bilgi iletir. Sinir impulsları dendritlerde alınır, hücre gövdesinden geçer ve akson boyunca uç dallara gider. Nöronlar birbirine yakın olduklarında, aslında dokunmazlar, ancak sinaptik yarık adı verilen bir boşlukla ayrılırlar. Presinaptik nöronlardan gelen sinyaller, nörotransmiterler adı verilen kimyasal haberciler tarafından postsinaptik nöronlara iletilir. Nöronlar, sinapslarında geniş bir sinir ağı oluşturan binlerce başka hücre ile iletişim kurabilir.

Yan oklüzyon nasıl çalışır?

Yanal inhibisyon durumunda, ana hücrenin aktivasyonu iç nöronların aktivasyonuna neden olur ve bu da çevredeki ana hücrelerin aktivitesini baskılar. Peter Jonas ve Gyorgy Buzsaki’nin çalışmasından uyarlanmıştır / Scholarpedia / CC BY-SA 3.0. Yanal inhibisyonda, bazı nöronlar diğerlerinden daha uyarılabilir ve oldukça uyarılabilir nöronlar (ana nöronlar), belirli bir yol boyunca nöronlara uyarıcı nörotransmiterler salar. Aynı zamanda, oldukça uyarılabilir ana nöronlar, beyinde yanal olarak bulunan hücrelerin uyarılmasını engelleyen ara nöronları aktive eder. İç nöronlar, merkezi sinir sistemi ile motor veya duyu nöronları arasındaki iletişimi kolaylaştıran nöronlardır. Bu aktivite, farklı uyaranlar arasında daha fazla kontrast oluşturur ve canlı uyaranlara daha fazla odaklanmaya neden olur. Yanal inhibisyon, koku, görsel, dokunsal ve işitsel sistemler dahil olmak üzere vücudun duyu sistemlerinde meydana gelir.

görsel engelleme

yanal tıkanıklık. (çentik yolu)

Retinal hücrelerde yanal inhibisyon meydana gelir, bu da görsel görüntülerde kenarların keskinleşmesine ve kontrastın artmasına neden olur. Bu tür bir yan oklüzyon, 1865 yılında, şimdi Mach bantları olarak bilinen optik illüzyonu açıklayan Ernst Mach tarafından keşfedildi. Bu illüzyonda yan yana yerleştirilmiş farklı tonlardaki paneller, panel içinde tek renk olmasına rağmen geçişlerde daha açık veya daha koyu görünmektedir. Paneller, daha koyu bir panel (sol taraf) ve daha açık bir panel (sağ taraf) ile sınırda daha koyu görünür.
Geçişlerdeki daha koyu ve daha açık bantlar aslında mevcut değildir, yanal girişimin sonucudur. Daha fazla stimülasyon alan retina hücreleri, çevredeki hücreleri daha az yoğun stimülasyon alan hücrelere göre daha fazla inhibe eder. Kenarların daha açık tarafından girdi alan fotoreseptörler, karanlık taraftan girdi alan reseptörlerden daha güçlü bir görsel tepki üretir. Bu işlem, kenarlardaki kontrastı artırarak kenarları daha keskin hale getirir. Eşzamanlı asimetri de lateral oklüzyonun bir sonucudur. Buna karşılık, arka plan parlaklığı, alarmın parlaklığının algılanmasını etkiler. Aynı alarm, koyu bir arka planda daha açık ve daha açık bir arka planda daha koyu görünür.

Dokunma engelleme

Yanal inhibisyon ayrıca dokunsal veya somatosensoriyel algıda da meydana gelir. Dokunma duyusu derideki sinir reseptörlerinin aktivasyonu ile algılanır. Deri, uygulanan basıncı algılayan birkaç reseptör içerir. Yan engelleme, daha güçlü ve daha zayıf dokunma sinyalleri arasındaki kontrastı artırır. Daha güçlü sinyaller (odak noktasında), komşu hücreleri daha zayıf sinyallerden (odak noktasının çevresinde) daha fazla engeller. Bu aktivite, beynin odak noktasını doğru bir şekilde tanımlamasını sağlar. Vücudun parmak uçları ve dil gibi daha fazla dokunma keskinliğine sahip bölgeleri, daha küçük bir alıcı alana ve daha yüksek bir duyusal reseptör konsantrasyonuna sahiptir.

işitsel engelleme

Yanal oklüzyonun işitmede ve beyne giden işitsel yolda rol oynadığı düşünülmektedir. İşitsel sinyaller, iç kulaktaki kokleadan beynin temporal lobunun işitsel korteksine gider. Farklı işitme hücreleri, belirli frekanslardaki seslere daha etkili yanıt verir. Belirli bir frekanstaki seslerden daha fazla uyarı alan işitsel nöronlar, farklı frekanslardaki seslerden daha az uyarılan diğer nöronları engelleyebilir. Bu uyaranla orantılı engelleme, kontrastı iyileştirmeye ve fonemik algıyı keskinleştirmeye yardımcı olur. Çalışmalar ayrıca yanal inhibisyonun düşük frekanslardan yüksek frekanslara doğru daha güçlü olduğunu ve kokleadaki nöronların aktivitesini düzenlemeye yardımcı olduğunu gösteriyor.
Yanal inhibisyon, uyarılmış bir nöronun komşularının aktivitesini azaltma yeteneğini ifade eder. Aktif nöronlar çevrenin uyarılmasını engeller. Buna göre, yalnızca en uyarılmış ve en az inhibe edilmiş nöronlar yanıt verir. Yanal inhibisyon, görsel uyaranların kontrastını ve çözünürlüğünü artırarak görsel algıda önemli bir rol oynar. Bu, görsel sistemin farklı seviyelerinde gerçekleşir. Örneğin, karanlık bir ortamda küçük bir ışık gösterildiğinde, uyaranın merkezindeki retina üzerindeki reseptörler harekete geçerek görsel bilgiyi beyne iletirken, uyaranın periferik reseptörleri karanlık algısını artıran inhibitör sinyaller gönderir. Bu işlem, daha koyu bir ışık kontrastı yaratma etkisine sahiptir ve Mach bandının görsel etkisinden sorumludur. Benzer inhibitör süreçler kortikal olarak meydana gelir ve her ikisine de katkıda bulunur.

kaynak:
https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/lateral-inhibition
https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007%2F978-0-387-79948-3_1379

yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Diğer gönderilerimize göz at

[wpcin-random-posts]

İlk Yorumu Siz Yapın

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir