Yeni araştırmalar, bir Fin saunasının bunamayı önlemeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Saunaların genel sağlık yararları uzun zamandır bilinmesine rağmen, Alzheimer hastalığı gibi beyin hastalıklarını önlemek için sauna kullanımı son zamanlarda yapılan araştırmaların konusudur.
Fin saunası nedir?
Saunalar Fin kültürünün önemli bir parçasıdır. Hatta Fin sauna kültürü son zamanlarda UNESCO’ya dahil edilmiş ve somut olmayan kültürel miras listesine alınmıştır. Finlandiya’da her üç kişiye birden fazla sauna düşmektedir. Araştırmacı Knekt ve ark. Numunenin yaklaşık %99’u aramada. Saunaların kullanımından bahsettiniz. Finlandiya Dışişleri Bakanlığı’na göre, cumhurbaşkanının bile resmi bir saunası var ve bu başbakan için de geçerli olmalı.
Genellikle ahşaptan yapılan ve ahşap bankları olan Fin saunalarını kullanan kişiler çok yüksek sıcaklıklarda (genellikle 80-100°C veya 158-212°F) kuru ısıya maruz kalırlar. Isı seansı sırasında kalp atışlarının dakikada 120-150 vuruya ulaşması şaşırtıcı değildir. Ancak bu ısıtma seansı genellikle kısa sürelidir (5-20 dakika) ve sonunda duş almak veya yüzmek gibi aktiviteler için daha serin hava gelir.
Ancak sauna banyosu, Alzheimer hastalığı gibi sağlık durumlarını önlemeye yardımcı olur mu?
Sauna çalışması ve yöntemleri
Veriler, binlerce katılımcının boyunu, kilosunu, vücut kitle indeksini (VKİ), kan basıncını, kolesterolü, trigliseritleri, 70’lerin ortasındaki açlık kan şekerini değerlendiren Finlandiya Mobil Klinik Takip Anketinden (FMCF) alınmıştır. sağlıkla ilgili diğer veriler. Bu çalışma, yaşları 30 ile 69 arasında olan ve bunama teşhisi konmamış 13.994 FMCF katılımcısının verilerini kullandı. Örnek özellikler: %51 erkek; medyan yaş 48 %71’i temel eğitime sahip; %78’i evli; %27’si sigara içiyor ve ortalama vücut kitle indeksi (VKİ) 26.
Araştırmacılar, katılımcıların sauna kullanımı, yaşam tarzı ve sağlığı – fiziksel aktivite, alkol tüketimi, sigara, ilaçlar ve kronik hastalıklar (kalp hastalığı, yüksek tansiyon, diyabet ve akıl hastalığı gibi) hakkında bilgi topladı. Araştırmacılar, 1973’ten 2011’e kadar olan örnek verileri inceleyerek 1.805 bunama vakası belirlediler.
Elde edilen sonuçlarda sauna banyosu ile demans arasında ilişki kuruldu. Sonuçlar, sauna banyosunun daha düşük demans riski ile ilişkili olduğunu gösterdi. Bu, yaş, cinsiyet, bölge, eğitim, medeni durum, sigara ve içki, vücut kitle indeksi, rekreasyonel fiziksel aktiviteler, kan basıncı, glikoz, kolesterol ve trigliseritler gibi çeşitli faktörlere göre ayarlandıktan sonra bile geçerlidir. Ayda 9-12 kez duş alan kişiler için risk oranı, ayda 0-4 kez duş alan katılımcılara kıyasla 0,81 (%95 CI = 0,69-0,97) idi. 0-4 yaş ile 13-30 ay arası sauna kullanıcıları için risk oranı farklı değildi.
Ayrıca sürekli olarak 5-14 dakika sıcakta kalmak, 5 dakikadan daha az süreye kıyasla Alzheimer hastalığı riskinin daha düşük olmasıyla ilişkilendiriliyor. Demansa karşı korumayla en çok ilişkilendirilen sauna sıcaklık aralığı 80–99°C (176–210°F) idi. Sık sauna banyoları da bunama riskiyle bağlantılıdır.
İlk 20 yıllık takipte, ayda 9-12 sauna bildirenlerde demans riski arttı. [haftada yaklaşık üç kez] Sadece 0-4 kez saunaya girenlerin riski yarı yarıya daha azdır. Bu kişiler saunayı her ay bu numaralarla kullanıyor. Bununla birlikte, aşırı sıcaklığın bunama riskini artırdığı gösterilmiştir. Spesifik olarak, ilk 20 yılın verilerine göre, 100°C’nin (212°F) üzerindeki sıcaklıklarda banyo yapan kişilerde bunama riski, 80°C’nin (176°F) altındaki sıcaklıklarda banyo yapanlara kıyasla iki katına çıktı.
Sauna neden bunamayı önleyebilir?
Bu noktada, sauna banyosunun bunamayı neden önleyebileceğine dair kesin bir cevap yoktur. Sauna seansı sırasında vücut sıcaklığında meydana gelen pasif artış, bunama riskini azaltan yararlı sağlık değişikliklerine yol açabilir. Ancak bunun nasıl olabileceğine dair kesin bir teşhis yok.
Negatif vücut sıcaklığındaki bir artış, protein oluşumuna ve kontrolüne yardımcı olan ısı şoku proteinlerini aktive edebilir. Protein oluşumu, katlanması ve bozunmasındaki (örneğin, protein kümelerinin birikmesi) anormallikler, Alzheimer hastalığı ve Parkinson hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıklarda yaygındır. Bu nedenle, ısı şoku proteinlerinin yukarı regüle edilmiş aktivasyonu, nörodejeneratif değişikliklere karşı korumada rol oynayabilir.
Başka bir olasılık, sağlıklı kan dolaşımını kolaylaştırmakla ilgilidir. 2016 yılında yapılan bir çalışmada pasif ısı tedavisi verileri incelenmiştir. Kardiyovasküler fonksiyonu iyileştirmek ve kan basıncını ve aterosklerozu düşürmek de dahil olmak üzere birçok sağlık yararına sahip olduğu bulunmuştur. Yeterli kan temini ve sağlıklı bir damar sistemi, bunama ve diğer nörodejeneratif hastalıklara karşı koruma sağlayabilir.
Sık sauna banyosunu daha düşük bunama riskiyle ilişkilendiren diğer potansiyel mekanizmalar arasında iltihaplanmanın azalması, uykunun iyileştirilmesi, stresin azalması ve gevşemenin artması yer alır. Özetle, sık sauna banyosunun daha düşük bunama ve Alzheimer hastalığı riski ile ilişkili olduğunu bulan önceki bir çalışmayla uyumlu olarak, burada incelenen araştırma, özellikle haftada üç kez sauna banyosunun bunamaya karşı koruyabileceği sonucuna varmıştır.
Peki, sauna banyosu Alzheimer hastalığını önlemede etkili bir yol mu? Cevap muhtemelen şimdi. Sauna banyosunun koruyucu etkilerinin sebeplerinin, Finlandiya dışında sauna banyosu için çok geçerli olmayabilen kültürel faktörlerle ilgili olması da mümkündür. Demansın önlenmesi için önerilen stratejiler listesine düzenli saunaların eklenmesi gerekip gerekmediğini yalnızca ek araştırmalar belirleyecektir. Saunaya ek olarak düzenli egzersiz, sosyalleşme, sağlıklı beslenme, bilişsel uyarım gibi stratejiler de düşünülmelidir.
kaynak:
https://mashupmd.com/could-sauna-bathing-have-cognitive-benefits-2/
https://www.psychologytoday.com/us/blog/finding-new-home/202102/could-sauna-bathing-have-cognitive-benefits
yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın