El-Dahani’nin hayatı hakkındaki bilgilerimiz oldukça sınırlıdır. Bugün elimizdeki tek methiyeden anladığımız, Horacean’dan Anadolu’ya geldiği ve padişahtan tekrar oraya dönmek istediğidir. Dahani’yi bilim dünyasına tanıtan Fuat Küprulu Bey’in kararlarına göre üçüncü şairdir. Alaeddin Keykubad (1298-1302) zamanında Anadolu’ya gelerek bu padişaha katıldı. Sarayında bulunan Dahani, eğlence ve iş toplantılarına da katılırdı. Ayrıca bu padişahın isteği üzerine yirmi bin kıtalık bir Farsça Şah Nima yazmıştır.
Köprülü’den sonra Mecdut Mansuroğlu ve Vasfi Mahir Kocatürk de üçüncü dahani. Alâeddin Keykubad zamanında yaşadığından bahsetmişlerdir. Hikmet Leydin, hükümdarlığıyla ilgili bazı disiplinleri içeren şiirindeki bazı göndermeleri farklı yorumlamış ve I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) döneminde yaşamış olabileceğini belirtmiştir. Çetin Derdyuk da “nesnel bir bakış açısı” olarak değerlendirdiği şiirinde bu padişahın Ana Alaaddin Keykubad olabileceği sonucuna varmıştır. Öte yandan Umar Faruk Akun, bir şiirinde 1361 yılında hala hayatta olduğuna ve Anadolu’dan henüz ayrılmadığına dair delillere dikkat çekmiştir.
on beşinci. yüzyıl b. Muza’un Naza’ir Ar’ai tarafından sağlanmıştır (bkz. Mustafa Qanbulat Omar bin Muza’id Musha’atun Naza’ir, Ankara 1982, s. 26-28, 32-33, 42), 54-55, 133-34 ) ve XVI. Yüzyılda Eğridirli Hacı Kemal’in Cami’u’n-nezâ’ir gibi önemli Nazi dergilerinde şiirleri bulunmaktadır ve Şeyhoğlu Mustafa’nın Kenzü’l-kübe-ra’sında ondan bir şiir seçilmiştir (bkz. Kemal Yavuz, Şeyhoğlu Kenzâ). ‘ir) l -Küberâ ve Mehekkü’l-ulemâ, Ankara 1991, s.144) ve Bahr-oğlu’nun Hacı Bektaş’ın Denemelerini tercüme ettiği Bahr-ul-Hakik adlı eserinde bazı ünlü Türk şairleriyle birlikte adı geçmektedir. ı Velî (bk. İsmail Hikmet Ertayilan, Hatipoğlu Bahrul-Hakkayık İstanbul 1960, s. III. [metin]), el-Dahani’nin ününün ve etkisinin sonraki yüzyıllarda da devam ettiğini gösteriyor.
Fuat Kupalu, Dahani’yi Anadolu’da “klasik şiirin başlangıcı” olarak gösterir. Döneminin şairlerinin çoğu tasavvufi dini temalara yönelmesine rağmen el-Dahani’nin şiirleri bahar, gül, toplantı gibi dünyevi zevklere; Dünya sevgisinin çeşitli tezahürlerini özlem, istek, şevk ve yakınma şeklinde, hayatın faniliğini ve dolayısıyla şimdiki zamanı hakkıyla yaşama ihtiyacını zaman zaman baştan çıkarıcı bir tonda yansıtmıştır.
Al-Dahani’nin bugüne kadar tespit edilen şiirleri bir şiir, altı gazel ve toplam 74 kıtadan oluşmaktadır. Methiyesinin bir kısmı Fuat Kuprulu tarafından özel kütüphanesindeki bir dergide, bir kısmı Eğridirli Hacı Kemal nazirelerinin Cami’u’n-nezâ’ir dergisinde, daha sonra Ömer bin Mezîd Mezîd Mekmiatu’da neşredildi. : Karşılığında dört gazel daha eklendi (referans listesine bakınız). Mejdut Mansuroğlu, son hecelerdeki “Dahani” kelimesinin “Dahani” lakabının değiştirilmiş bir şekli olabileceği inancıyla Dahani’nin şiirleri arasında İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Nazirinler Dergisi’ndeki Üç Gazel’e yer verdi. (bkz. ‘Onüçüncü Anadolu Metinleri. 2. yüzyıl: Dahani Türk Dergisi, VII-VIII, 1942, s. 101-104).
Ancak bu yanlışlık daha sonra Küprulu tarafından ortaya çıkarılsa da, Mejdut Mansuroğlu bu üç gazeli Dehani’nin diğer şiirleriyle birlikte yayımlamıştır (Anadolu Türkçesi (13. yüzyıl) Dehai, Manzumleri’nde, İstanbul 1947). Bu üç ceylandan birinin on beşincisi. Yüzyıl şairleri resmiyete, diğer ikisi onaltıncıya. Yüzyılın âlim ve şairlerinden Kemal Paşazade’ye ait olduğu kararlaştırıldı. Hoca Dahani’ye ait olduğu bilinen tüm şiirler, Hikmeteddin tarafından bazı dil düzeltmeleri, dizin sözlüğü ve orijinalinin bir kopyasıyla (“Dahani Şiirleri”, Umar Asım Aksoy’un Hediyesi, Ankara 1978, s. 136-) yayımlandı. 76).
On dördüncüsü, Dahani, Sultan Alauddin Keykubad’dan Şah Verdivisi’nin adına “şehname” yazılması emrini aldığında. 17. yüzyıl Anadolu şairlerinden Yarcânî’nin Karamanoğullan Şah-nâmesi’nde kayıtlıdır. Dahani bu sipariş üzerine 20.000 hecelik bir İran Selçuklu Şahı’nın adını yazmıştır. Ne yazık ki, bu çalışma bugün mevcut değil.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın