Ahmed Yusufi’den sonra pek çok müridi oluşmuş ve kendi üslubunda söyledikleri şiirlerle düşüncelerini dile getirerek insanlara yol göstermeye devam etmiştir. Bunların en ünlüsü Süleyman Ata ve Hakim Has olarak da bilinen Hakim Süleyman Ata’dır. Ahmed Yesevi’nin müritlerinden ve müritlerinden biri olan Hakim Ata, onun üçüncü halefidir.
Yesifî mertebesinde büyük bir sanatkâr ve derin bir mütefekkir olmamasına rağmen Süfyan’ın “hikmet”lerini Ahmed Yesifî üslûbunda yazma taklidi yapması onun ününde önemli bir yere sahiptir. Hem tasavvufta hem de sanatta kendine özgü bir üslup gösteremeyen Hakem Atta, münasebetinin görgü kurallarıyla hem edebiyatta hem de tasavvuf düşüncesinde şeyhi ve hocası Ahmed Yesevi’nin izinden gitmiştir. Eserleri şekil, vezin, ton, üslup ve ruh olarak Divan-ı Hikmet’e çok yakındır. Rachtals, bu şiirlerin Türkistan’da çok sevildiğini kaydeder.
En ünlü eseri, 124 beyit ve 14 farklı şaire ait 8 manzum hikâyeden oluşan Bakıran Kitabı’dır (Kazan 1846). Ahmed Yesifi’nin “hikmeti” gibi Hikmet Ata’nın şiirleri uzun süre insanların hafızasında yaşamış, daha sonra aynı üslupta şiirler söyleyen mutasavvıfların şiirleriyle karıştırılarak bir mecmuada toplanılmıştır. Adı Bkerjan’ın kitabı. Nitekim bu dergide sadece 44 şiiri ve iki şiiri bulunmaktadır.
Diğerleri ems-i özkendî, İkân, Ubeyd, Ahmed-i Yesevi, erîf, Hudâdâd, hûdî, Gazâlî, eyh, Fakîrî, Kasım, Gari-bî’nin söylediği manzumelerdir. Ahir Zaman Kitabı bir ayet olup, Kıyamet Günü’nün alametlerinden ve kısa bir tarifinden oluşmaktadır. Yazılı eser Aruz Şovunda yayınlanmıştır ve çeşitli fablları içermektedir (Kazan 1847). Kutsal Bakire Meryem kitabında, St. İsa’nın annesi Meryem’in ölümü manzum ve destansı bir üslupla anlatılır. Orta Asya’daki Cahari dervişlerinin toplantılarında hep bir ağızdan okunan bu eser, Ahmed Yesifî’nin Hikmeti (Kazan 1878) adıyla yayımlanmıştır.
ikinci kaynak
Huka Ahmed Yasifi’nin müritlerinden ve üçüncü halife olan Hakim Süleyman Atta, Türkistan’da (Yasa) doğdu. Erken yaşta Ahmed Yousifi’den Kuran okumayı öğrenin. Yesifi Manastırı’nda yetiştikten sonra mürşidi ile Harazem’e giderek burada tebligat faaliyetlerinde bulundu.
efsaneye göre; Hodaj Ahmed Yasifi, Süleyman Ata’dan deveye binmesini ve onu götürdüğü yerde kalmasını istedi. Ertesi sabah yola çıkan Süleyman Ata, devenin ipini çözdü. Harezm diyarında bir yere deve düştü. Süleyman Ata kalk diye bağırsa da deve kalkmadı. Bu nedenle buraya “Bağırgan”, Süleyman Ata’ya da “Bağırgani” adı verilmiştir.
Hakim Süleyman Ata, Yeşifi’nin hikmetlerini insanlara anlatmış ve yine onun tarzında şiirler yazmıştır. Hece ölçüsüyle yazdığı bu şiirlerinde Kul Süleyman, Hakim Süleyman, Hakim Hoca Süleyman, Hakim Atta gibi mahlaslar kullanmıştır.
önemli eserlerinden bazıları. Bkerjan’ın kitabı, zamanın sonunun kitabı ve Meryem’in kitabıdır. Türk âliminin yeni Müslüman olduğu dönemde yetişen ve Türkçülük üzerine çalışan Kadı Süleyman Ata bu bakımdan önemlidir.
Süleyman Ata 1186’da öldü ve Harezm ülkesindeki Akorgan’da (Baqran) gömüldü.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın