Beş yaşın altındaki çocuklarda pek çok olası nedenden dolayı hırıltı veya hırıltı meydana gelebilir. Genellikle astımın ilk belirtisi olarak kabul edilir, ancak hırıltısı olan küçük çocukların büyük bir yüzdesinde astım gelişmez. Çocukluk çağı bronşiti, hırıltılı solunumun en olası nedenidir. Çocuklar büyüdükçe, ara sıra viral hırıltı daha yaygın hale gelir. Atopik hışıltı en sık ailede astım öyküsü gibi risk faktörleri olan çocuklarda görülür.
Okul çağına gelindiğinde bu çocukların bir kısmına astım teşhisi konurken, diğerlerine teşhis konulmadan önce durumu kötüleşiyor. Bu nedenle, küçük bir çocuk hışıltılı solunum yaptığında teşhise odaklanmak yerine, çocuğun semptomlarını uygun şekilde yönetmesini sağlamak ve ebeveynlerin çocuklarının tedavisi ve aşılar hakkında tavsiyeler konusunda eğitim almaları önemlidir.
Her hırıltı astım değildir
Çocukların yarısı okul çağından önce bir hırıltı nöbeti geçirir. 2 Birçoğu okula giderek semptomlarını “hafifletecek”, ancak bazılarında hala tekrarlayan solunum semptomları ve astım olarak tanınacak açık bir geri dönüşlü hava yolu tıkanıklığı modeli olacaktır. Bir doktorun inatçı astımı olan küçük çocukları olmayanlardan ayırt etmesi zor olabilir.
Hışıltı klinik olarak intratorasik hava yolu obstrüksiyonuna bağlı olarak devam eden müzik sesi olarak tanımlanır. Küçük çocukların solunum yollarının küçük fiziksel boyutu, hala gelişmekte olan bir bağışıklık sistemi ve viral solunum yolu patojenlerine daha fazla maruz kalma, küçük çocuklarda hışıltıyı daha yaygın hale getirir ve daha büyük çocuklara göre teşhisini zorlaştırır. Çevresel faktörler de hırıltılı solunumun ortaya çıkmasında ve şiddetinde önemli bir rol oynar.
Doğumdan önce ve sonra tütün dumanına maruz kalmak, bebeğin hırıltı riskini büyük ölçüde artırır. Ayrıca evde sigara içmek solunum semptomlarını şiddetlendirir. Nemli evler, ev tozu akarları, evcil hayvanlar, gıda alerjileri, hava kirliliği ve enfeksiyonlar dahil olmak üzere çocuklarda hırıltıya neden olabilecek veya şiddetlendirebilecek birçok başka çevresel faktör vardır.
Okul öncesi çocuklarda astım teşhisinin yararlılığı tartışılmıştır. Okul öncesi çocuklarda “semptomatik viral hırıltı” ve “atopik hırıltı” terimleriyle tanımlanan belirtiler, semptomlar ve tedavi sırasıyla “semptomatik astım” ve “atopik astım” ile çok benzerdir. 2 Astım, daha önce sık sık hırıltısı olan okul çağındaki çocuklarda da yaygın olarak teşhis edilir. Bu nedenle, bazı klinisyenler hırıltı ve astımın aynı spektrumun parçası olduğuna ve astıma bir “etiket” vermenin daha uygun tedavi stratejilerine yol açtığına inanmaktadır. Diğerleri de, hastalık büyük ölçüde bilinmediği ve daha sonra geçici olduğu anlaşılan bir astım tanısının istenmeyen sosyal ve psikolojik sonuçları olabileceği zaman, okul öncesi çocuklarda astımı teşhis etme konusunda isteksizdir.
Uygulamada, okul öncesi çocuklarda hırıltılı solunumun kesin nedeninin belirlenmesi, ciddi doğumsal veya kazanılmış durumlar hariç, yaygın nedenlerin olasılığını dikkate alarak ve çocuğun tedaviye yanıtını değerlendirerek uzun vadeli bir yaklaşım gerektirir. Sunum zamanla değişebileceğinden, birinci basamak bakımın amacı, kesin bir teşhis sağlamaktan ziyade semptomların kontrolünü sağlamak, ağırlaştırıcı faktörlerin yönetimi ve çocuğun izlenmesini sağlamak olmalıdır.
Okul öncesi çocuklarda hırıltı nedenleri
Küçük bir çocukta hışıltıyı değerlendirmenin ilk adımı, semptomların ne kadar süredir mevcut olduğunu belirlemek olmalıdır. Ani bir hırıltı başlangıcı varsa (yani o gün veya birkaç gün içinde) ve viral bir hastalık gibi bariz bir neden yoksa, yabancı cisim inhalasyon olasılığını göz önünde bulundurun. Hışıltı yeniyse ancak üst solunum yollarında bir ko-enfeksiyon varsa, semptomatik viral hışıltı veya bronşiolit düşünülmelidir. Hışıltı birkaç hafta/ay devam ederse veya çocuk birkaç kez hışıltı yapıyorsa, atopik hışıltı düşünün. Bununla birlikte, semptomlar sadece sık üst solunum yolu enfeksiyonlarından da kaynaklanabilir.
Yabancı cisim inhalasyonu
Emilen ve trakeobronşiyal sisteme verilen madde şiddetli hırıltıya, kuru öksürüğe ve akciğer seslerinde azalmaya neden olabilir. Yabancı cisim soluyan bir çocukta ana bulgu, semptomların boğulma veya şiddetli öksürüğün yatağa gitmesinden sonra başlamasıdır. Ancak bu olgu her zaman gözlenmez ve çocuklar öğrenmek istemeyebilir. Teşhis gecikirse, nefes darlığı ve ıslak, balgam üreten öksürük gibi başka belirtiler de ortaya çıkabilir.
Yabancı cisim inhalasyonunun ciddi komplikasyonları (pnömoni, pnömotoraks ve subglottik ödem dahil), inhalasyondan sonraki 24 saat içinde teşhis edildiğinde daha olasıdır. Tekrarlayan pnömoni, akciğer apseleri ve bronşektazi gibi uzun vadeli komplikasyonların olasılığı, teşhis ne kadar gecikirse o kadar artar. Yabancı cisim olduğundan şüphelenilen çocuklar derhal bir çocuk doktoruna veya acil servise sevk edilmelidir.
bronşiyolit;
Bronşiolit, özellikle küçük bebeklerde ortaya çıkan ve kış aylarında daha sık görülen akut bir alt solunum yolu enfeksiyonudur. Genellikle solunum sinsityal virüsünden (RSV) kaynaklanır. Bronşiyolitli bir çocuğun takipne, öksürük, aşırı göğüs büyümesi ve nokta atışı solunum delikleri ile kendini göstermesi muhtemeldir. 6 Öksürüğün kısa ve yoğun olması muhtemeldir ve hava yolu sekresyonları obstrüksiyonda önemli bir rol oynar. 6 Çocuğun düşük dereceli ateşi de olabilir (39°C’den az). 6 Yüksek dereceli ateş, pnömoni gibi başka bir tanıya işaret edebilir, ancak bakteriyel pnömonili çocuklarda hırıltılı solunum nadirdir. Bronşiolit, 1-6 aylık bebeklerde hırıltılı solunumun en yaygın nedenidir. On aylıkken bronşiyolit insidansı çok daha düşüktür ve bir yaşından sonra nadiren görülür.
Kaza sonucu viral hırıltı
Atopik olmayan hırıltı olarak da adlandırılan semptomatik viral hırıltı, viral üst solunum yolu enfeksiyonları (ÜSYE) ile ilişkili hırıltıdır. Epizodik viral hırıltısı olan çocuklarda genellikle viral enfeksiyon atakları arasında solunum semptomları görülmez. En yaygın nedensel virüsler arasında rinovirüsler, koronavirüsler, insan pnömonivirüsleri, parainfluenza virüsü ve adenovirüs bulunur.
Semptomlar, üst solunum yolu hastalığının başlamasından hemen sonra, genellikle bir öksürüğün eşlik ettiği keskin hırıltı ve nefes darlığını içerir. Şiddetli viral hırıltısı olan çocukların, bronşiolitli çocuklarda görüldüğü gibi, göğüste çatlaklara sahip olma olasılığı daha düşüktür. Ayrıca bronşiyolit, viral hırıltı ile tekrarlayan enfeksiyona kıyasla genellikle tek bir akut hastalık epizodudur.
Epizodik viral hışıltı en çok on ay ile üç yaş arasındaki çocuklarda görülür. Viral bir enfeksiyonun belirtisi olarak hırıltılı solunum yapan çocuklarda genellikle zaman içinde daha az atak görülür ve eş zamanlı atopi olmaksızın hırıltısı olan çocukların çoğu okul çağında veya kısa bir süre sonra semptomlarından kurtulur. Bununla birlikte, semptomatik viral hırıltısı olan bazı çocuklar doğrulanmış bir astım teşhisi alacaktır.
atopik hırıltı;
Atopik hırıltı veya çok uyaranlı hırıltı, atopik özellikler ve soğuk hava, gece egzersizi veya bir alerjene maruz kalma gibi birden fazla ağırlaştırıcı faktörle ilişkili sık, tekrarlayan bir hırıltıdır. 2 Semptomlar çocukta viral bir hastalık olmadığında ortaya çıkar ve çocukta viral bir hastalık olduğunda daha şiddetli ataklar meydana gelir.
Atopik hırıltısı olan çocukların genellikle öksürük, nefes darlığı, uzamış ekshalasyon, artmış solunum hızı, göğüste sıkışma ve ekshalasyonda daha belirgin olan diffüz bilateral hırıltı veya rinit ile başvurdukları bulunmuştur. Atopi veya egzama belirtileri, pozitif deri prick testleri veya ailede astım veya atopi öyküsü olan bir çocukla sık sık hırıltısı olan bir çocuk atopik hışıltı olarak kabul edilebilir.
Atopik hırıltı, iki yaşın altındaki çocuklarda çok sıra dışıdır (gerçekleşmesine rağmen), ancak üç yaşından sonra baskın hırıltı şekli haline gelir. Uygulamada, atopik hışıltılı solunumu olan çocukların hemen hemen hepsinin okul çağına geldikten sonra astım geliştirdiği görülmektedir. Bazen, başlangıçta yalnızca viral bir solunum yolu enfeksiyonu ile ortaya çıkan hırıltısı olan bir çocuk, zaman içinde aralıklı semptomlara ve diğer uyaranlara yanıt olarak hırıltı geliştirir ve daha sonra çocukluk çağı astımı teşhisi konur.
geçici bip sesi
Geçici bebek hırıltısı, üç yaşına kadar olan çocuklarda meydana gelen kendi kendini sınırlayan hırıltı için epidemiyolojik bir terimdir. Terimin klinik faydası sınırlıdır, ancak literatürde semptomlardan üç yaşına kadar büyüyen tekrarlayan hırıltısı olan çocuk grubunu tanımlamak için yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bu gruptaki çocuklar genellikle daha küçük hava yollarıyla doğarlar, doğumdan itibaren akciğer fonksiyonlarında azalma vardır, hışıltıya kıyasla ailede atopi veya astım öyküsü yoktur ve damardan tütün dumanına daha sık maruz kalırlar. Prematüre ve düşük doğum ağırlığı da bebeklerde geçici hırıltı için risk faktörleri olabilir. Genel olarak, geçici bebek hırıltısı, diğer hırıltılı solunum türlerinden klinik olarak ayırt edilemez.
kaynak:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4729036/#:~:text=Wheezing%20is%20a%20common%20problem,asthma%20(1%2C3).
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24001476/
yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın