1. Belirsiz isim tamlaması, sıfat tamlaması, yüklem grubu, öbek fiil, ortacı, çoğul birleşimleri ve kip mastarlarından oluşan ifadeler, yeni bir kavramla karşılaştıklarında birleşik sözcükler haline gelirler:
Örn: yerçekimi, hanımeli, fonemler; beyaz peynir, artful, toplu iğne; Eli açık ve sırtı gergin. konuşmak, şarkı söylemek, hasta olmak, gelmek, yazmak, satın almak; yavru, çırp, baş aşağı; Yüz yüze, günaydın. Teşekkürler, ateşi kes, pirzola.
2. Bileşik kelimeler belirli kurallar çerçevesinde birlikte veya ayrı ayrı yazılır. Yanlarında ses azaltımına uğramış birleşik sözcükler yazılır:
Örnek: kayınvalide (< kayınvalide), kayınvalide (< kayınpeder), 3. Yardımcı fiiller ve diğerleri ile birleştiğinde fonem eksiltme veya türetme yapan bileşik sözcüklerin yanına yazılır: Örnek: komut ( Dikkat: Yalnızca telaffuzun tonlama biçiminde fonetik bir değişiklik geçirmiş olanlar ayrı ayrı yazılır: özgürleştirmek, övmek, açıklamak, elde etmek. Bu örneklerde, konuşmada ton belirtilir. 4. Birleştirme sırasında her iki kelime veya iki kelime benzetme yoluyla anlam değişikliğine uğradığında, bu birleşik kelimeler yanlarına yazılır. a. Bitki adları: aslanağzı, civanperçemi, keçiboynuzu, kuşburnu, kızılcık, açık ağız, beyaz kuyruk (çay), lahana, altınbaş (kavun), altı parmak (palamut), bıyık (muşmula), hurma, çoban çantası, döş, karnikara (börülce), kuş tohumu, şeytanın arabası, venüs’ün eşarbı, serpantin yastığı, çuha çiçeği, camcı güzeli, çadır hizmetçisi, çuha çiçeği, ayşekadın (fasulye), hafıza (üzüm), eveanaeli, meryem eldiveni. B. Hayvan isimleri: manda (böcek), akbaş (kuş), kabak (at), ağaç kabuğu (kuş), beş parmaklı (deniz hayvanı), beş sloo (deniz hayvanı), şahin (ördek), elma başlı (tepeli) dalgıç), capaporun (balık), kırbaç kuyruğu (koyun), saz kulak (at), karabaş, çipura (balık), roach (böcek), kızılkanat (balık), sarıkuyruk (balık), yeşilbaş (ördek), saz (balık) , ridgeback (balık), şeytan iğnesi, yalıçapkını (kuş), bozbekal (kuş), gri kuş (yılan), kara dul (örümcek), kaktüs (bitki). c. Hastalık isimleri: pamukçuk (tereyağı), antilop, kara bacak, karaçalı. c. Alet ve malzemelerin adları: balık gözü (yüzük), kanca (tüp), at kuyruğu (çubuk), hognell (kanca), horoz ayağı (burgu), karga burnu (alet), akasya (oyma kalemi), kedi gözü (lamba) , gaga leylek (alet), rattail (törpü), baltabaş (gemi), gag-nose (gemi), kancabaş (tekne), avrupa adası (tekne). Dr.. Şekil adları: oyuncak ayı (yelken şekli), balıksırtı (desen), civanperçemi (nakış), yaban arısı (çatı şekli), deveboynu (oyuncak), kırlangıç kuyruğu (etiket), kama (etiket), köpek kuyruğu (spor), çıngırak (dikiş) , balgam (dikiş), yatak (çatı şekli), turna (fırtına). bana göre. Yiyeceklerin İsimleri: Dilberdudağı (tatlı), hanımeli (tatlı), uğur böceği (tatlı), gonca (köfte), kadın göbeği (tatlı), kaz beyni (yemek), kedi dili (bisküvi), tavuk göğsü (tatlı), Queen’s Parmak (tatlı), Bülbül Yuvası (tatlı), Muhallebi (bisküvi), Alinazek (kebap). F. Oyunun isimleri: beş taş, dokuz taş, üç taş. g. Gök cisimlerinin adları: Altıkardeş (yıldız kümesi), Arıkovanı (yıldız kümesi), Büyük Kepçe (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız), Küçük Ayı (yıldız kümesi), Kervankıran (yıldız), Samanyolu (yıldız kümesi) yıldızlar), Yedikardeş (astral küme). g. Renk isimleri: fasulye çiçeği, hanımeli, deniz mavisi, portakal, fildişi, kuşburnu, portakal, nar çiçeği, ördek başı, ördek gagası, tavşan, tavşan, turna gözü, vapur, kiraz çiçeği, bebek ağzı. 5. Bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek, görmek ve yazmak olmak üzere -a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf ekli betimleyici fiiller yan yana yazılır. : Örn: mümkün olduğu kadar, düşünebilmek, yapabilmek; uykuda kal; duraklatmak, yazmak; görünmek, olmak, devam etmek; yaz, yaz; Al ve gel ve gülümse ve uç. Düştüğünü görüyorum, öldüğünü görüyorum. 6. Bir veya iki unsurdan oluşan birleşik kelimeler, yanlarında emir kipi olacak şekilde yazılır: Örnek: kalp, ayartma, ateşkes, calchin, chalaka, donbaba, gevezelik, zarar verme, rastgele, gevşetme, sallama, sıkma, unutma; Kanepe Yatağı, Geç Geçiş, Kaçış, Tutma, Örtünme, Seçici, İnleme, Yapboz, Yapboz Tahtası. 7. -an / -en, -r / -ar / -er / -ır / -ir, -maz / -mez kalıp kalıplarından ve -mış / -miş fiil sıfatından oluşan birleşik sözcükler sonradan yazılır: Örnek: ağaçkakan, küçümseme, kurtarıcı, çöpçatan, dalgakıran, demir kapanı, marangoz, filiz, gökdelen, şakacı, saçkıran, yelkovan, yoldan geçen; Örnek: güncel toplar, tabancalar, pasifistler, basınç göstergeleri, beton desibelleri, bilgisayarlar, çok satanlar, dilbilim, roketatarlar, zeezers, ham, uçaksavar, vatansever; Örneğin: iflah olmaz, paha biçilmez, et yemeye aciz, pazarlıktan aciz, kibirli, antisemitik, kuşkonmaz, kuşkonmaz, tanrısız, alacalı; Örnek: Adaçayı, Pazar. 8. İkinci kelime -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) belirli geçmiş fiil eklerinin yanına kalıplanmasından oluşan birleşik kelimeler yazılır: Örnek: bastı, ciğer, sigara, alaturka, dalbastı, döner kavşak, gecekondu, gün ışığı, hunkarbegendi, imambayıldı, kar yağı, kül, yadigâr, papaz lokantası, serdengeçti, yudum, zip. 9. Her iki kelime de -dı (-di/-du/-dü, -tı/-ti/-tu/-tü) veya -r/-ar/-er Geniş zaman eki almış olup kalıplaşmış birleşik isimlerdir. : Örnek: dedikodu, adam kaçırma, oldu bitti, uçup gitti (oyuncak); Orakçılar, orakçılar, göçebe, sıradan, göçebe, eğitimli, uyurgezer, yanardöner, yüzen. Not: Yanında da aynı yapıya sahip olan Çakaramaz kelimesi yazmaktadır. 10- Yanlarına en küçük, en yüksek ve en yüksek sözcüklerin bitmesiyle oluşan ve somut bir yer belirtmeyen birleşik sözcükler yazılır: Örnek: ayak altı, bilinçsiz, gözaltı (gözlem), bilinçsiz; Öğleden sonra, öğlen, gece, şafak vakti, ziyafetten sonra, gerçeküstü, öğleden sonra, olağanüstü, öğlen, öğlen, kaçak, yüzünde. 11. Kişi adları, soyadları ve iki veya daha fazla bitişik sözcükten oluşan unvanlar yazılır: Örnek: Alper, Aydoğdu, Birol, Gülnihal, Gülseren, Gündoğdu, Şenol, Varol; Abasıyanık, Adıvar, Atatürk, Gökalp, Güntekin, İnönü, Karaosmanoğlu, Tanpınar ve Yurdakul; Boynueğri Mehmet Paşa, Tepedelenli Ali Paşa, Twentysekiz Çelebi Mehmet, Yedisekiz Hasan Paşa. 12- İki veya daha çok kelimeden oluşan Türkçe yer adları aşağıdaki adresin yanına yazılır: Örn: Çanakkale, Gümüşhane; Acıpayam, Pınarbaşı, Şebinkarahisar; Beşiktaş, Kabataş. 13. Şehir, kasaba, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, nehir, su vb. Yer adları sıfat tamlaması ve bitişik sözcüklerden oluşan belirsiz isim tamlaması şeklinde yazılır: Örnek: Akşehir, Eskişehir, Suşehri, Yenişehir; Atakent, Batıkent, Konutkent, Korukent, Çengelköy, Sarıyer, Yenimahalle; Karabağ, Karadağ, Uludağ; Kocatepe, Tınaztepe; Akdeniz, Karadeniz ve Kızıldeniz; asegol. Kızılırmak, Yeşilırmak; İncesu, Karasu, Sarısu, Akçay. 14. İsim ve şahıs unvanlarından oluşan mahalle, meydan, köy vb. Yer ve kurum adlarında başlık sözcüğü sonunda yer alıyorsa genellikle yanına şöyle yazılır: Örnek: Abidinpaşa, Bayrampaşa, Davutpaşa, Ertuğrulgazi, Kemalpaşa (İlçe); Necatibey (sokak), Mustafa (sokak). 15. Ara yönleri gösteren kelimeler yan yana yazılır: Örnek: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu. 16. Ayrıca, dilimizde genellikle yan yana yazılan kelimeler vardır, ancak her iki unsur da orijinal anlamlarını korur: a. Anahtar kelimeden oluşan sıfat tamlamaları: şef, başbakan, başçavuş, şef, fiyat şefi, başhekim, başhemşire, kahraman, baş karakter, sermaye, baş şef, şef, başmüfettiş, başöğretmen, yaşasın, usta pehlivan , kurşun, savcı, belediye başkanı, başyazar. B. Cemaatin yöneticisini ifade eden baş kelimesinden oluşan belirsiz isim tamlamaları: şef, binbaşı, başmühendis, Çeribaşı, grup lideri, baş mahtar, onbaşı, kalfa, yüzbaşı. c. Oğul, kız sözleri: Kapanoğlu, İloğlu, Henoğluhin, Alkizi. c. Ağa, bey, efendi, hanım, nine vs. Birleşik sözcükler şu sözcüklerden oluşur: ağababa, ağabey, erkek, efendibaba, Hanımanne, Hanımefendi, hacıağa, hyyarağalık, kadın-anneanne, paşababa. 17. Biraz, biraz, birkaç, biraz, çok, çok, hayır, hiç, sıfatlar ve belirsiz zamirler de geleneksel olarak yazılır. 18. Ev kelimesinden türemiş birleşik kelimeler onun yanına yazılır: Örnek: aşevi, huzurevi, matbaa, doğumevi, rasathane, huzurevi, misafirhane, asker yurdu, öğretmenler evi, polis evi, yayınevi. 19. Yanlarına hane, isim, zade kelimelerinden oluşan birleşik kelimeler yazılır: Örnek: kahvehane, sınıf, kahvehane, ofis; reklam, hukuk, seyahatname, politika; Amca, amca, teyze. Uyarı: Eczane, hastane, pastane, postane kelimeleri geniş kullanımları nedeniyle eczane, hastane, pastane, postane şeklinde yazılmaktadır. 20- Farsça kurala göre oluşturulmuş isimler ve sıfat tamlamaları ve yanlarında düzenli biçimler yazılmıştır: Örnek: curmümeşhut, milletdunya, ehlibeyit, ehvenişer, erkanıharp, fecrisadik, emlak, gayrimeşru, hüsnükuruntu, iyi niyet, suikast, hamdüsena, hercümerç. 21- Arapça kurala göre oluşturulmuş deyimler ve kalıp yargılar yan yana yazılmalıdır: Örnek: aliyyülallah, ceffelkalem, darülaceze, darülfünun, daüssıla, olağanüstü, fevkalbeşer, hıfzissihha, huvelbaki, Şeyhülislam, tahtelbahir, tahteşsuur; Alamşümul, cihanşümul, aleyküm-selam, Allahulem, bismillah, fanafillah, fisebilah, hafazanallah, inşallah, maşallah, kısacası filahasiklam. 22- Müzik dizilerinin isimlerini yan yana yazınız: Örnek: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi. 23. Sıfat zamirlerinde sıfat ayrı yazılır: Örnek: yavaş, topal, yürük semai. 24- Komşu veya kanunda bitişik olarak kayıtlı kuruluşların adları bitişik yazılır: Örnek: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yüksek Öğrenim. 25. to, to be, to act, to make, to be, to be yardımcı fiillerinden oluşan bileşik fiiller, herhangi bir indirgeme veya uygun türetme işlemine tabi tutulmamışsa ayrı yazılır: Örnek: yenmek, göstermek, özgürlük, boşluk, dans etmek, el atmak, göç etmek, ilan etmek, kabul etmek, hizmet etmek, hizmet etmek, gözlemlemek, oynamak, hayatta kalmak, konuşmak, ayrılmak, var olmak, yok olmak, yok olmak.
1. Birleştirilmiş iki kelimede anlam kayması olanlar. Hanımeli (bitki), göbek (tatlı), deve (bitki), aslanağzı (çiçek). 3. Dilimize yabancı dillerden girmiş olan ve günümüzde çokça kullandığımız bazı kelimeler yapmak, yapmak, yapmak, yapmak yardımcı fiilleri ile birleşerek ikinci hecedeki ünlüleri düşürerek (asılları gibi olurlar). Amir – emretmek, iletmek, teşekkür etmek, şükretmek, sabırlı olmak – sabırlı olmak. 4. Ek (ae-ı-iu-ü) kullanan bileşik fiiller. Uyumak, bakmak, yapabilmek, yazmak, ölmek ve yazmak. 8. Türkçe yer adları iki veya daha fazla kelimeden oluşur (II, şehir, köy). Çanakkale, Eskişehir, Benarbaşı 10. Farsçadan alınan (hane) kelimesinden türemiş birleşik kelimeler. Kahvehane, kahvehane, yurt. [wpcin-random-posts]
nasıl (< neden), neden (< ne için),
pazartesi (
tahttan indirilmek (tahttan indirilmek)
engellenecek(“Bitişik Kelimeler” – konunun özeti
2. Dağların, tepelerin, derelerin, göllerin ve denizlerin adları. Uludağ, Kızıldeniz, Karasu, Acıgöl, Aksu.
5. Bazı birleşik kelimelerde küçük ünlü olanlar. Pazartesi (Pazardan sonra), kayınvalide (kayınvalide), neden (neden).
6. Dilimizde bazı kelimeler to do, to do, to be yardımcı fiilleriyle birleşince ses yükselir (kelimeler yabancıdır, aslına benzer hale gelir). Dayanmak, başa çıkmak, hissetmek.
7. Nitelikleri geliştirin. Sarı, keskin, düz.
9. Yapı olarak tamamen birleştirilen ve bileşik kelimeler haline gelen bazı kelimeler ve deyimler. Hava sıcaktı, deliydim, konuşkandım, fakirdim, fakirdim.
11. Mahalle ve ilçe isimleri iki veya daha fazla kelimeden oluşur. Çengelköy, Beşiktaş, Yenimahalle, Sarıyer.Diğer gönderilerimize göz at
İlk Yorumu Siz Yapın