Günümüzde bilgi teknolojisinin gelişmesiyle birlikte bilgi kaynaklarına erişim imkanları değişmiş ve kamusal ağ (İnternet) üzerinden bilgi alışverişi artmıştır. İnternete erişim arttıkça, İnternet araştırmacılarının kullanabileceği bilgi kaynaklarının çeşitliliği de artmaktadır. Bu gelişmelerle birlikte internete elektronik ansiklopedi gibi bir işlev yüklenmiştir. Elektronik kütüphane gibi hizmetlere sanal ortamın sağlanmasıyla birlikte araştırmacıların elektronik bilgi kaynaklarına internet aracılığıyla erişme eğilimleri de artmıştır.
Bu gelişmeler akademik eğitim çalışmaları için farklı ortamlar sağlasa da kuşkusuz ciddi sistem desteğine ihtiyaç duymakta ve sanal ortamda oluşturulan bilgi merkezlerinin düzenli ve güvenli bir şekilde çalışabilmesi için altyapı çalışmaları ile sağlıklı bir paylaşım ortamının oluşturulmasını gerektirmektedir.
Bilgi kaynaklarına erişim, toplumun bilgi teknolojisini kullanmadaki etkinliğinden ve paylaşılan bilgilerin özelliklerinden büyük ölçüde etkilenir. Bu durum elektronik kaynakların bireylere sağladığı iş yardımının niteliğini de etkilemektedir. Bilgi kaynaklarına erişimde karşılaştığımız genel kullanım sorunlarını şu başlıklar altında açıklayabiliriz:
1. Bilgi sistemlerinde çeşitlilik: Elektronik ortamda paylaşılması amaçlanan bilgi kaynakları, erişecek kişilere çok farklı şekillerde sunulabilmektedir. Sanal ortam çok hızlı değişen ve sık sık güncellenmesi gereken dinamik bir yapı olduğu için bilgi kaynağı hizmeti veren kişilerin bu konuda duyarlı olması ve kullanıcıları bilgiye en kısa yoldan yönlendirebilmesi gerekir.
Sistemdeki çeşitliliğin etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamak için ağ sisteminde bulunmayan bilgilere başka yollarla nasıl ulaşılacağına karar verilmesi de önemlidir. Ayrıca dokümanların bilgi merkezlerinde doğru sınıflandırma ile sunulması, indeksleme düzenlemelerinin uygun şekilde yapılması ve veri tabanlarının en etkin kullanım için tasarlanması da bilgi sistemlerindeki çeşitliliğin çalışmalarımıza katkı sağlayacak şekilde kullanılması açısından önemlidir.
Ağ kullanıcıları genel olarak bilgiye eriştiğinde artan dosya boyutları da dikkate alınmalıdır. Dosyalar, kullanıcıların kolayca erişebileceği şekilde hazırlanmalı ve bu şekilde kullanıma sunulmalıdır.
2. Bilgi teknolojilerinin gelişmişlik düzeyi: Gerçek ürünler olan yazılı ve görsel materyallerin sanal ortama aktarılarak ilgili tarafların kullanımına sunulabilmesi için bilgi teknolojilerinin ciddi bir teknik altyapıya sahip olması gerekmektedir. Kaynaklar, teknolojik gelişmelerin hızına ve yeni yollara ayak uydurabilecek şekilde paylaşılmalıdır.
İleri teknoloji ürünleri ile tasarlanmış sanal ortam materyallerini paylaşmak için sağlam altyapıya sahip uzak iletişim ağları.
Geliştirilmeli ve kullanılmalıdır. Ses, grafik, animasyon gibi çoklu ortam bilgilerinin bilgisayarlar üzerinden sağlıklı bir şekilde iletilmesi bu altyapıların hızlı, güvenli ve işlevsel hizmet verebilmesine bağlıdır.
Bu alandaki sorunların aşılabilmesi için hem devlet hem de özel kuruluşlar tarafından desteklenen bir “milli bilgilendirme politikası” oluşturulmalı ve bu politikanın uygulanması için gerekli kaynaklar sağlanmalıdır. (Tonta, 1991)
3. Kullanıcı Topluluğunda Büyüme: Günümüzde sanal ortamda çeşitli hizmetlerden yararlanan her yaştan ve meslekten milyonlarca insan bulunmaktadır. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde bu oran her geçen yıl artıyor. Ağ üzerinde bilgi paylaşımından faydalanmak isteyenlerin sayısındaki artış, bu talepleri karşılayacak altyapı hizmetlerinin geliştirilmesini gerektirmektedir.
Bilişim teknolojilerini kullanan kişi sayısındaki artış, kullanıcıların farklı taleplerini karşılayabilmek için kamusal ağ hizmetlerine yönelik geliştirme çalışmalarını zorunlu kılmaktadır. Ayrıca bireyler, ağ üzerinde çalışan elektronik kütüphane gibi bilgi merkezlerinden teknolojik gelişmişlik düzeyine göre daha gelişmiş olanaklar beklemektedir.
4. Paylaşılan Bilgilerin Doğruluğu ve Güvenliği: İnternet kullanıcılarının sayısındaki hızlı artış, paylaşılan bilgilerin sanal ortamda hızla yayılmasını sağlamıştır. Kullanıcıların bilgi paylaşma isteği, bu tür bilgilerin doğruluğunun sağlanmasında zorluklara neden olmaktadır. Objektif ve güvenilir bilgi sağlamaya çalışan elektronik kütüphane gibi bilgi merkezlerinden elde edilen bilgilerin bir kısmının kullanıcıların sübjektif yargılarıyla değiştirilerek tekrar sanal ortamda görüntülenmesi kamusal ağda ciddi bilgi kirliliğine neden olmaktadır. .
Bilgi kirliliği, insanların araştırmalarında doğru kaynaklardan yararlanma şanslarını kısıtlamaktadır. Kullanıcıların doğru ve güvenilir bilgi paylaşma konusunda hassas olmaması bu sorunu ciddi boyutlara taşıyor.
5. Telif Hakkı ve Kullanıcı Sorumluluğu:Genel ağdaki bazı paylaşılan kaynaklar, bazı tüzel veya özel kişilerin telif haklarıyla korunmaktadır. Yazarların veya sanatçıların bazı gerçek dünya üretimleri kolayca elektronik bilgiye dönüştürülebildiğinden, bireylerin haklarının korunmasında sorunlar yaşanmaktadır.
Günümüzde elektronik bilgi birçok ülkede ikincil bir kaynaktır. Ancak son zamanlarda elektronik bilgi kaynaklarına verilen önem artmış, elektronik belgeler yasal işlemlerin yürütülmesinde sıklıkla gündeme gelmiştir. Bu konuda kullanıcıların daha ciddi bir sorumluluk alması gerekiyor ancak bireylerin bu konuda çok hassas eğilimleri yok. Örneğin, Türkiye’de kamu ağı üzerinden yayınlanan bilgi kaynaklarının ve veritabanlarının en fazla %10’unun yasal olarak elektronik bilgi olarak görüntülendiği düşünülmektedir. Kullanıcı sorumluluklarını geliştirmenin de zor olduğu durumlarda bu sorun daha da karmaşık hale gelmektedir.
Türkiye’de elektronik ortamlarda paylaşılan bazı bilgiler, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre paylaşım ve telif hakları açısından kontrol edilmektedir. Ancak bu uygulamalar milyonlarca kullanıcıya kontrol sağlamak için yeterli değil. Bu amaçla telif haklarının korunmasında caydırıcı ve etkin önlemler alınmalı, kullanıcılar bu konuda bilinçlendirilmeli ve bilgi toplumuna uygun bilinçli nesiller yetiştirilmelidir.
6. Bilgi teknolojisini kullanma becerisi: Günümüzde bilişim teknolojilerinin gelişmesi, elektronik kaynakları kullanacak kişilerin bazı temel bilgi ve becerilere sahip olmasını gerektirmektedir. Kullanıcılar bilgiye en az çaba ile ulaşmak isteseler de bilgi kirliliğinin olduğu sanal ortamda bu kolay olmamaktadır.
Bireylerin bilgi teknolojilerini yaşamlarına yansıtabilmeleri, bilgiye kolayca ulaşabilmeleri, kişisel bilgi ve fikirlerini insanlarla paylaşabilmeleri “BT okuryazarlığı”na sahip olmalarını gerektirmektedir. İnternet hizmetlerinin farklı geçmişlere ve farklı bilgi ve beceri düzeylerine sahip kişiler tarafından kullanılması, İnternet için ürün ve hizmetlerin geliştirilmesinde sorunlara neden olmaktadır.
YerelHaberler
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın