Kutadgu Bilig’in özellikleri aşağıda verilmiştir:
• Türk-İslam edebiyatının bilinen ilk büyük eseridir.
• 6645 heceden oluşan şiirsel bir politikadır.
• Türk dilinin 11. yüzyılda bilim dili olarak kullanıldığının en büyük tanığıdır.
• “Mutluluk bilgisi” kelimesinin anlamı ve “siyasi bilgi” teriminin anlamı.
• Yazarı Youssef Haseeb.
• Yazar kendini “Ai Toldi” olarak tanıttı.
• Kitapta Ay Toldi’ye baktığımızda Yusuf’un seçkin bir aileden geldiğini ve iyi bir eğitim aldığını tahmin edebiliriz.
• Eser, Doğu Karahanlı Hükümdarı Tavjak Uluğ Boğra Han’a takdim edilmiştir. Böylece Yusuf sarayda yargıç olarak atanır.
• Eserin 3 nüshası kalmıştır: Herat, Mısır, Fergana
• Hecelerle yazılır. Missenian tarzında kafiyelidir. Türk edebiyatının ilk senavisidir.
• Yazar, İranlı şair Firdevsi’nin Şah Nima’sından etkilenmiştir. Kendi ritminde yazdı.
Eserin sonundaki üç bölüm gazel tarzında düzenlenmiştir. Ayrıca esere renk katan yele tarzında 173 dörtlük vardır.
• Dolu, zengin bir kafiye yerine yarım kafiye vardır. Çok az redif var.
• Kutadgu Bilig, zaman zaman görülen yarım kafiye, hece vezni ve Alman usulü kafiye sistemi ile Türk halk şiirinin uyumunu da taşımaktadır.
• Mesnevi sırasına göre iş yapılır. Tevhid, Mankaat ve Na’at gibi bölümler var….
• Yusuf “Kutadgu Bilig’i koydum” der ki, kitabın adını okuyup elinden tutana Allah “kut” versin.
• Dört kavram dört kişi tarafından anlatılır:
o Egemen Kün Togdı = Adalet (Yargı)
o Vezir Ai Toldi = baht / servet (kut)
o Bakanın oğlu Öğdülmiş = Reason (İngiltere)
o Bakanın kardeşi Odgurmış = ölüm
Debs: Bu kişilerin iki yönlü konuşmaları esere teatral bir hava katıyor. Sembolik bir ifade var. Yani bir temsil eylemidir. Bu özellikler literatürümüzde bir ilktir.
• Şairin yaşlılığından bahsettiği kısım edebiyatımızın ilk yıllığı gibidir.
• Ceylanın bölümlerinde şunlar anlatılır: Birinci bölümde gençliğe ve yaşlılığa acıma. İkinci bölümde zamanın yozlaşması, dostların kıyameti; Joseph üçüncü bölümde kendini övüyor
• Eserin temel yapısı manzum hikâye şeklindedir. Dünya hakimiyeti. Ama yalnızlıktan bıkan ve zeki ve yetenekli bir yardımcı arayan hükümdar varken, kültürlü, bilge ve erdemli Ai Toldi var. Ai Toldi bulunduğu yerde bir işe yaramadığını düşünür, kralın hizmetine gider ve ona “kut, adalet, dil” konusundaki düşüncelerini uzun uzadıya anlatır. Öldüğünde oğlunu hükümdara teslim eder. Kral, oğluna kendi oğlu gibi davranır. Sonra ondan başka bir asistan istersiniz. Ögdülmiş, Ogdurmış’u tavsiye etti. İnzivada yaşayan Odgurmuş geliyor. Hükümdarla uzun uzadıya konuşur ve sonra tekrar yalnızlığa döner.
• Eseri “bir mısra, arkası hikâye, üst yapısı tiyatro” olarak tanımlamak mümkündür.
• Eserin bilimsel yayını ve çevirisi Reşit Rahmeti Arat’a aittir.
• Diğer eleştirmenler Sadri Maksudi Arsal, İbrahim Kavesoğlu ve Reşat Genç’tir.
• Eserin anlatmak istediği, “İdeal insan nasıl olmalı, hangi özellikleri taşımalı?”
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın