Devleti ve milleti özgürleştirmeye yönelik ciddi fikir ve girişimlerin kararsız kaldığı, parlamentoya dayalı olmayan siyasi yönetimin, Ermeni tehcirinden sözde irredentistlerin sorumlu tutulması yönündeki baskıların egemen olduğu bu günlerde. Akılda, siyasi akımlar arasındaki çatışmalar da gergindi.
Ve yine aynı günlerde, başta Ahmed Tevfik Paşa hükümeti olmak üzere Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının planlarını iptal etmek için muhalefet partisinin harekete geçtiğini ve parlamentonun çalışmalarını kesin ve sonuçsuz bir şekilde takip ettiğini görüyoruz. . Bu hareketin yönü, askeri başarıları ve siyasi özellikleriyle tanınan, ancak bu gibi durumlarda hassas davranan ve hem kendisini hem de bireyleri korumaya büyük özen gösteren Mustafa Kemal Paşa ve yakın çevresini kurutmaya odaklandı. Ordu.
Sonuç olarak günden güne gelişen ve yaşanan olaylar, dönemin milliyetçi subaylarından Mustafa Kemal Paşa, Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuad Paşa ve Rauf Bey’in Anadolu’da bir şeyler yapılabileceğine dair fikirlerini haklı çıkardı. . Çünkü geçtiğimiz dönemde gelişen ve yaşanan olaylar, düşmanın asıl amacını ortaya çıkarmış, saray ve çevresinde işbirliği politikasından başka bir şeyin beklenemeyeceğini göstermiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın tarihi kararını verdiği ve tam zamanında Anadolu’ya geçmeyi planladığı günlerde yaşanan olaylar bu fırsatı yaratmakta gecikmedi.
Gerçek durum tersine dönse de İtilaf devletleri, Türklerin Samsun ve çevresinde Hristiyanlara saldırdığını iddia ederek, hükümetin buna engel olması gerektiğini, aksi takdirde durumu kendilerinin devralacağını ilan ettiler. Bundan sonra bölgeye yüksek rütbeli bir subay gönderilmiş ve onu bu göreve ataması onun için zor olmamıştı çünkü mevcut Damat Ferit hükümeti, her yeni hükümet projesinde adı geçen Mustafa Kemal Paşa’yı görevden almak istiyordu. . , istanbuldan. dokuzuncu. Ordu müfettişliğine atanan Mustafa Kemal Paşa’nın görevleri emirle belirlendi.
Yeni görevi için padişahın onayıyla Anadolu’ya gitmekle görevlendirilen Mustafa Kemal Paşa, kimlerin kimliğini tespit etmek istediği konusundaki görüşünü aynı gün Harbiye Nezareti’ne yazdığı yazıda sunar. Mustafa Kemal Paşa’nın yazılı isteği üzerine, Harbiye Nezareti aynı gün sadrazamlığa bir yazı yazdı; Ve “Mustafa Kemal Paşa’nın vereceği her türlü tebligatın emrinde olacak taşra memurlarının infazının tamamlanmasını” talep eder.
Samsun’a hareket etmek için gerekli tüm yazışma ve hazırlıkları tamamlayan Mustafa Kemal Paşa, aralarında protokol şartı olarak Sadrazam’ın yanı sıra Sarab Bakırağa’da tutuklu bulunan Ali Fethi Bey’in de bulunduğu veda ziyaretlerinde bulundu. Bu sırada İzmir’in işgal edildiğini öğrenir. 16 Mayıs’ta İstanbul’dan ayrılmadan önce padişaha son bir veda ziyaretinde bulunarak onunla baş başa görüştü ve saat 16.00’da Miralai Revit Bey ve maiyeti eşliğinde Bandırma vapuru ile Samsun’a doğru yola çıktı.
19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkan Mustafa Kemal Paşa, karargahını o dönemde Mentica Palace Oteli olarak bilinen yerde kurdu. Ancak kısa bir süre sonra İngiliz girişimini öğrenince mahmuza gitti ve 28 Mayıs 1919’da “Havza Genelgesi” olarak tarihe geçen genelgeyi yayınladı ve şöyle dedi: “Yunan işgali nedeniyle büyük ve heyecanlı mitingler yapılacak. İzmir, Manisa ve Aydın’ın işgali ve tüm il ve köylere vatanseverlik gösterileri yapılması” ve telgraflar gönderilmesi Büyük ülke temsilcilerine ve hükümete bir uyarı.
Mustafa Kemal Paşa’nın bu genelgesi aynı gün yürürlüğe girdiğinden Harbiye Nazırı, General Milne’nin baskısıyla Mustafa Kemal Paşa’yı geri dönmesi için uyardı. Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’a davetinin sebebini sorduğunda, Harbiye Nazırı Şevket Turgut Paşa’dan aldığı cevapta, kendisini İstanbul’a geri getirmesi için İngilizlerden baskı ve talepler geldiği anlaşıldı.
Bu sırada Mustafa Kemal Paşa ile Harbiye Nezareti arasında dönüşüyle ilgili temaslar sürerken, 19 Haziran’da Ankara’da Amasya’da buluşan Rauf Bey ile Ali Fuad Paşa, Mustafa Kemal Paşa ile görüştükten sonra görüştü.
Burada buluşan Mustafa Kemal, Ali Fuad Paşa ve Rauf Bey ile son gün gelme ihtimali olan Refat Bey, tarihe “Amasya Prizması” olarak geçen genelgeyi hazırlayarak 22 Haziran 1919’da yayımladı. şimdilik ulusal sır olması şartıyla. Vatanın güvenliği ve vatanın bağımsızlığı tehlikededir. Merkezi hükümet İtilaf Devletlerinin etkisi ve müdahalesi altında olduğu için üzerine düşen sorumluluğu yerine getirememektedir. Milletin azim ve kararının bağımsızlığı milleti kurtarır. “Milletin hal ve statüsünü düşünmek ve doğru sesini dünyaya duyurmak için her türlü tesir ve denetimden arınmış Milli Heyet Teşkilatı” gibi hükümler içeren yayın… “Tarihi bir dönüm noktası” milli direniş ve mücadele ilkelerinin bir protokole dönüştürülmesi noktasındadır.
Amasya’da “tam bağımsızlık” doğrultusunda kararlar alınırken, İstanbul’da Mustafa Kemal Paşa’nın görevden alınması dikkat çekti. Amiral Kaltrop’un talebi üzerine Vukela Meclisi’nde Mustafa Kemal’in görevden alınmasına karar verilmiş, paşanın görevden alınması ve resmî unvanı olmaması nedeniyle tebliğ ve tebligatlarının yapılmadığının İçişleri Bakanlığına bildirilmesine karar verilmiştir. resmi bir karaktere sahip.”
Mustafa Kemal Paşa’nın görevden alınması konusunda Harbiye Nazırı Sekket Turgut Paşa ile Dahiliye Nazırı Ali Kemal arasında görüşmeler yapıldığı biliniyor. Çünkü kabine toplantısının ardından hemen Şevket Turgut Paşa, ardından Ali Kemal istifa etti. Bu gelişmelerden sonra artık Samsun ve çevresinde asayişi sağlamakla görevli Mustafa Kemal Paşa’nın müfettişlik görevinden alınmasına sıra gelmiştir. 5 Temmuz 1919’da yeni Harbiye Nazırı, Sultan adına Mustafa Kemal Paşa’yı İstanbul’a çağırdı. Mustafa Kemal Paşa, ertesi gün bu çağrıya uymayacağını bildiren bir cevap telgrafı gönderir.
8 Temmuz 1919’da Mustafa Kemal Paşa, “ordu müfettişliğinden ihraç kararının raporunu” Vukela Meclisi’ne ileten bir telgrafla sarayı aradı. Bu iletişim sonucunda resmi görevine son verildiği kendisine bildirilmiştir. Daha sonra Mustafa Kemal Paşa, gece saat 22.50’de Harbiye Nezareti’ne, saat 23.00’ten sonra da Padişah’a bir telgraf çekerek resmî görevinin yanı sıra askerlikten de istifa ettiğini bildirdi.
Mustafa Kemal Paşa’nın görevinden istifa ettiği gün, Harbiye Nezareti, ordu müfettişlerine ve kolorduya bir genelge yayınlayarak, “askeri ve mülki makamlardan herhangi bir isim altında özel teşkilat kurulmasına fırsat verilmemesi ve halktan mali kazanç ve maddi taleplerde bulunmak.” İstanbul hükümetinin koalisyonu boğulmaya çalışıldı.
Ancak ortaya çıkan vatan heyecanı, bu arzuları gerçekleştirmek yerine, o günün şartlarında her türlü fedakarlığı gözeterek, vatanın birliği ve bağımsızlığı için millî teşkilatlar oluşturmaya çalışmak olmuştur. onlara. Bu kuruluşların çabalarıyla alınan ortak karar doğrultusunda.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın