Atatürk’ün hayatını kısaca özetlemek, yüzyılın en büyük şahsiyetini ve emperyalizmin tüm düşmanlarına Türk milletinin kurtuluşu örneğini ilham etmiş büyük bir davacıyı anlatmak için son derece yetersiz kalır. Ancak Atatürk’ün yaşamının tamamını görmek isteyenler için aşağıdaki biyografi kısmen yeterli olacaktır. Ulu önderin hayatı hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Atatürk’ün Hayatından Detaylar” sayfasını kullanabilirsiniz.
1881’de Selanik’te doğdu. İlk ve orta öğreniminin bir kısmını Harbiyeli olarak Selanik’te tamamladı. Manastır Askeri Lisesi’nden mezun oldu. 1902’de Harp Okulu’ndan, 1905’te Harp Okulu’ndan mezun oldu. Orduda çeşitli görevlerde bulundu. 1913 yılında askeri ataşe olarak Sofya’da bulundu.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Çanakkale muharebelerinde tümen komutanı olarak görev yaptı. 1916’dan itibaren Doğu ve Güney Cephelerinde kolordu komutanı ve ordu komutanı olarak görev yaptı. Bitlis ve Muş’u düşman işgalinden kurtaran kuvvetlerin başında yer aldı. Filistin ve Suriye cephelerinde görev yaptı.
Mondros mütarekesi sonrasında, Sevr Antlaşması hükümlerine göre yabancıların ülkeyi işgal etmesi üzerine son Osmanlı padişahı Vahideddin Han onu Anadolu’ya gönderdi. 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak Milli Mücadele’yi başlattı. Amasya yayını Sivas ve Erzurum konferansları düzenledi.
Askerlik görevinden istifa ederek 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni Ankara’da topladı. Meclis Başkanlığı’na seçildi. 5 Ağustos 1921’de Silahlı Kuvvetler Başkomutanlığı görevlerini üstlenerek Anadolu’nun Yunan işgalinden kurtuluş mücadelesini sürdürdü. Sakarya Savaşı’nı kazandı. 19 Eylül 1921’de Parlamento tarafından kendisine geleneksel Mareşal ve Gazi unvanı verildi.
26 Ağustos 1922’de işgalci Yunan kuvvetlerine karşı büyük bir taarruz başlattı. Beş gün sonra, 30 Ağustos 1922’de Silahlı Kuvvetler Başkomutanlığı Savaşı kazanıldı. Lozan Barış Konferansı’nın ardından 11 Ağustos 1923’te toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yeniden cumhurbaşkanı seçildi. 9 Eylül 1923’te kurduğu Cumhuriyet Halk Partisi’nin genel başkanlığına seçildi.
Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Dört dönem üst üste seçildi. 10 Kasım 1938’de öldü.
İkinci kaynaktan Atatürk’ün kısa hayatı
Mustafa Kemal, 1881 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun bir eyaleti olan Selanik’te doğdu. Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım’dır. Küçük yaşta babasını kaybettikten sonra ilkokulu Selanik’te Şemsi Efendi’de okudu. Eğitimine Selanik Askeri İdadisi (lise) ve Manastır Askeri İdadisi’nde (lise) devam etti. 1899’da Piyade Teğmen rütbesiyle İstanbul Harp Okulu’na girdi, 1902’de Harp Okulu’ndan yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Mustafa Kemal, 1905’te Şam’da Beşinci Ordu’ya, Makedonya’da Üçüncü Ordu’ya atandı. 1907’de
Manastır ve Selanik’te bulunduğu sırada 1909 İstanbul Ayaklanması’nı (31 Mart Olayı) bastıran Hareket Ordusu’nda görev yaptı ve ayaklanma kısa sürede başarıyla bastırıldı. Arnavut isyanını bastırma operasyonuna katıldı. 1911’de İtalyan kuvvetlerinin Trablus’a çıkması üzerine Tobruk’a gönderildi. Tobruk ve Derne’deki Türk kuvvetlerine başarıyla komuta ettikten sonra 1912-1913 Balkan Savaşı’na binbaşı rütbesiyle katıldı. Edirne’yi Bulgaristan’dan geri alan kolorduda görev yaptı. 1913-1915 yılları arasında Sofya’da ataşe olarak çalıştı.
1915 yılında I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale Savaşı’na 19. Tümen komutanı olarak katıldı. Gelibolu’ya yönelik düşman saldırılarını durdurmayı başardı; En çok “Anavartalar Kahramanı” olarak bilinir. 1916’da Doğu Cephesi Kolordu komutanlığına atandı ve tümgeneralliğe terfi etti. Rus saldırılarını durduran Mustafa Kemal, Bingöl ve Muş’u düşmandan geri aldı. 1917’de Ordu’nun Filistin ve Suriye Yedinci Komutanlığına atandı. Aynı yıl Veliaht Vahideddin ile Almanya’ya gitti.
Alman Genel Komutanlığı karargahında ve Alman harbi cephelerinde incelemelerde bulundu. 1918’de yeniden görevlendirildiği Suriye cephesinde ordunun yedinci komutanı iken, Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda imzalanan Mondros Mütarekesinden sonra İstanbul’a geldi. Ülkeyi düşman işgalinden kurtarma amacını gizleyerek askeri müfettiş göreviyle İstanbul’dan ayrıldı.
19 Mayıs 1919’da Karadeniz yoluyla Samsun’a çıkan Mustafa Kemal, 22 Haziran 1919’da Amasya genelgesini yayınladı. kararlılıkla ve azimle vatanı kurtarmak için Sivas’ta bir konferans düzenlenecektir.” Ayrıca Osmanlı hükümetinin sunduğu askerlik görevinden istifa ederek 23 Temmuz 1919’da Erzurum’da ve 4 Eylül 1919’da Sivas’ta düzenlenen konferanslara başkanlık etti.
Bu konferanslarda “Milletin düşman işgaline karşı vatanı müdafaa edeceği ve bu maksatla muvakkat bir hükümet kurarak millet meclisini toplayacağı, yetki ve himaye kabul etmeyeceği” kararları alınmış ve ilân edilmiştir. Onun çabalarıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920’de Ankara’da tarihi görevine başladı; Mustafa Kemal, Meclis ve Hükümet Başkanlığına seçildi. Osmanlı hükümeti ile İtilaf devletleri arasında imzalanan Sevr Antlaşması’nı Türk milletinin kabul etmediğini dünyaya duyurdu.
İtilaf devletlerinin yardımıyla İzmir’i işgal eden Yunan kuvvetlerinin ilerleyişi, 1921’de Birinci ve İkinci İnönü Savaşları ile durduruldu. 23 Ağustos 1921’de yeniden taarruza geçen Yunan ordusu yenildi ve Başkomutan Mustafa Kemal Paşa komutasındaki Türk ordusu Sakarya Muharebesi’ni zaferle bitirdi. 22 gün 22 gece süren bu savaşta Yunan ordusu büyük kayıplar verdi. Bu zafer sonucunda Mustafa Kemal’e Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından “Mareşal” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.
Türk Ordusu, vatanı düşman işgalinden kurtarmak için 26 Ağustos 1922’de karşı taarruza geçti. Mustafa Kemal Paşa önderliğindeki Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nde (30 Ağustos 1922), Türk ordusu Yunan ordusunun büyük bir kısmını yok etti. Türk ordusu, düşman kuvvetlerinin yenilip kaçmasının ardından 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdi. 11 Ekim 1922’de Mudanya Mütarekesi imzalandı ve İtilaf Devletleri işgal ettikleri Türk topraklarından çekildiler.
Kurtuluş Savaşı’nın ardından 29 Ekim 1923’te Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Cumhuriyet ilan edilirken, Mustafa Kemal cumhurbaşkanı seçildi. 1938’deki ölümüne kadar arka arkaya dört kez cumhurbaşkanı seçilen Atatürk, bu görevi en uzun süre elinde tutan cumhurbaşkanı oldu. Mustafa Kemal’e 24.11.1934 tarih ve 2587 sayılı Kanunla Atatürk unvanı verilmiş ve bu unvanın başkaları tarafından kullanılması yasaklanmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk, 1929 yılındaki küresel ekonomik bunalımın etkilerini hafifletmek ve ülkenin kalkınmasını hızlandırmak amacıyla 1933 yılında Beş Yıllık Sanayi Planı’nı başlattı. Aynı dönemde dış politikada da önemli adımlar atıldı; Milletler Cemiyeti’ne katılma (1932), Balkanlar Anlaşması’nı (1934), Montrö Boğazlar Anlaşması’nı (1936) ve Sadabat Paktı’nı (1937) imzalama gibi girişimler, Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada etkili bir oyuncu olarak ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. . Atatürk, Hatay’ın vatana bağlanması için yoğun diplomatik çabalar sarf etmiş ve bu amaca, onun ölümünden sonra 1939 yılında ulaşılmıştır.
Atatürk, sadece Türk milletinin kurtuluş savaşını başarıyla yöneten bir lider değil, yaptığı inkılâplarla da bir devlet adamıydı. 57 yıllık ömrünün büyük bir bölümünde milletinin ve ülkesinin istiklâli ve saadeti için yılmadan çalışmış, verdiği her mücadeleden galip çıkmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, yiğit ve unutulmaz önderi Mustafa Kemal Atatürk, 10 Kasım 1938’de aramızdan ayrıldı.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın