İkileme, ifade gücünü artırmak, anlamı zenginleştirmek ve kavramı zenginleştirmek amacıyla aynı sözcüğün tekrarı veya benzer veya zıt anlamlara sahip ya da birbirine benzer iki sözcüğün yan yana getirilmesidir. Daha kısa bir tanımla, aralarında anlam veya ses bakımından benzerlikler bulunan, aynı cins veya gruba ait en az iki kelimenin tekrarlanmasıyla oluşan kelime gruplarına mükerrer denir.
bir Batı dili olan Fransızcada çift, ikileme; bir İngiliz dublörü, hendiadyoin; Almancada verdoppelung, zwillingsformen, hendiadyoin; Osmanlı Türkçesinde atf-ı tefsir, takîn-i tefsir ve mühmelat terimleriyle ifade edilen ikileme; Aynı, benzer veya zıt anlamlara sahip iki veya daha fazla kelimenin bir araya gelerek tek kelime gibi bir anlam göstermesi durumudur. Bu konuda yapılan çeşitli araştırmalarda “çalışan kelimeler, tekrar eden, tekrar eden, çifte ikiz, bağlam cümleleri (katlar, işlem kombinasyonları), tekrar eden, tekrar eden küme, tekrar eden cümle” gibi terimler kullanılmıştır. Tekrar, bir cümlede ifadeyi güçlendirmek, anlamı artırmak, kavramı zenginleştirmek için kullanılır ve aynı kelimenin tekrar edilmesi, birbirine benzer, zıt veya benzer anlamlara sahip iki kelimenin bir araya getirilmesiyle oluşur.
Çoğaltma biçimleri aşağıdaki gibidir:
1) Bu, aynı kelimeyi tekrarlayarak yapılır: yavaşça, güzelce, nazikçe, konuş ve konuş, zıpla, zıpla, koş, toplan, rahatla…
2) Zıt kelimelerin tekrar edilmesiyle yapılır: iyi, kötü, biraz, büyük ve küçük, alt üst, tökezleme, tökezleme…
3) Biri anlamlı diğeri anlamsız iki kelimenin tekrarından oluşur: ev mef, meta-kitap, su mo, dar, aralıklı, anlamsız, küçük…
4) Her ikisi de anlamsız kelimelerin tekrar edilmesiyle yapılır: önemsiz şeyler, çırp, dolaş, dolaş, acele et, uğultu…
5) yakın anlamlı kelimelerin tekrarından oluşur: akıl, fikir, saf, mülk …
6) tekrarlanan eşanlamlılardan oluşur: bitkin, güvenli, sağlam, sağlam, güçlü …
7) Düşünerek yapılır: takırtı, çatırdama, homurdanma, kükreme…
Cümlede önemli bir öğenin tekrarını kolaylaştıran, sözcüğün inandırıcılığını artıran ve dolayısıyla anlatımı güçlendiren karmaşıklıklar, söz varlığının önemli bir bileşenini oluşturur. Farklı stiller kullanılarak oluşturulan tekrarlar (katlar), bir olay veya durumu aktarırken daha tutarlı bir kelime oluşturmaya da yardımcı olur. Ayrıca hareketlilik ya da durağan durum tekrarı kullanılarak cümledeki eylem daha iyi ifade edilir ve kuvvetli hareket ile bağlantı sağlanır. Örneğin “soğuk rüzgar esiyor”, “derin mavi deniz”, “tatlı çocuk” gibi cümlelerde kullanılan karmaşıklıklar, anlatıcının yaşadığı heyecanı ve duyguları en iyi şekilde ifade eder.
Atasözleri ve deyimler gibi ifadeyi güçlendiren söz varlığı unsurlarından biri de tamlamalardır. Buna rağmen Türkçe, Japonca ve Korece dışındaki dünya dillerinde ciddi bir ikilemin varlığından bahsetmek mümkün değil. Komplikasyonlar, konuşma ve yazı diline ahenk verir, ifadeleri tekdüzelikten kurtarır ve şiir diline yakınlaştırır. Böylece anlatım daha canlı ve etkili hale gelir.
Deve katlarının ana işlevleri şunlardır:
1) Katlar isim olarak kullanılabilir: – Çarşıdan bir şeyler aldık.
– Bu ıvır zıvırı tavan arasına koyun.
– Babamızdan kalan hiçbir malımız yok.
2) Katlar sıfat olarak kullanılabilir: – Çocuğun kırmızı, kırmızı yanakları vardı.
Eski püskü bir ceket giymişti.
– Sınıfta parlak yüzler vardı.
3) Katlar zarf olarak kullanılabilir: – Bu problem üzerinde düşündük.
Öğretmen konuyu yavaş yavaş açıkladı.
– Çamurda yürüyorduk.
Katları yazmakla ilgili temel yazım kurallarına “buradan” ulaşabilirsiniz.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın