“Türk Dilleri Sözlüğü” olarak tercüme edebileceğimiz Divanü Lûgat-it Türk hakkındaki bilgilerimiz, müşahede niteliğinde bir eser olması ve Türk kültür tarihi açısından olduğu kadar Türk dil tarihi açısından da son derece değerli bir kaynak eserdir. karşılaştırmalı dilbilim yöntemi. Kaşgarlı Mahmud’un eserini Türkiye’yi tek tek dolaşarak, notlar alarak ve doğrudan kendi topladığı dil malzemesine dayanarak yazması eserin değerini bir kez daha artırmıştır.
Divanü Lûgat-it Türk’ü sadece bir “sözlük” olarak tanımlamak haksızlık olur. Çünkü bu eser, Türk lehçelerinin dil ve fonetik özelliklerini ortaya koymanın ve Türk tarihine ışık tutacak detaylı bilgiler vermenin yanı sıra; Binlerce yıl yaşamış Karahanlı Türklerinin hayatı, kültürel özellikleri, gelenekleri, görenekleri, yemek ve oyun kültürleri, inanç yapıları ve maddi/manevi “kültür” kavramı içerisinde değerlendirilebilecek tüm değerleri hakkında az çok bilgi vermektedir. Yıllar önce. Bu anlamda divan yazıldığı dönemde bile büyük bir hazine iken günümüzde paha biçilmez bir bilgi kaynağıdır.
Divanü Lûgat-it Türk, 11. yüzyıl Türkçesinin ses ve şekil bilgisi ile söz varlığının sağlamlığını ve doğruluğunu 21. yüzyıla taşıyan bir bilgi hazinesidir. Kaşgarlı Mahmud’un 1072’de yazmaya başladığı ve 1074’te tamamladığı Türk dilinin abidevi eseri Divanü Lûgat-it Türk sadece bir sözlük değildir.
Onbirinci yüzyılda Türk dünyasında, Türkistan’da, Kıpçak bozkırlarında, Karahanlı Devleti’nde, Uygur Hanlığı’nda ve Oğuz boylarında yaklaşık bin yıldır yaşayan Türk topluluklarının dilleri, gelenek ve görenekleri, kültürümüzün köklerini ortaya koymaktadır. tarihin en eski dönemlerine kadar uzanan değerler, yaşamları hakkında bilgi veren, sözcükleri tanımlarken Türk sözlü edebiyatından özgün örneklerle anlatımı renklendiren, en eski biçimlerle söz varlığımızın gücünü ortaya koyan eşsiz bir kaynak. atasözleri , aynı zamanda bir Türk hafızasıdır.
Divanü Lügat-it Türk hakkında detaylı bilgi için aşağıdaki adreslere göz atabilirsiniz. Ayrıca Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırma Merkezi’nin makale veritabanını tarayarak divanla ilgili onlarca çalışmayı okuyabilirsiniz.
Ofis hakkında genel bilgiler
Divan nasıl bir kitaptır?
Divanü Lügat-it Türk’ün önemi
Divana Giriş
Divan yazısı
Divan’daki sözlüğü anlamak
kitabın yazarı
Kesgarly Mahmoud hakkında
Mahmud Kaşgar’ın hayatı
Kitabın yazıldığı tarih
Kitap nerede yazıldı?
Divan’da Türklerden Bahsediyor
Divan’ın keşfi ve yayınlanması
Kanepede çalışan insanlar
Kaşgarlı Mahmut dünya haritası
Kesgarly Mahmoud/Youssef’in bir Hacip karşılaştırması var
Divanın amacı, Türk dilinin Arapça kadar zengin olduğunu göstermek ve Türklerin hakim olduğu yerlerde Türkçe öğrenmek isteyenlere yardımcı olmaktır. Bu nedenle kitabın Arapça yazıldığı dönemde Türkçe olan kelimeler, Türkçe cümlelerde kullanılarak ve ansiklopedik bilgiler özümsenerek açıklanmıştır.
Divanü Lûgat-it Türk, bu açıklama bölümleriyle artık sadece bir sözlük olmaktan çıkmış, Türk tarihi, coğrafyası, etnolojisi, mitolojisi, folkloru, dili ve edebiyatı ile ilgili bilgileri tanıklarıyla birlikte sunan bir ansiklopediye dönüşmüştür. Eser, edebî örneklere yer vermesi bakımından bir antoloji niteliği kazanmıştır. Türk kültürü ile ilgili pek çok malzeme bulunduğundan bu eserin arkeolojinin temellerini attığı söylenebilir.
Dankoff, Divanü Lûgat-it Türk’ün 1950’lerde katip Çelebi tarafından görüldüğünden ve Kaşf az-Zunûn’un bibliyografyasında yazıldığından bahsetmiştir. El yazmasının ilk keşfi, 1910’da Ali Al-Amiri’nin kitabı gördüğü zamandı.
Osmanlı tarihi boyunca elden ele gizlenip İstanbul’a intikal eden bu eser, Divanü Lûgat-it Türk olduğu bilinmeden, bir kadının satamadığı kitabı sahafçılardan Ali’ye satmasıyla ortaya çıktı. . prensim. Ali Al Amiri bir kitap aşığı ve çok bilgili bir kişidir. Kitabın değerini anlar ve hemen satın alır. Dönemin Sadrazamı Talat Paşa’nın emriyle Kelisley, Rıfat’tan kitabı düzenleyip basmasını istedi. Eser bir buçuk yıl içinde baskıya hazırlandı ve Ali Amiri ile Kelisli Rıfat’ın muazzam ve titiz çalışmaları sonucunda bir Türk hazinesi olarak tüm Türk dünyasının beğenisine sunuldu.
Kelesley’in çeviri eseri Rıfat, ilk olması bakımından önemlidir; Ama eksikliklerle dolu. Son eser K. Brockhelmann’ın 1928 tarihli matbaadan yararlandığı eseridir. Besim Atalay’ın üç ciltlik tercüme eseri, Divanü Lûgat-it Türk üzerine yapılan ilk ciddi ve sistemli çalışmadır. Bunu G. Clawson’ın Divan’dan alıntılarla yaptığı çalışma izledi.
1972 yılında Türk Dil Kurumu tarafından bir gösterge olarak Atalay adına bir çalışma yayımlanmaya başlanmış ve eksiklikleri giderilerek dört cilt halinde faydalanmak isteyenlere sunulmuştur.
YerelHaberler
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın