Nipah virüsü, başta yarasalar olmak üzere hayvanlardan insanlara bulaştığı gibi köpekler, domuzlar, kediler, keçiler, koyunlar ve halihazırda enfekte olan insanlardan da bulaşan bulaşıcı bir hastalıktır. Adını, ilk kez 1998’de rapor edildiği bir Malezya köyü olan Sungai Nipah’tan almıştır. Nipah salgınları o zamandan beri Malezya dışında, özellikle Singapur, Bangladeş ve Hindistan gibi Güneydoğu Asya ülkelerinde ortaya çıkmıştır ve çok ölümcül olabilir.
Nipah virüsünün tarihi
Nipah virüsünün kökenleri, Malezya’daki Sungai Nipah köyünde yatmaktadır ve ilk kez 1998 yılında, virüsü yarasalardan bulaşan enfekte hayvanları besleyen bir grup domuz ve çiftçi arasında rapor edilmiştir. Malezya’da yüzlerce vaka tespit edildi ve komşu ülke Singapur’dan da birkaç vaka bildirildi, bu da onu 1998-1999’da meydana gelen dünyanın ilk Nipah virüsü salgını yapıyor.
Ardından, 2001, 2003, 2004, 2005, 2007, 2008, 2010 ve 2011 yıllarında, genellikle kış mevsiminde, Bangladeş’ten çok sayıda salgın rapor edilmiştir. Nipah virüsü hastalığı tek bir aşamayla sınırlı görünmektedir. 2011’den beri, 2018’de Hindistan’da tekrar bildirildi.
geçmişte salgın hastalıklar
Nipah virüsü ilk olarak Malezya’da 1999 yılında domuz yetiştiricilerinde görülen bir salgın sırasında tanımlandı. Ancak 1999’dan sonra Malezya’da yeni salgın bildirilmedi. İlk olarak 2001’de Bangladeş’te ortaya çıktı ve o yıldan beri neredeyse her yıl salgın şeklinde Malezya’da neredeyse sürekli olarak görüldü. Doğu Hindistan’da da periyodik aralıklarla meydana geldiği tespit edilmiştir.
Bilinen doğal rezervuarlarda (Pteropus) ve diğer birçok yarasa türünde, Kamboçya, Gana, Endonezya, Madagaskar, Filipinler ve Tayland.
Hindistan’da Nipah virüsünün insidansı;
Nipah virüsü ilk olarak Hindistan’da 2001’de Batı Bengal’de rapor edildi, ardından 2007’de eyalette tekrar başka bir salgın görüldü. Son zamanlarda, 2018, 2019 ve 2021’de Hindistan’ın Kerala kentinde Nipah virüsü enfeksiyonu vakaları kaydedildi.
Nipah virüsü hastalığının nedenleri
Nipah virüsü hastalığına neden olan mikroorganizma, bilimsel olarak Nipah virüsü olarak bilinen Nipah virüsünün patojenik örneğidir. Hennepvirüsün viral suşları cinsine aittir ve paramiksovirüsler olarak da adlandırılan paramiksovirüsler ailesinde sınıflandırılır. Nipah virüsünün insandan insana bulaşması, enfekte yarasalar, diğer enfekte hayvanlar veya enfekte insanlarla doğrudan temas yoluyla gerçekleşir.
Bu nedenle, NiV olarak kısaltılan Nipah virüsü zoonotik bir virüstür, yani hayvanlardan insanlara meyve yarasaları tarafından bulaşır. Aksi takdirde uçan tilkiler olarak bilinen birincil konak, büyük viral suş rezervlerini barındırır. Nipah virüsü hastalığı, enfekte meyve yarasalarıyla karşılaşan enfekte kediler, keçiler, köpekler, koyunlar ve domuzların yanı sıra halihazırda hasta olanlardan bulaşma yoluyla da insanlara bulaşır.
Nipah virüsü nasıl bulaşır?
Malezya’da Singapur’u da etkileyen ilk bilinen salgın sırasında, insan enfeksiyonlarının çoğu hasta domuzlarla veya onların kontamine dokularıyla doğrudan temastan kaynaklandı. Bulaşmanın, enfekte kişilerin dokularına veya domuz salgılarına korunmasız maruz kalma yoluyla olduğu varsayılmaktadır.
Bangladeş ve Hindistan’daki müteakip salgınlarda, enfekte meyve yarasalarının idrarı veya tükürüğü ile kontamine olmuş meyve veya meyve ürünlerinin (çiğ hurma suyu gibi) tüketimi en olası enfeksiyon kaynağıydı. Şu anda vücut sıvılarında veya meyveler dahil çevrede viral kalıcılık ile ilgili herhangi bir çalışma yoktur. Nipah virüsü enfeksiyonu vakalarında, insana bulaşma genellikle bu virüsle enfekte olan kişilerden bakıcılarına ve ailelerine geçer.
Nipah virüsü daha sonraki yıllarda Hindistan ve Bangladeş’te görülen salgınlarda ortaya çıkmış ve insanların dışkı veya salgıları ile temas şeklinde insandan insana bulaşmıştır. 2001 yılında, vakaların %75’inin hastane personeli veya ziyaretçiler arasında meydana geldiği Hindistan’ın Siliguri kentindeki sağlık hizmeti ortamında da virüsün bulaştığı bildirildi. 2001 ve 2008 yılları arasında Bangladeş’te bildirilen vakaların yaklaşık %50’si, bu virüs bulaşmış kişilerin bakımından insandan insana bulaşma nedeniyle olmuştur.
Nipah virüsü hastalığının belirtileri
Nipah virüsü enfeksiyonu sıklıkla ensefalit ile sonuçlanırken, ensefalit ile birlikte ciddi solunum yolu hastalığı ve hatta ölüm meydana gelebilir. Bu virüsle 5 ila 14 günlük temas ve kuluçka döneminden sonra, farklı zaman ölçeklerinde çeşitli belirti ve semptomlar gözlemlenebilir. Ardından, 3 ila 14 günlük kuluçka döneminden sonra, enfekte kişi aşağıdakiler gibi bazı grip benzeri semptomlar geliştirecektir:
• Ateş,
• baş ağrısı,
miyalji,
baş dönmesi,
• karın ağrısı,
boğulma,
kusma,
• solunum sistemi hastalıkları,
• Bulanık görüş
Bununla birlikte, bu semptomlar hızla kötüleşebilir ve 24 ila 48 saat içinde zihinsel karışıklık, nöbetler, ensefalit, miyokardit ve hatta komaya ilerleyebilir.
Nipah virüsü nasıl teşhis edilir?
Bir hasta Nipah virüsünün semptomlarını gösterdiğinde ensefalit (beynin şişmesi) meydana gelirse, burun ve boğaz sürüntülerinin yanı sıra kan, idrar ve beyin omurilik sıvısından bir ekstrakt toplanır. Bu numuneler, doku/sıvı numunelerinde Nipah virüsünün genetik parçalarını araştıran ve çoğaltan, varsa Nipah virüsü numunesini doğrulayan bir RT-PCR testi kullanılarak tanı laboratuvarında analiz edilir. RT-PCR dışında, Nipah virüsünün varlığını araştırmak için mikroskop kullanarak hastalardan alınan kan ve doku özlerini arayan seroloji ve histoloji dahil olmak üzere çeşitli analitik testler gerçekleştirilir.
Nipah virüsü hastalığının tedavisi
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, şu anda Nipah virüsü hastalığının tedavisi yoktur. Ayrıca, bugüne kadar Nipah virüsü enfeksiyonunu önleyecek koruyucu bir aşı mevcut değildir. Bu, semptomları olan hastaların zamanında teşhis ve tedavi için derhal hastaneye götürülmesini zorunlu kılar.
Şu anda, Nipah virüsü hastalığını tedavi etmenin tek yolu, hastanede yatış, hayati fonksiyonların izlenmesi, yeterli dinlenme, hidrasyon ve hastalıktan kurtulurken destekleyici bakımdır. Ayrıca mide bulantısı, kusma, kramplar ve diğer eşlik eden semptomları geliştikçe hafifletmek için antiviral ilaçlar reçete edilir.
Doğal konakçı: meyve yarasaları
Nipah virüsünün doğal kaynakları arasında özellikle Pteropodidae familyasına ait meyve yarasaları, Pteropus cinsine ait yarasa türleri gösterilmektedir. Meyve yarasalarında belirgin bir hastalık yoktur. Orchivirüslerin coğrafi dağılımının Pteropus sınıfı ile örtüştüğü varsayılmaktadır. Bu hipotez, Avustralya, Bangladeş, Kamboçya, Çin, Hindistan, Endonezya, Madagaskar, Malezya, Papua Yeni Gine, Tayland ve Timor-Leste’deki Pteropus yarasalarında Henipavirüs enfeksiyonunun kanıtlarıyla desteklenmektedir. Bu yarasa cinsi, Afrika yarasa ailesi Pteropodidae olan Afrika meyve yarasası Eidolon’a aittir. Antikorların Nipah ve HENDRA virüslerine karşı pozitif bulunması, bu virüslerin coğrafi bir dağılım içinde bir arada bulunabileceğini göstermektedir.
Evcil hayvanlarda Nipah virüsü
Domuzlarda ve at, keçi, koyun, kedi ve köpek gibi diğer evcil hayvanlarda Nipah virüsü salgınları ilk olarak 1999 Malezya salgını sırasında bildirilmiştir.Virüs domuzlarda oldukça patojeniktir ve 4 ila 14 günlük kuluçka döneminde bulaşıcıdır. Ek olarak, enfekte bir domuz herhangi bir semptom göstermeyebilir, ancak bazılarında ciddi bir ateşli hastalık, nefes almada zorluk ve titreme ve kas spazmları gibi nörolojik semptomlar gelişir. Ayrıca çoğunlukla domuzlar dışında ölüm oranı çok düşüktür. Bu semptomlar, domuzlarda yaygın olarak görülen nörolojik ve solunum yolu hastalıklarının semptomlarından önemli ölçüde farklı değildir. Domuzlarda olağandışı bir havlama öksürüğü varsa veya insanlarda ensefalit varsa Nipah virüsünden şüphelenilmelidir.
COVID-19 hastalarının Nipah virüsü ile enfekte olma olasılığı daha mı yüksek?
COVID-19 ve Nipah Virüsü kuru öksürük, ateş, soğuk algınlığı, baş ağrısı ve halsizlik gibi grip benzeri semptomlarla ortaya çıkan bulaşıcı viral bozukluklar olsa da, RT-PCR testi bozuklukları teşhis etmek için altın standarttır ve ikisini net bir şekilde birbirinden ayırır. Ayrıca, COVID-19 çoğu insanda evde tedavi edilebilecek hafif ila orta şiddette semptomlara neden olurken, Nipah virüsü çok daha ölümcüldür ve hastanede ileri tıbbi bakım gerektirir. Bu nedenle doktorlar, COVID-19 hastalarının Nipah virüsü ile yüksek bir enfeksiyon riski ile karşılaşmadıklarını belirtiyor.
Nipah virüsü için başvuran hastaların şiddetli COVID-19 semptomları olan kişilerle temas ettiği ve ardından Nipah virüsü enfeksiyonunun yayıldığı hastane transferleri tek risktir. Bununla birlikte, KKD kitleri ve dezenfektanlarla ilgili katı önlemlerin yanı sıra Nipah vakalarının ve COVID-19 vakalarının tedavi edildiği servislerin bariz sınırlamaları nedeniyle hastanelerde bunun olma şansı son derece nadirdir.
kaynak:
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/nipah-virus
https://www.netmeds.com/health-library/post/nipah-virus-the-causes-symptoms-and- Treatment-of-this-deadly-disease
https://www.cdc.gov/vhf/nipah/symptoms/index.html
yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın