#dokuz8HypatiaBilim kanalının ortak yayınında 25 Ekim Salı günü gerçekleşecek parçalı güneş tutulması tartışılıyor. Nurkan Sven’in sorularını yanıtlayan astronom Mahmoud Tekesh, güneş tutulması hakkında bilgi verdi ve halkın güneş tutulması algısını yorumladı.
Röportaj: Norkan Yedi
Bu yazıyı yayınlamamızın nedenlerinden biri, internette gezinirken güneş tutulmaları hakkında bilimsel bilgilere çok az erişimimizin olduğunu görmemizdi. Toplulukları adeta korkutacak kadar astroloji ve sözde bilim temelli içerik ve haberlerin üretildiğine tanık olduk. Bu nedenle bu yazının önemli olduğunu düşünüyoruz. Hazırsak, Astronomi 101 ile başlayabiliriz.
Güneş tutulması nedir?
Öncelikle güneş tutulması var dedik ama bu bizim güneşimiz, bu güneş dediğimiz şey nedir, nedir? Güneş bir yıldızdır ve bize en yakın yıldızdır. Güneş sistemindeki dünya gezegenindeyiz. Güneş bizim yıldızımız. Güneşimiz Biz Dünya üzerinde yaşarken, Dünya kendi etrafında döner ve Güneş’in etrafında döner. Ancak bir de uydumuz var. ay. Bu uydu da kendi etrafında ve güneşin etrafında dönerken, Ay’ın evreleri Dünya, ay ve güneşin konumuna göre zaman zaman ortaya çıkar. Ayın ve Dünya’nın ayının bu evrelerinde birçok doğa olayı meydana gelir. Dikkat edin doğa olayları dedim. Doğaüstü bir şey söylemedim. Çünkü bunlar doğa olaylarıdır ve bunlardan biri de güneş tutulmasıdır. Güneş tutulmalarından bahsettiğimizde aslında dünya, güneş ve ay üçlemesinde ay dünya ile güneş arasına girer ve ayın gölgesi güneşten gelen ışığın bir kısmını kaplayarak yeryüzüne düşer. Ayın gölgesi altındaki ülkeler ve ayın gölgesi tüm dünyayı karartmadığından, o zamandaki koordinatlara karşılık gelen bazı büyük ülkeler güneş tutulması görüyor. Ne efsanevi ne de popüler kısım doğru. Bu sadece Dünya-Güneş-Ay döngüsü, sürekli gelişen bir döngü. Aslında, Ay’ın Dünya yörüngesinde dönerken ayda bir döndüğüne inanılabilir. Neden her ay bir tutulma değil de yılda en fazla ortalama 2 veya 3 güneş tutulması olur? Evet, örneğin bunu sorabilirler. Aslında Ay, Güneş ve Dünya düzlemine sağlıklı bir şekilde baktığımızda 5 derecelik bir sapma var. Yani 5 derece yukarı ve aşağı olarak görülüyor. 5 derecelik açı nedeniyle Ay’ın gölgesi her zaman Dünya’ya düşmez. Bu nedenle, ay tutulması veya güneş tutulması yoktur. Yılda ortalama iki kez oluyor.
Bence bir güneş tutulması, ay tutulmasından daha azdır ve sanırım söylediğiniz eğim yüzünden, eğer o eğim olmasaydı, dolunayın her evresinde bir tutulma görürdük, değil mi?
Yeni ayın her evresinde bir güneş tutulması ve dolunayın her evresinde bir ay tutulması göreceğiz ve bir ay içinde iki tutulma görebiliriz.
Bu güneş tutulmasına baktığımızda aslında 3 farklı güneş tutulması örneği var. İlkini halkalı, diğerini tam, diğerini kısmi olarak adlandırdığımız 25 Ekim’de göreceğimiz tutulma parçalı tutulma olacak. Bu tutulmayı görsel olarak yakalanmış bazı videolardan görebilirsiniz. Tam tutulma dediğimiz ay, Güneş’in tüm önünü kaplar ve Ay, Ay’ın üçlü güneşte olduğu, yani Ay Güneş’in içinde olduğu zaman, Dünya’ya olan uzaklığından dolayı en uzak konumdadır. yeni. ay evreleri. Güneşin tüm cephesini örtmediği için halkalı bir tutulma meydana gelir. Veya ayın güneşin bir kısmının önünden geçmesiyle parçalı veya parçalı tutulma da diyebiliriz. En son 2020’de Türkiye’den gözlemlendi. Türkiye’den kısmen görüldü, ancak burada Çin’de, Hindistan’da halkalı bir tutulma gözlemlendi. Başka bir deyişle, neredeyse güneşin önünü kapladı. Sadece marjlar kaldı, ancak bu 25 Ekim’de kısmi bir tam tutulma. Bu, tüm ülkelerde kısmidir.
Tutulmalardan bahsederken bir süredir tutulma örneklerinden bahsediyorduk ama tutulmalar sırasında bazı güzel olaylar oluyor. Örneğin sağda gördüğünüz kısımda, tam tutulma sırasında ay güneşi kaplarken, ortada yayılmış olarak güneş tacını görebilirsiniz ve güneşin tacı sadece tam tutulma için görülebilir. Bu durum tam tutulma sırasında ve meydana gelmeden önce bir taşla benzetilir.
25 Ekim’e gelirsek, bu 25 Ekim çizgi filmini Türkiye’den izleyebilirsiniz. Türkiye’deki tüm iller, kuzey ya da güneydoğu kuzey bölgelerinin daha fazla işte çalıştığını görebilir. Güneybatı bölgesi biraz daha az görecek. Türkiye’deki tüm iller bu parçalı güneş tutulmasına tanık olacak, bazıları çok az tutulma yaşayacak, bazıları ise %50’den fazlasını görebilecek. Ama Türkiye’deki bütün iller bu resmi görecek.
Peki bu önyargının generale doğru nasıl bir açılım, yani hangi yönlerde bir açılımı var?
Aslında, Dünya batıdan doğuya döndüğü için güneş doğudan doğar ve batıdan batar. Tam tersine bir yön olarak düşünürsek dünyamız Batı’ya dönüyor. Bu nedenle güneşin gölgesi, yani güneş aya çarptığında ayın gölgesi batıdan doğuya doğru ilk sırada gelir. Batıdan başlar ve doğuya gelir. Yani tutulma batı illerinde erken başlayacak. Örneğin İstanbul. Öğleden sonra 12:30 – 16:30 saatlerinde İstanbul ve çevre illerde karanlık kısmı aynen böyle görmeye başlayacaklar. Ama örnek vereyim Adana için 12:42 olacak. Daha doğuya gittiğimizde bu saat 12:46 gibi daha sonra görmeye başlayacaklar. Ama aradaki fark, maksimum 10-15 dakikalık bir zaman değişikliği var, ancak genel olarak 12:40 ile 13:15 arasında gözlemlenecek. Maksimum değere yaklaşık 14:00’te ulaşılacaktır.
Şimdi bu konuyu bilimsel bir metodoloji ile ele aldık. Sözde bilimden alalım, astroloji olarak düşünelim. Örneğin, bir güneş veya ay tutulması gezegenimiz üzerinde bir etkiye sahip midir? Mesela dışarı çıkma diyorlar. Örneğin, depreme neden olacağına dair genel bir inanış var. Bunu biraz daha böyle açıklayalım ve sonra gözlem metodolojisinden bahsedelim.
Bu doğal bir olaydır, doğaüstü hiçbir şey olmaz. Bu sürekli bir döngüdür, ay kendi etrafında dönerken güneş dünya etrafında dönerken, ay dünya etrafında döner ve ay ile birlikte güneş etrafında döner. Dünya üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Yerçekimine göre düşündüğümüzde bu olmaz, tutulmaları temel alırız. Veya güneşten herhangi bir maksimum patlama düşünemezsiniz. Çünkü tutulmanın patlamalar üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Bir patlama, Dünya’yı Güneş’ten yok edebilecek şey, aslında Dünya’ya zarar verebilir ve Güneş’teki patlamalar, maddenin atomlarıdır. Dünya’ya gelince, bir manyetik alanımız var. Dünya’ya verilen hasar temelinde, Dünya’daki Dünya yörüngesindeki uydularımıza zarar verebilir ve tutulmanın bununla hiçbir ilgisi yoktur.
Depremlerden bahsedecek olursak, şimdiye kadar bilimsel bir gök olayının bir Dünya olayı ile bağlantısına dair bilimsel bir veri yok. Bu konu en son 1999 Marmara depreminde gündeme geldiğinde önce güneş tutulması, ardından deprem olmuştu. Yılda 5.000 ila 500.000’den fazla deprem meydana gelir. Dünyanın her yerinde depremler oluyor. Ve zaten bunların dörtte birini hissetmiyoruz. Çok küçük depremlerden ve her yıl 500.000’in üzerinde olan depremlerden bahsederken tutulmalar yılda iki kez, bilmiyorsanız yılda en fazla 3 kez olur. Bu tutulmaların kaç tanesini etkiliyor? Bu yüzden tutulmaları depremlerle ilişkilendirmek çok saçma.
Sosyal medyada çokça rastladığımız bir başka çalışmaya gelecek olursak, “Güneş tutulması sizi nasıl etkiler?” Bir soru var. “Burcunuzu ne etkiler?” Size söyleyeyim, aslında güneş tutulması sırasında Güneşimiz Başak burcunda olacak. Aslında, Başak takımyıldızında olacak. Çünkü gökyüzünde 88 takımyıldız var. Ekliptik kuşağımızda 13 takımyıldız var. Dünya’dan baktığımızda Güneş’in arka planında yer alan takımyıldızları diyoruz. Ancak, zodyakın bu işaretlerinin bir kişinin etkisi, karakteri veya yaşamı üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını belirtmekte fayda var. Zodyak burçlarının insanlar üzerinde hiçbir etkisi olmadığını söylerken, güneşin insanlar üzerindeki etkisi veya herhangi bir takımyıldızı veya işaretinin sizin hayatınızı veya hayatınızdaki hiçbir şeyi etkilemeyeceğinden emin olun. Bilim tam olarak bunu söylüyor. Bilimin söylediklerini halka aktarmaya çalışıyoruz.
Evet aslında bu konuyu şöyle kapatabiliriz, bir güneş tutulmasının gezegenimize ve bize bir etkisi olmadığını, izlemenin ilginç olması dışında söyleyebiliriz. Şimdi dışarı çıkıp izlenmesi gereken şeylerden bahsedelim. Nasıl dışarı çıkıp güvenli bir şekilde izleyeceğiz?
Güneşe asla gözlükle, dürbünle veya filtresiz bir teleskopla bakmıyoruz. Gözbebeğimizde saniyeler içinde retina yanığına neden olduğunu özellikle vurguluyorum. Bu gözlerimize kalıcı olarak zarar verecek ve gözlerimize zarar verecek bir durumdur. Hiçbirimiz böyle güzel bir doğa olayını sağlık sorunlarıyla bitirmek istemiyoruz. Bu yüzden sizi uyarıyoruz. Geçmişte cam buğulanması veya röntgen filmleri vardı, bunu yaptılar. Tavsiye etmiyoruz, pek sağlıklı değil. Önerdiğimiz not açısından nasıl bakıyorsunuz? Birincisi ya bir güneş teleskopu olurdu. Bu en önemli önceliktir. Güneş teleskobu yok. Tek teleskopunuz varsa bu teleskopa güneş filtresi takabilir ve güneş filtresi ile teleskopun etrafına bakabilirsiniz. Teleskop yok, güneş filtresi yok, güneş teleskopu yok. Sonra güneşi izlemek için özel olarak yapılmış gözlükler var, bu olabilir. Hiçbiri de. Sonra lüksten olasılıkları biraz daha yavaşlatmaya geçiyoruz. Görüntüyü de yansıtır. Burada sadece dürbünle gösteriyorsunuz ama görüntüyü teleskopla da izleyebilirsiniz. Teleskopunuz veya dürbününüz var ama güneş filtreniz yoksa kesinlikle bakmamalısınız. Objektiften gelen görüntüyü duvardaki beyaz bir kağıda yansıtarak güneşin görüntüsüne bakabilirsiniz. İstanbul Üniversitesi yıllardır görüntü yansıtarak güneşi gözlemliyor. Güneş lekesi takip eder. Bildiğiniz gibi filtre kullanılmadan beyaz bir kağıda sadece gelen güneşin görüntüsü yansıtılır ve bu şekilde güneş görülür. Böylece görüntüyü kolayca yansıtabilirsiniz, ancak ona bakmamalısınız. Eğer yapmazsanız o zaman bu sefer daha pratik kullanabileceğiniz iğne kam dediğimiz kartondan dikdörtgen yaparsınız. Folyoyu kafanın yanına yapıştırabilirsiniz. Arkasında bu fırınlarda kullanılan yağlı kağıt var, üzerini yağlı kağıt ile kaplıyorsunuz. Burada sadece bir iğne deliği açıyorsun. Güneş’in görüntüsü buradaki solucan deliğinden geçer. Aslında mevcut imkanlarla yapılabilecek ya da yapılamayacak hiçbir şey yoktur. İstediğimiz kadar ama sağlıklı bir şekilde yapalım.
Profesyonel çekim yapıyorsanız güneş filtreli kameralarla çekim yaparsınız. Sahip olduğunuz kamera daha iyiyse ve teleskopunuz, güneş filtresi veya güneş teleskopunuz varsa, görüntüyü doğrudan kameraya teleskop merceğine çapraz olarak bağlayabilir ve teleskop sayesinde oradan görüntü alabilirsiniz. Doğrudan fotoğraf çekebilirsiniz. Teleskopun merceğinde, telefonun kamerasında biraz hareketsiz kalırsanız da bir resim elde edebilirsiniz.
Genellikle teleskoplu filtreler olarak kullanılan alfa hidrojen filtreleri vardır. Bu şekilde notlar alınabilir. Yani görüntü bir görüntüyü yansıtıyorsa, hiçbir şeye ihtiyaç duymadan doğrudan yansıttığı görüntüyü doğrudan yansıttığı yerden kolayca yakalayabilir ve bu doğa olaylarını her zaman görmüyoruz. Tam tutulmamız yakın zamanda Türkiye’de görülmeyecek. Son iki yılda sadece kısmi bir tutulma gördük. Bu nedenle bu doğa olaylarını fotoğraflayıp mümkünse hatıra olarak saklamanızı tavsiye ederim.
Diğer gönderilerimize göz at
[wpcin-random-posts]
İlk Yorumu Siz Yapın